İsrail'in Gazze Şeridi'ne kara saldırısı aşamasına geçmesiyle yaşlılar, İngiliz Mandası'nın devrimciler ile köy ve çevreleri arasındaki tüm iletişim yollarını kestiği 1936'daki Büyük Filistin Devrimi dönemine gittiler.

Zira o dönemdeki savaşçılarla aralarındaki şifreli iletişimin mekanizmalarını ve yöntemlerini hatırlattılar. 

'Klişe' tabiri, hapishane duvarlarının ardından ortaya çıkan farklı sanat türleri arasında en etkileyici olanıdır.

Hapishanede yazılmış yüzlerce şarkı, şiir ve oyun var. Hatta hapishane edebiyatı adı verilen ve parmaklıklar ardındaki hayatı anlatan özel bir edebiyat türü bile var.

İster mahkumlar tarafından yazılmış ister onlar için yazılmış olsun, bu şarkıların hikayelerini anmak gerekiyordu.

Malula

Malula veya tervide, sözleri şifreli ve anlaşılmaz görünecek şekilde yazılan bir tür Filistin folkloru.

Ancak özellikle tutuklular ve aileleri arasında özel mesajların iletilmesiyle ilgili olan bu anlaşılmaz kelimeler, Arap dilinin bir kısmını anlayan İngiliz sömürgecilerin bunları kavrayamaması için icat edilmiş bir dil.

Bu gizem Nekbe'den sonra da devam etti. Bugüne kadar ise bu dili akıcı bir şekilde konuşan birçok kamp sakini var.

Tervide şimali: Mahkumların annelerinden şifreli bir mesaj

Tervide, her kelimenin son harfinin değiştirilip sonuna Lam harfinin eklenmesiyle oluşturuluyor.

Ayrıca mahkumların aileleri tarafından İngiliz sömürge hapishanelerindeki Filistinli tutuklulara kurtuluşlarının yakın olduğunu bildirmek için kullanıldı.

Bu gece kuzey rüzgarını göndereceğim
Yerine ulaşacak ve muhabbet etrafında dönecek
Git ve onları selamla
Gece uzun ve onları özledik
Ey kuş, sevdiklerimin yanına git ve onlara dua et

Bu şarkı, 1930'lu yılların ortalarında bazı insanların esaretten kurtuluşunun öyküsünü anlatıyor.

Yapısı, eski yazı üslubunun aynısına dayanıyor ancak gizlilik için Lam harfi ekleniyor.

Ey dağa çıkan, ey ateşi tutuşturan
Ey adam
Senden ne elbise ne de hediye istiyorum
Ey adam
Sadece güvende olmanı istiyorum

Bu şarkıda kadınlar, tutuklu kadına bir ceylanın yani savaşçıların, gece onları kurtarmak için geleceğini anlatıyorlar.

Operasyonun başladığının sinyali ise ateşin yandığını gördükleri zaman veriliyor.

Mahkumlar, mesajı anlıyor ve çok uzun sürmeyen kurtuluşlarını bekliyorlar.

Toplu şarkı söylemek, genel olarak Filistin halk sanatında önemli bir yer tutuyor.

Malula ise bunun en öne çıkan biçimlerinden biri.

Bu, tervide ve dahrigah çerçevesine giren bir köy şarkı söyleme biçimi ve Filistin direnişinin ayrılmaz bir parçası haline gelmiş durumda.

Malula'yı (veya Malala) farklı kılan şey, grubun yarattığı bir sanat olmasının yanı sıra, şifreli bir şarkı söyleme türü olması ve Filistinli kadınların bunu önce İngiliz sömürgeciliğinin, ardından İsraillilerin hapishanelerindeki ailelerine gizli mesajlar iletmenin bir aracı haline getirmesi.

Şarkının sözlerine 'Lam' harfinin eklenmesiyle Malala ismi türetildi.

Samer folklorunun yayıldığı alanlarla ilişkilendirilen orta ve güney Filistin bölgeleri, deharic ve teravid olarak bilinen bu kolektif şarkı söyleme tarzıyla karakterize ediliyordu.

Genel olarak tervide, öncelikle diksiyona, kendi müziğini taşıyan melodik diksiyona bağlı olan belirli bir ritim tarafından yönetilen bir tür yavaş şarkı söyleme şekli.

Tervide'nin sözlerinin eski çağlarda herhangi bir müzik aleti eşliğinde çalınmadığına inanılıyor.

Kadınlar bu şarkıyı çoğunlukla toplu olarak söylediği için ritim onların sesleri aracılığıyla oluşturuldu.

