Ödüllerin insan davranışı üzerindeki etkisini şekillendirmede kilit rol oynayan benzersiz bir beyin sinyali tespit eden bilim insanları, yeni depresyon tedavilerine yol açabilecek bir ilerleme kaydetti.

Teksas Çocuk Hastanesi'nden araştırmacılar, bulguların özellikle depresyonla ilişkili anhedoni, yani ilgi eksikliği semptomunu tedavi edecek terapiler geliştirmeye katkı sağlayabileceğini söylüyor.

İnsanlara haz veren bir dizi zihinsel ve fiziksel faaliyet, duyusal deneyim ve sosyal etkileşim, beynin nasıl yapılandığını etkileme eğiliminde.

Hem insanlarda hem de hayvanlarda yiyecek ikramı, hediyeler veya takdir sözleri şeklindeki ödüller, olumlu pekiştireç görevi görerek hem insanlarda hem de hayvanlarda beynin ve davranışların şekillenmesinde önemli bir rol oynuyor.

Öte yandan bilim insanları bu olgunun arkasında, beyinin tam olarak hangi süreçlerden geçtiğinin ve bunun gelecekteki davranışları nasıl etkilediğinin büyük ölçüde bilinmediğini söylüyor.

Nature Communications adlı bilimsel dergide yayımlanan yeni çalışmada araştırmacılar, beynin frontal lobunda, ödüllerin tanınmasının altında yatan süreçlerde belirteç olabilecek eşsiz aktivite kalıpları tespit etti.

Bilim insanları beyindeki bu aktivitenin, insanların bir ödülden sonraki seçimlerini nasıl belirlediği ve gelecekteki davranışlarını nasıl şekillendirdiği üzerinde rol oynayabileceğini söylüyor.

Bu özel beyin aktivitesinin depresyon hastalarında değişime uğradığı da tespit edildi.

Araştırmanın ortak yazarı Benjamin Hayden şöyle diyor:

Çalışmamız nörobilim alanında uzun süredir devam eden temel bir soruyu ele alıyor; beyindeki hangi spesifik bölge ve sinyal, klasik ödül eğilimi tepkisini düzenliyor? Köpeklerin çalan zilin sesini yiyecekle ilişkilendirmeyi öğrendiği Pavlov koşullanması, bunun ünlü bir örneği.

Depresyonla mücadele eden kişiler genellikle anhedoni nedeniyle uzun süre umutsuzluk yaşıyor. Anhedoni, bir zamanlar haz veren faaliyetlerde neşe hissedememe için kullanılan tıbbi bir terim.

Son bulgular, depresyonun bu kilit önemdeki semptomunu tedavi etmede standart tedaviler başarısızlığa uğradığında, yenilik yaratma potansiyeli taşıyan bir yola işaret ediyor.

Çalışmada bilim insanları, ilaca dirençli epilepsiden muzdarip 15 hastanın beyin aktivitesini değerlendirerek nöbetlerinin geldiği bölgeyi belirlemek adına onları izledi.

Bu inceleme sırasında katılımcılar davranışla ilgili bir görev yaptı. Böylece ödülle ilgili davranışlarındaki ince değişiklikler gözlemlenerek anhedoni objektif bir şekilde ölçüldü. 

Araştırmacılar beynin frontal lobunda yer alan anterior singulat korteksteki (ACC) belirli bir sinyalin, ödül uyaranlarının ve sonuçlarının değerlendirilmesinde muhtemelen kilit bir rol oynadığını buldu.

Çalışmanın ortak yazarı Jiayang Xiao, "Bu görevde iki doğru yanıt arasında eşit olmayan bir ödül dağılımının, daha sık ödüllendirilen uyarana doğru bir yanıt yanlılığı oluşturduğunu bulduk" diyor.

Dr. Xiao şu ifadeleri kullanıyor: 

Çoğu bireyin, yanıtlarının doğruluğuna bakmaksızın sonraki yanıtlarını değiştirerek ödüllendirilmesi muhtemel seçimler yaptığını geri bildirime dayanarak gördük.

Bilim insanları bulguların ağır depresyon hastalarının tanı ve takibini iyileştirebileceğini umuyor.

Araştırmacılar "Bulgularımız, ACC beta aktivitesinin düzenlenmesinin anhedoni tedavisinde etkili olabileceğine dair heyecan verici bir olasılık sunuyor. Bu hipotezi gelecekteki klinik çalışmalarda test etmeyi planlıyoruz" diye ekliyor.

*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

https://www.independent.co.uk/news/science

Independent Türkçe için çeviren: Büşra Ağaç