İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi, Azerbaycan Dışişleri Bakanı Ceyhun Bayramov'u ağırladığı sırada, Bakü ile Tel Aviv arasında büyükelçilerin atanmasına üstü kapalı bir şekilde atıfta bulunarak İsrail ile ilişki kurulmasını eleştirdi. Bu görüşme, Güney Kafkasya'daki gerilimi kontrol altına almayı amaçlayan 3+3 grubunun bakanlar toplantısının oturum aralarında gerçekleşti.
Azerbaycanlı mevkidaşı İlham Aliyev'e uyarıda bulunan Reisi, “Siyonist varlık sizin veya herhangi bir İslam ülkesinin dostu değildir. Bugün Gazze'deki koşullar bölge halklarının, ABD’nin başını çektiği Batılıların Siyonistlerin suçlarına destek verdiğini görmeleri için bir tablo niteliğindedir. Bölge ülkeleriyle dost değiller, bölgedeki ırkçı çıkarlarını ilerletmeye devam ediyorlar” vurgusunda bulundu.
İran'ın baskısına rağmen Azerbaycan'ın İsrail ile diplomatik ilişkilerini pekiştirmesi ve karşılıklı büyükelçiliklerin açılması ardından Tahran ile Bakü arasındaki ilişkiler aylardır gergin halde.
İran, iki ülke arasında yaşanan gölge savaşı bağlamında, askeri ve nükleer tesislerine düzenlenen ve İsrail'in parmak izlerini taşıyan saldırıların ardından Azerbaycan'a ve Irak Kürdistanı’na işaret etmişti.
Geçtiğimiz Temmuz ayında İsrail Dışişleri Bakanı Eli Cohen, İran'ı ülkesinin Bakü'deki büyükelçiliğini bombalama planının arkasında olmakla suçlamıştı. Azerbaycan güvenlik güçleri saldırıyı engelleyerek bir Afgan vatandaşının tutuklandığını duyurdu.
İran merkezli internet sitelerinin aktardığına göre Reisi, “İran, komşu ülkeler arasındaki müzakere ve diyaloğun bölgesel sorunların çözümü olduğuna inanıyor. İslam Cumhuriyeti'nin ilkeli tutumu, bölge sorunlarının dış güçlerin müdahalesiyle çözülemeyeceği yönünde” ifadelerini kullandı. Aynı zamanda sorunların bölge ülkeleri arasında diyalog ve işbirliği yoluyla çözülmesi çağrısında bulundu.
Rusya, Türkiye, Ermenistan ve Azerbaycan dışişleri bakanlarının katılımıyla Tahran'da Güney Kafkasya konusunda 3+3 formatında ikinci bir toplantı düzenlendi. Gürcistan Dışişleri Bakanı katılım göstermedi.
Şarku’l Avsat’ın İran resmi haber ajansı IRNA’dan aktardığına göre, bu bakanlar Erivan ile Bakü arasındaki barış görüşmelerini tartışmayı planlıyor. Bu toplantının amacının bölge sorunlarını bölge haricindeki ülkelerin ve Batılı ülkelerin müdahalesi olmadan çözmek olduğu belirtiliyor.
Azerbaycan ile Ermenistan arasında, Azerbaycan'ın Eylül ayı sonlarında düzenlediği, Karabağ'ın kontrolüne girmesi ve Ermeni ayrılıkçıların buradan sürülmesiyle neticelenen operasyonuyla artan düşmanlık duyguları var. Buradaki 120 bin sakinden en az 100 bini operasyonun ardından Ermenistan'a kaçtı.
Azerbaycan ve Ermenistan, öncesinde ise bu dağlık bölgeyi kontrol altına almak için biri Sovyetler Birliği'nin dağılması ardından 1990'larda, diğeri ise 2020 sonbaharında Bakü'nün zaferiyle sonuçlanan iki farklı savaş yürütmüştü.
Azerbaycan dün Türkiye ile Ermenistan yakınlarında askeri tatbikatlara başladı. Azerbaycan Savunma Bakanlığı, tatbikatların Bakü'de, Azerbaycan'ın Ermenistan ve İran sınırındaki Nahçıvan yerleşim bölgesinde ve yeri belirtilmeyen ‘kurtarılmış bölgelerde’ gerçekleştirildiğini söyledi. Bu bölgelerin Karabağ veya komşu Azerbaycan bölgeleri anlamına gelebileceği düşünülüyor. Tatbikatların iki ülkeden 3 bine yakın asker, onlarca zırhlı ve topçu aracı ve 20'ye yakın uçağın katılımıyla gerçekleştirildiğini bildiren Bakanlık, amacının muharebede iyi bir koordinasyon sağlamak, kuvvetlerin profesyonelliğinin yanı sıra liderliğini de geliştirmek olduğunu ekledi. Ayrıca askerlere topçu ve havacılık, yüzer köprüler inşa etme ve düşman topraklarına paraşütle atlama konularında eğitim verileceğini belirtti. Ardından ise AFP’nin haberine göre Fransa, Ermenistan'ın toprak bütünlüğüne yönelik potansiyel tehditler karşısında son derece tetikte olduğunu açıkladı.
Azerbaycan'ı destekleyen Türkiye ve Ermenistan'ın müttefiki Rusya bölgede önemli rol oynuyor. Ancak Karabağ'a yapılan operasyon, kartların yeniden karılmasına yol açtı. Erivan, Moskova'yı Azerbaycan güçlerini durduramadığı için burayı terk etmekle suçlarken Rusya ise bunu reddetti. Erivan, daha zengin, daha iyi silahlanmış ve Türkiye’nin desteklediği komşusunun, güney Ermenistan'a yönelik operasyondan sonra Nahçıvan bölgesini kendi topraklarına bağlayarak nüfuzunu pekiştirmeye çalışacağından endişeleniyor. Ermenistan, himaye arayışıyla Batı'ya daha fazla yönelmeye hazır görünüyor.
İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan, “Yabancıların bölgede bulunmasının sorunu çözmeyeceğine, aksine durumu daha da karmaşık hale getireceğine inanıyoruz. Güney Kafkasya'daki savaş bitti, sıra barış ve işbirliğine geldi” açıklamalarında bulundu.
Gazze Şeridi'ndeki gelişmelere de değinen Abdullahiyan, “Gazze'de yaşananlar Siyonist yapının insanlığa karşı işlediği kanıtlanmış bir savaş suçudur. Bu hassas ve önemli anda, uluslararası toplumun sivillere karşı işlenen savaş suçlarının derhal durdurulması için sahte İsrail oluşumuna ortak ve güçlü bir mesaj göndermesi gerekiyor. Ablukanın kaldırılması, insani yardımın gönderilmesi, Gazze nüfusunun zorla yerinden edilmesine karşı çıkılması gerekiyor” ifadelerini kullandı.
*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
Şarku'l Avsat'ın haberlerine ulaşmak için tıklayın