Solo şarkılar ise düğünlerde ve kadın toplantılarında söylenirdi.

Kudüs, Ramallah, Ramla, el-Halil ve Gazze'de yaygın olan şarkı söyleme geleneğinin kapsamına girerdi.

Malula, gelinlere eşlik ederken, Samer de damatlara eşlik ederdi. 

Bağlantı

Durum, Osmanlı döneminde Tervide'nin ve özellikle Malula'nın siyasi bir işlev üstlendiği dönemde başladı.

Kadınlar, cezaevlerinde onları ziyarete gittiklerinde mahkumlara, saklandıkları yerlerdeki direnişçilere gizli mesajlar iletmek için kelimeleri şifreliyorlardı. 

Kadınlar, mahkumlarla direniş arasındaki bağlantıydı ve tutuklular onlar aracılığıyla dışarıda olup biteni ve kendilerini neyin beklediğini biliyorlardı.

Kadınlar, operasyonların ayrıntılarını ve en önemli haberleri içeren sembollerin yer aldığı şiirleri, düşmanın anlayamayacağı şifreli bir şekilde yazardı. 

Şifreleme hiç bu kadar kolay olmamıştı. Birçoğu 'lam' harfini ekleyip hemen hemen her kelimede tekrarlamaya, harfin oluşumu kelimeden kelimeye değişmekle birlikte, bazen de kelimenin son harfini çevirmeye başvurdular.

Aslında Filistin kadını, mesajını iletmek istediği kelimeleri oluşturmaya ve ardından anlamlarını örmeye çalışıyordu.

Daha sonra onu yeniden formüle ediyor, gardiyanların anlamaması için gerekli şifrelemeyi ekliyordu. 

Tüm bunlar, melodinin ağırlığını ve ritmini koruyarak ve sanat topluluğunun biçimini korumak için ona uygun bir şiir oluşturularak yapıldı.

Malala tarzı, İngiliz işgali dönemine, özellikle de 1936'daki Büyük Filistin İsyanı'nın başlangıcına, sömürgeciliğin devrimciler ile köylerdeki ve çevredeki aileleri arasındaki tüm iletişim yollarını kasıtlı olarak kestiği döneme taşındı. 

Daha sonra kadınlar şarkıyı kodlayarak haberi devrimcilere iletmek için tekrar malalalara başvurdu.

Filistinli kadınlar siyaset ve direniş şarkılarını şifreledikleri gibi, kendilerini gardiyanlara ifşa etme korkusuyla duygularını kamufle edebilmek için aşk şarkılarını da şifreliyorlardı.

Bu gece kuzey rüzgarını göndereceğim
Yerine ulaşacak ve muhabbet etrafında dönecek
Git ve onları selamla
Gece uzun ve onları özledik
Ey kuş, sevdiklerimin yanına git ve onlara dua et

Kadınlar, önlerinden genç bir devrimci geçtiğinde bu şifreli şarkılarla ona haber verir, kimi zaman aşkın ve hasretin sırlarını, kimi zaman da savaşın ve direnişin sırlarını, bazen de uyarılar içeren mesajlar gönderirdi. 

Filistinli kadın sanatçı Sana Musa, icra ettiği teravidlerle ünlüdür. Filistinli kadınların ünlü olduğu Malala tarzının anlamlarını açıklayarak yayılması için çalıştığı Teravide adlı bir program sundu.

Aşk şarkıları arasında Musa'nın Teravide programında yeniden seslendirdiği 'Ya Halulabna' veya 'Tervide el-Halil' şarkısı da yer alıyor.

Geleneksel Filistin kıyafeti giyiyor ve şarkının sözlerini ve çözülmüş şifreleri içeren videolarla sunum yapıyor. 

Ey sevdiğim
Ey kuşum, mektubumuzu al
(…)
Bana bir elek getir, bir elek al
Ey gülün babası
Yanağında gül kokusu var

Merhum Filistinli sanatçı Rim Banna'nın seslendirdiği ve ardından 2021'de Filistinli sanatçı Rola Azar'ın yeniden sunduğu "Ey Dağa Yükselen" ilahisi direniş şarkıları "Ey dağa yükselen" şarkısı ise şu şekilde:

Ey dağa çıkan, ey ateşi tutuşturan
Ey adam
Senden ne elbise ne de hediye istiyorum
Ey adam
Sadece güvende olmanı istiyorum
İçeride hapsedilen ceylanlara (yani erkeklere), bu durumun böyle sürmeyeceğini söylemek istiyorum
Ey adam
Sadece güvende olmanı istiyorum

Pek çok kişi, gelinler için söylenen şarkılarına teravide diyor.

Kadının evde çalışırken ya da dışarıda çalışırken dertlerinden şikâyet etmek için tek başına söylediği kadın şarkısı.

Onlara göre teravidelerin asıl amacı, geline veda etmek ve özellikle gelin yabancıysa, ona ve yanında bulunanlara gözyaşı döktürmek.

Tervide, bir melodiyi tekrarlamak ve üst üste birkaç kez tekrarlamak anlamına gelen ravvede (روّد) yerud (يرود) kökünden geliyor.

Filistin'deki kadınların şarkılarını ve melodilerini incelediğimizde onların birleştirici bir özelliğe sahip olduğunu, yani şarkı söylemek ve melodiyi tekrarlamak olduğunu görürüz.

Şarkının kendi içindeki söz veya konu değişikliğine rağmen şarkı aynı monoton, tekrar eden müzik cümleleriyle başlayıp bitiyor, bu yüzden buna tervide deniyor.

Kumaş ve tablolar

Tervide'ye, pınara gelip suyu doldurup kullanmaya başlamak anlamına gelen el-Vard adı verildiği söyleniyor.

Filistinli kadınlar, su kaynağının yanında şarkılar söylüyorlardı ve o şarkılarla birbirlerine meydan okumaya başladılar.

Tervide Şimali'ye dönersek; 1936'da Büyük Filistin Devrimi başladığında, kadınlar devrimcilere haber ulaştırmanın bir yolunu keşfetmiş ve şifrelenmiş şarkılar söylüyordu.

O zamanlar odak noktası kelimelerin harflerini tersine çevirmek veya hepsini tersine çevirmekti.

Kadınlar da kumaşlara ya da tablolara işlenen renkler aracılığıyla mesaj vermeye çalışıyorlardı.

Malala, özellikle Osmanlı döneminden bu yana siyasi bir işleve sahip. Kadınlar sözleri şifreli şarkılar söylüyordu.

Onları ziyarete gittiklerinde saklanma yerlerindeki direnişçilere ve hapishaneler ve gözaltı merkezlerindeki mahkumlara bu şarkılarla gizli mesajlar iletirdi.

Bu şarkılar, kadınlar ile mahkumlar ve esaret altındakiler arasındaki bağlantıydı.

Tutuklular, kadınlar aracılığıyla, büyüklerin deyimiyle "mücadele sürecine ve direniş eylemlerine" rehberlik ve bilgilendirmeyle de olsa katılabildiler.

Kadınların söylediği şarkılarda haber kodu veya askeri operasyonlarla ilgili ayrıntılar yer alıyordu.

Bu durum, şarkı söylemenin Filistinli kadınlar tarafından düşmanın anlayamayacağı şifreli bir şekilde bir iletişim ve haber ve bilgi aktarma aracına dönüştürüldüğü anlamına geliyordu.

Ancak garip olan şey, bu şarkılar estetikti ve sanatsal koşulları tamamen koruyordu. 
 

Fotoğraflarla dünyadan haberler

Hepsini göster 30

Fotoğraflarla dünyadan haberler

• 1/30

  21 Aralık 2024 - Dün akşam Almanya'da en az 5 kişinin ölümüne ve 200 kişinin yaralanmasına yol açan saldırının gerçekleştiği Noel pazarının yakınındaki kilisenin girişine çiçekler bırakılıyor. Ölümcül saldırıda bir kişi aracını pazardaki kalabalığın üzerine sürmüştü. Kiliseye çiçek bırakanlardan Almanya Başbakanı Olaf Scholz, ülkenin birlik içinde kalması gerektiğini vurgulayarak failin cezasız kalmayacağına söz verdi. Polis, saldırıdan sorumlu olduğunu düşündüğü 50 yaşındaki Suudi Arabistanlı bir doktoru gözaltına aldı (Michael Probst/AP)

• 2/30

  20 Aralık 2024 - Tayvan'da ana muhalefetteki Çin Milliyetçi Partisi (Komintang) milletvekilleri (beyaz giyenler) parlamentoya girmeye çalışıyor. Demokratik İlerleme Partisi'nden (DPP) çok sayıda milletvekili, perşembe gecesi parlamentoyu basarak tartışmalı tasarıların geçmesini önlemek için Yasama Yuanı'na girişleri engellemiş ve içeride barikat kurmuştu. Sözkonusu yasa tasarıları arasında seçilmiş yetkililerin görevden alınma koşullarının sıkılaştırılması için planlanan bir değişiklik de yer alıyor (I-Hwa Cheng/AFP)

• 3/30

  19 Aralık 2024 - Luigi Nicholas Mangione, Pensilvanya'nın Hollidaysburg kentindeki Blair County Adliyesi'nden ayrılıyor. UnitedHealthcare CEO'su Brian Thompson'ı 4 Aralık'ta Manhattan'da bir sokakta vurmakla suçlanan 26 yaşındaki Mangione, geçen hafta Pensilvanya'daki bir McDonald's'ta görüldüğünde sona eren, ülke çapında bir aramayı tetiklemişti. Eski veri mühendisi, cinayetle ilgili suçlamalarla yüzleşmek üzere New York'a iade edilme çabalarıyla mücadele ederken bu eyalette hapiste tutuluyor (Gene J. Puskar/AFP)

• 4/30

  18 Aralık 2024 - Suriye'de başkent Şam'ın dışındaki Cobar'da bir aile, tahrip olmuş mezarlıkta. Baas rejiminin devrilmesinin ardından Suriye'de toplu mezarlar ve cesetler bulunmaya devam ediyor. Şam'daki Seyyide Zeynep bölgesinde bir depoda aralarında çocukların da olduğu, 20'den fazla kişiye ait olduğu düşünülen ceset kalıntıları bulundu. Öte yandan Avrupa Birliği Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, AB'nin Suriye'nin yeniden imarına katkı sağlamaya hazır olduğunu belirtti (Aris Messinis/AFP)

• 5/30

  17 Aralık 2024 - Gazze Şeridi'ndeki Han Yunus kentinde Filistinli bir kız çocuğu yemek dağıtım merkezinde sıra bekliyor. Gazze Savaşı sürerken, ateşkesin sağlanması ve rehinelerin serbest bırakılmasına dair aylardır süren açmazın ardından İsrail ve Hamas'ın anlaşmaya yakın olabileceği belirtiliyor. İsrail'in Gazze'deki askeri varlığını sürdürmekte ısrar etmesi ve Hamas'ın İsrail askerleri çekilene kadar rehineleri serbest bırakmayı reddetmesi nedeniyle bu yıl defalarca yapılan görüşmeler başarısızlıkla sonuçlanmıştı (Bashar Taleb/AFP)

• 6/30

  16 Aralık 2024 - Almanya'da Başbakan Olaf Scholz başkanlığındaki hükümet, Federal Meclis'te yapılan güven oylamasını geçemeyerek düştü. Hür Demokrat Parti'nin (FDP) ayrılması sonrasında Sosyal Demokrat Parti (SPD) ve Yeşiller'den oluşan koalisyon hükümeti dağıldı ve erken seçimin yolu açıldı. Almanya 23 Şubat'ta sandık başına gidecek (John Macdougall/AFP)

• 7/30

  15 Aralık 2024 - Suriye'nin başkenti Şam'da sokaklara dökülen halk, ülkenin yeni yöneticilerinin belirlediği bayrağı açtı. Birleşmiş Milletler Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen, Suriye'de Beşar Esad rejiminin devrilmesinin ardından ilk kez Şam'a gitti. Pedersen, "Elbette bu değişim kendi başına büyük umutlar oluşturuyor, ancak hepimiz önümüzde hala birçok zorluk olduğunu biliyoruz" diye konuştu. Öte yandan Golan Tepeleri civarındaki tampon bölgeye giren İsrail ordusu, işgali daha ileriye taşıyarak başkent Şam'ın 25 kilometre yakınlarına kadar sokuldu (Amr Abdallah Dalsh/Reuters)

• 8/30

  14 Aralık 2024 - Güney Kore Ulusal Meclisi Başkanı Woo Won-sik, Seul'daki genel kurulda, Başkan Yoon Suk Yeol'un azledilmesine yönelik önergeyi kabul ederek tokmağı vuruyor. Güney Koreli milletvekilleri, 3 Aralık'taki sıkıyönetim girişiminin ardından Yoon'un görevden alınması için bugün oy kullandı. Yoon, önergenin kabulünden sonra yaptığı açıklamada "Şimdilik ara versem de halkla birlikte geleceğe uzanan yolculuğumu sürdüreceğim" dedi (YONHAP/AFP)

• 9/30

  13 Aralık 2024 - İtalya'da polis, öğrencilerin Filistinlilere destek ve hükümetin politikalarına karşı eylemi sırasında, Torino Politeknik Üniversitesi'nin önünde nöbet tutuyor. USB ve Cobas sendikalarının düzenlediği eğitim, ulaşım ve kamu sağlığını kapsayan ulusal grev gününde, Reuters'e konuşan bir sendika sözcüsü "Bizim grevimiz savaş ekonomisine ve dolayısıyla hükümetimizin İsrail devletine verdiği desteğe karşı bir grev" dedi. Hükümetin İsrail politikalarının protesto edilmesinin yanı sıra daha yüksek ücretler ve daha kısa çalışma haftası da eylemcilerin talepleri arasında yer alıyor (Marco Bertorello/AFP)

• 10/30

  12 Aralık 2024 - Donald Trump, Time dergisinin New York Borsası'nda düzenlediği Yılın Kişisi etkinliğinde konuştu. Time, seçilmiş başkanın artık "dünyanın en güçlü adamı" olduğunu belirtti. Dergiden yapılan açıklamada Trump'ın, "tarihi boyutlarda bir geri dönüşe imza attığı, nesilde bir kez görülen siyasi bir yeniden yapılanmaya öncülük ettiği" belirtildi. Trump bu unvanı ilk başkanlık seçim zaferinin ardından 2016 yılında da almıştı (Alex Brandon/AP)

• 11/30

  11 Aralık 2024 - Gazze Şeridi'nde çocuklar, enkaz yığınlarının arasında su taşıyor. İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik saldırıları 14 aydan fazla süredir devam ederken, son 15 günde 556 Filistinli hayatını kaybetti, 1511 kişi yaralandı (Ömer el-Kette/AFP)

• 12/30

  10 Aralık 2024 - ABD'nin Kaliforniya eyaletinin Malibu kentinde çıkan yangın büyüyor. Rüzgarın şiddetlendirdiği yangın, Hollywood elitlerinin ikamet ettiği kıyı topluluğundaki evleri ve işyerlerini tehdit ediyor (David Swanson/AFP)

• 13/30

  9 Aralık 2024 - Suriyeli kurtarma ekipleri Şam'daki Sednaya hapishanesinde gizli bodrum katlarını ararken insanlar hapishanenin çatısında duruyor. Beşar Esad yönetiminin pazar günü düşmesinden beri, yakınlarından haber almayı uman Suriyeli siviller ülkenin en gizli ve en kötü şöhretli hapishanesi Sednaya'ya akın ediyor. İnsan hakları kuruluşlarınca "insan mezbahası" adıyla anılan Sednaya çok sıkı saklanan bir sırdı ve şu ana dek hapishanenin içinden hiç görüntü hiç alınamamıştı (Abdülaziz Ketaz/AFP)

• 14/30

  8 Aralık 2024 - Suriye'nin başkenti Şam'daki Emevi Camii. Heyetu Tahriru'ş Şam (HTŞ) öncülüğündeki silahlı örgütler başkent Şam'ın kontrolünü ele geçirdi. BM Genel Sekreteri'nin Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen, ülkenin bir dönüm noktasında olduğunu söyledi. Suriyeli muhalifler, bugün 16.00'dan yarın 05.00'e kadar Şam'da sokağa çıkma yasağı ilan etti. Kutlama amacıyla da olsa kalabalık meydanlarda ateş açılmaması için çağrı yapıldı (Aref Tammawi/AFP)

• 15/30

  7 Aralık 2024 - İtfaiyeciler, Hollanda'nın Lahey kentindeki bir mahallede meydana gelen patlamanın etkisiyle yıkılan bir binanın önünde duruyor. Sabah erken saatlerde yaşanan patlamada 5 daire yerle bir oldu. Yetkililer en az bir kişinin hayatını kaybettiğini ve 3 kişinin yaralı olduğunu bildirdi. Enkaz altında kalanların sayısıysa net değil. Patlamanın nedeni henüz bilinmiyor fakat polis olay yerinden hızla ayrılan bir arabayı aradıklarını belirtti (Phil Nijhuis/AP)

• 16/30

  6 Aralık 2024 - Güney Kore Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol'un görevden alınmasını talep eden protestocular, başkent Seul'deki Ulusal Meclis önünde toplandı. Yoon, hem muhalefetten hem de kendi partisinden aldığı tepkilerle 3 Aralık'taki sıkıyönetim kararından yaklaşık 6 saat sonra geri adım atmak zorunda kalmıştı. Muhalefet partileri, başkanın azledilmesi için önerge verirken sivil toplum kuruluşları da lideri istifaya çağırıyor (Kim Hong-ji/Reuters)

• 17/30

  5 Aralık 2024 - İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus yakınlarındaki Mevasi kampına hava saldırısı düzenledi. İsrail hava saldırıları çarşamba günü Gazze'nin güneyinde yerlerinden edilmiş Filistinlilerin kaldığı kampı vurdu ve yakındaki bir hastanenin yöneticisine göre en az 21 kişi hayatını kaybetti. Cenevre merkezli sivil toplum kuruluşu Avrupa-Akdeniz İnsani Hakları İzleme Örgütü (Euro-Med), İsrail'in dün düzenlediği saldırıda Filistinlileri "diri diri yaktığını" belirtti (Abdel Kareem Hana/AP)

• 18/30

  4 Aralık 2024 - ABD'nin New York kentinin Manhattan bölgesinde polis, Hilton Otel'in önünde gerçekleşen saldırının ardından olay yerindeki mermi kovanlarını işaretliyor. ABD'nin en büyük sağlık sigorta şirketlerinden UnitedHealthcare'in CEO'su Brian Thompson, silahlı saldırıda öldürüldü. Saldırganın olay yerinden bisikletle kaçıp Central Park'a gittiği açıklandı. Polis, sokak ortasında 50 yaşındaki Thompson’ı öldüren katili hâlâ arıyor (Stefan Jeremiah/AP)

• 19/30

  3 Aralık 2024 - Eski Gana Devlet Başkanı ve Ulusal Demokratik Kongre'nin (NDC) başkan adayı John Mahama'nın destekçileri Akra'da, 7 Aralık'ta yapılacak başkanlık seçimi öncesinde seçim konvoyunda NDC siyasi partisinin bayraklarını kaldırıyor. Gana'da iki dönem görev yaptıktan sonra istifa eden Devlet Başkanı Nana Akufo-Addo'nun yerine geçecek isim için yapılacak oylamada ekonominin yönetimi kilit rol oynayacak. Oylama, Akufo-Addo'nun iktidardaki Yeni Yurtsever Parti'nin (NPP) adayı ve mevcut Başkan Yardımcısı Mahamudu Bawumia'yla eski başkan ve NDC partisinin adayı John Mahama arasında sıkı bir yarışa dönüştü. Akufo-Addo'nun ikinci dönemine ekonomik kriz, enflasyon ve Gana'nın borç yükünü yönetmek için Uluslararası Para Fonu'yla 3 milyar dolarlık bir anlaşma yapmak zorunda bırakan zayıf para birimi damgasını vurmuştu (Olympia De Maismont/AFP)

• 20/30

  2 Aralık 2024 - Gürcistan'ın başkenti Tiflis'te Avrupa Birliği (AB) kararının ardından başlayan protestolar sürüyor. Hükümet, AB'ye katılım müzakerelerinin 2028'e kadar askıya alınmasına karar vermişti. İçişleri Bakanlığı protestolarda 113 polisin yaralandığını ve 224 göstericinin de gözaltına alındığını duyurdu (Zurab Tsertsvadze/AP)

• 21/30

  1 Aralık 2024 - Şili'nin başkenti Santiago'da dev Örümcek-Adam balonu, Noel festivalinde sokaklardan geçti. Noel sezonunun başlangıcına işaret eden geleneksel Disney geçidinde Oyuncak Hikayesi'nden Buzz Lightyear ve ikonik Mickey Mouse'un yanı sıra birçok çizgi film karakteri vardı (Esteban Felix/AP)

• 22/30

  30 Kasım 2024 - Kosova'nın kuzeyinde, ülkenin elektriğinin neredeyse tamamını üreten iki termik santrale su sağlayan hasarlı kanalda bir polis devriye geziyor. Polis, cuma günü Varage köyünde meydana gelen patlamanın ardından kanalın çevresinde güvenlik önlemlerini artırdı. Patlama sonrasında güç kaynaklarının büyük ölçüde sağlam olduğu görülmüş ancak bazı bölgelere içme suyu tedarikinde sıkıntı yaşanmıştı. Gece boyunca yapılan çalışmalarla, sabah saatlerinde geçici bir çözümle tekrar su verilmeye başlandı. Komşu ülke Sırbistan, önemli kanaldaki patlamadan sorumlu olduğu suçlamalarını reddetmişti (Valdrin Xhemaj/Reuters)

• 23/30

  29 Kasım 2024 - Notre-Dame Katedrali'nin restorasyonunda çalışan işçiler de dahil olmak üzere katılımcılar, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un konuşması için katedralin nefinde toplandı. Macron, katedrali ziyaret ederek restorasyonda görev alanlara teşekkür etti. Fransa'nın en ünlü anıtlarından Notre Dame Katedrali, 2019'da çıkan yangında kullanılmaz hale gelmişti. Katedral yangından 5 yıl sonra, 7 ve 8 Aralık 2024'te düzenlenecek törenlerle yeniden açılacak (Sarah Meyssonnier/AFP)

• 24/30

  28 Kasım 2024 - Ukrayna'nın Lviv kentinde uygulanan elektrik kesintisi sırasında, jeneratörle aydınlatılan güzellik salonu faaliyet göstermeyi sürdürüyor. Bugün Ukrayna'nın enerji altyapısına devasa bir saldırı başlatan Rusya, dondurucu soğukların görüldüğü ülkeyi acil elektrik kesintileri uygulamaya zorluyor. Rusya-Ukrayna Savaşı'nda bin gün eşiği geçen hafta geçilmişti (Yuriy Dyachyshyn/AFP)

• 25/30

  27 Kasım 2024 - Lübnan'da yerinden edilmiş yurttaşlar, Beyrut'un Dahiye bölgesindeki evlerine dönüyor. İsrail'le Hizbullah arasındaki ateşkes bugün devreye girdi. Lübnan'la İsrail hükümetleri arasında ateşkes antlaşmasına varıldığını ABD Başkanı Joe Biden duyurdu. ABD ve Fransa'nın başını çektiği bir uluslararası koalisyonun ateşkes antlaşmasının uygulanmasına ilişkin destek sunacak (Bilal Hussein/AP)

• 26/30

  26 Kasım 2024 - Pakistan'ın başkenti İslamabad'da Pakistan Ordusu'ndan askerler, meclise çıkan yolu kapatmak için yerleştirilen konteynırın üzerinde nöbette. İmran Han'ın partisi Pakistan Adalet Hareketi'nin destekçileri, eski başbakanın hapishaneden çıkartılması talebiyle hükümet karşıtı protesto düzenledi. Eylemcilerle güvenlik güçleri arasında çıkan çatışmada ölü ve yaralılar var (Akhtar Soomro/Reuters)

• 27/30

  26 Ekim 2024 - Gürcistan'da parlamento ilk oturumunu gerçekleştirirken başkent Tiflis'te bir kadın geçen ayki genel seçimin sonuçlarına yönelik protestoda böyle görüntülendi. Parlamento önünde çadırlar kurarak eylem yapan muhalefet partililer ve destekçileri, meclise giren milletvekilleri protesto etti. Hükümeti seçimlerde hile yapmakla suçlayan göstericiler, yeniden seçime gidilmesini talep ediyor (Vano Shlamov/AFP)

• 28/30

  24 Kasım 2024 - Filistinliler, bir yardım kuruluşunun mutfağından yemek almak için toplanıyor. Gazze'deki ailelerin, yardım ekiplerinin nispeten daha fazla erişimi olduğu bölgelerde bile genelde günde sadece bir kez yemek yiyebildiği bildiriliyor. Birleşmiş Milletler Dünya Gıda Programı, Gazze'de devam eden insani krize önlem alınmazsa bu durumun yakında kıtlığa dönüşebileceğini aktarıyor. Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin, İsrail Başbakanı Netanyahu ve eski Savunma Bakanı hakkında bu hafta çıkardığı tutuklama emri gerekçeleri arasında "bir savaş yöntemi olarak aç bırakma" suçu da vardı (Mohammed Salem/Reuters)

• 29/30

  23 Kasım - Birleşmiş Milletler'in belirlediği 25 Kasım Kadına Yönelik Şiddete Karşı Uluslararası Mücadele Günü öncesinde İtalya'da binlerce kişi sokağa döküldü. Birleşmiş Milletler'e göre, kadınlara ve kızlara yönelik şiddet dünyadaki en yaygın insan hakları ihlallerinden biri. Dünya çapında, neredeyse üç kadından biri hayatında en az bir kez fiziksel veya cinsel şiddete maruz kalıyor. İtalyda'da "Non Una di Meno (Bir Kadın Daha Eksilmesin)" adlı sivil inisiyatifin girişimiyle gerçekleştirilen yürüyüşte kadınlar "Ataerkilliği silahsızlandıralım" yazılı pankart taşıdı (Yara Nardi/Reuters)

• 30/30

  22 Kasım 2024 - Sırbistan'ın Novi Sad kentindeki bir tren istasyonunun çatısının çökmesiyle 15 kişinin hayatını kaybetmesinden üç hafta sonra, göstericiler Belgrad'ın merkezinde sessiz bir protesto düzenliyor. Tren istasyonundaki büyük beton çatı, 1 Kasım'da aniden çökmüştü. Yetkililer geniş kapsamlı bir soruşturma sözü vermiş ve Sırbistan İnşaat, Ulaşım ve Altyapı Bakanı Goran Vesic istifa etmişti. Eylemciler, ölümcül kazanın sorumlularının tutuklanmasını talep ediyor (Andrej Isakovic/AFP)

Kelimeleri ezberlemede zorluk

Şifreleme yönteminin kendisinin büyük bir doğuştan zekayı ortaya çıkardığını, şifrelemenin kolay bir iş olmadığını, özellikle de bir kelimeden diğerine harf oluşumundaki farklılıkla, 'lam' harfinin eklenmesi ve kelimelerin içinde, sonlarında veya son hecelerinde tekrarlanmasına dayanan bir şifreleme yöntemi olduğunu belirtmek gerekiyor.

Öyle ki Filistinli kadın önce konuşmayı oluşturacak, anlamlarını örecek ve içeriğine mesajları ekleyecek, ardından şifreleme ve yeniden ifade etme üzerinde çalışacaktı.

Tüm bunlar ise, kelimelerin ritmini oluştururken, vezinler korunurken, gerekli güzellik ve çekicilik oluşturulurken ve sanatın şartlarını yerine getiren her şey yapılırken yapılacaktı.

Nitekim bu şarkıyı dinleyen kişi, ilk başta sözlerini anlamasa bile onun güzelliğini hissediyor ve çekiciliğine kapılıyor ve aksine cümlelerdeki gizemli dokunuş, şarkının çekiciliği artırıyor.

Filistinli kadınlar, tervide ve malala sanatlarını annelerinden ve büyükannelerinden miras aldılar ve bu sanatlar, değerli Filistin mirasının bir parçası olarak bugüne kadar bu sanata değer verenleri buldu.

Genel olarak mirasın korunması çok önemli bir görev olarak görülüyorsa, o zaman Filistin'de bu durum iki katına çıkıyor, daha kesin ve hassas boyutlar kazanıyor.

Büyükanne ve büyükbabalara göre bu, bir direniş, kimlik ve varoluşun korunması, geçmişin köklerinin sağlamlaştırılması, bugünün ve geleceğin yeniden canlandırılması eylemidir.

Tervide ve malala sanatına önem veren en önemli sanatçılar arasında Filistinli sanatçı ve miras araştırmacısı Sana Musa da yer alıyor.

Kendisi, bu şarkıları seslendiriyor, bu sanatlarla ilgili açıklamalar yapıyor, Filistin'in çeşitli bölgelerini dolaşarak, eski nesil kadınlardan bu şarkıları dinliyor ve onlardan bu şarkıları söylemenin orijinal yöntemini öğreniyor.

Aynı şekilde Sana Musa, Filistin'de pek çok geleneksel sanata özen göstermek ve bunları tanıtmak için çalışıyor.

Yaptığı iş aslında Filistinliler arasında özellikle tervide ve malala sanatları açısından önemli ve övgüye değer.

Çünkü bu sanattan geriye kalanların korunması gerektiğini düşündükleri ender sanatlardan biri.

Sanatçı Sana Musa, bu ayrıcalıklığın sebebinin kelime ezberlemenin zorluğundan kaynaklandığını söylüyor.

Görsel sanatçıların, Filistin'e ilişkin doğrudan çizimlerden oluşan sergiler düzenlemeleri, sanatsal ve plastik çizimlerinde, reklamlarda ve fotoğraflarda Filistin bayrağını kullanmaları yasak.

Filistinli sanatçılar, topraklarına ve Filistin davasına bağlılıklarını ifade etmek ve İsrail işgalini protesto etmek amacıyla karpuz sembolünü sanatsal resimlerine dahil etmeye başladı.

Bu nedenle karpuz, Filistin'de yaygın olarak kullanılan bir sembol haline geldi.

Karpuz sembolünün kullanılması, karpuzun renklerinin Filistin bayrağının renklerine benzemesinden kaynaklanıyor.

Zira renkleri, kırmızı, siyah, beyaz ve yeşilden oluşuyor. Filistinliler, İsrail işgaline karşı bir direniş biçimi olarak karpuz dilimleri kullanıyor. 

Filistinlilerin bir dilim taze karpuz taşıması, ülke dışındaki ve dünyanın dört bir yanındaki vatandaşların Filistin davasıyla dayanışmanın sembolü olarak kullanabileceği bir protesto ve direniş sembolü haline geldi.

Filistinliler sadece karpuz yetiştirmekle yetinmediler. Karpuz sembolünü, çeşitli kıyafetlere, sokaklardaki pankartlara ve kitaplara da bastılar.

Böylece karpuz, Filistin davasının sembolü haline geldi ve dünyanın her yerindeki dayanışma aktivistleri tarafından kullanılır oldu. 

Independent Arabia