Sudan ile İran arasındaki karşılaştırma doğru olmayabilir. Bunlar, aralarında hiçbir ortak nokta olmayan iki ülke, ama karmaşık siyasi yapılardan oluşan bir modeli temsil ediyorlar.
Siyasi tarihlerinin bir döneminde iki farklı mezhep ile iki dini projeye göre yönetilmişler, ancak yolları ayrılmadan önce baştan hedeflerinde buluştular.
İran örneğinde mezhepsel doktrinsel proje, 1979'daki İran Devrimi ile üç gücün ittifakıyla başladı.
Batı'da eğitim görmüş liberal entelektüeller, çarşı tüccarları ve İran içinde ve dışında geleneksel kitleleri harekete geçirip milisleri harekete geçirebilen Humeyni liderliğindeki Şii din adamları grupları.
Sudan örneğinde ise proje, evrensel hedefleri olan misyoner bir projeye sahip, tek bir İslam halifeliği altında, siyasal İslam tarafından kurulan birçok devletten oluşan tek bir devlete dayanıyor.
Müslüman Kardeşler, bu projeye liderlik etmek için Allah tarafından yetkilendirildiklerine inanıyor.
Bu durum, 1989 yılında Ömer el-Beşir ve rejimin vaftiz babası Hasan et-Turabi liderliğindeki darbeyle başladı.
Rejim, bu devlet uğruna Halk Savunma milislerini kurarak Güney Savaşı'nda Sudan ordusunun yanında yer aldı ve liderleri İran'da eğitildi.
1990'lar boyunca İran Devrim Muhafızları, Sudan Silahlı Kuvvetleri ve Sudan Halk Savunma Kuvvetleri, ikili ortaklığın büyümesine katkıda bulunan ilişkiler kurdu.
Onlarca yıl süren bu iki projeden ve köprülerin altından çok sular aktıktan sonra iki ülke arasındaki ilişkiler, yakınlık ve yabancılaşma arasında değişiyordu, ta ki 2016'da Suudi Arabistan'ın Tahran'daki büyükelçiliği ve Meşhed'deki konsolosluğuna baskın düzenlenmesinin ardından kesilene kadar.
Bu arada Sudan'daki iç krizler daha da derinleşti ve Müslüman Kardeşler projesinin temellerini sarstı.
Rejim, örgüt üyeleri arasında ortaya çıkan iktidar anlaşmazlıkları nedeniyle devrimci tehdit tehlikesini atlatamadı ve 2018 ayaklanmasının ortaya çıkıp 2019'da önceki rejimi devirmesine kadar devam etti.
Yaklaşık 7 yılın ardından Sudan, nihayet geçtiğimiz pazartesi günü İran'la diplomatik ilişkilere devam edeceğini duyurdu.
Sudan Dışişleri Bakanı Ali es-Sadık ve İranlı mevkidaşı Hüseyin Emir Abdullahiyan, geçen Temmuz ayında Azerbaycan'ın başkenti Bakü'de Bağlantısızlar Zirvesi oturum aralarında bir araya geldi.
Daha yakın ilişkiler
1980'li yıllarda İran-Irak Savaşı sırasında Batı yanlısı Cafer Numeyri liderliğindeki Sudan, Irak'ı destekledi.
1985'te Numeyri'nin devrilmesinden ve 1986'da eski Başbakan Sadık el-Mehdi'nin iktidara gelmesinden sonra Tahran'a resmi bir ziyarette bulunuldu.
İlk İran kültür merkezi 1988 yılında Hartum'da açıldı. Bu, iktidara geldikten beş ay sonra Tahran'ı ziyaret eden Beşir rejimi altında daha yakın ilişkilerin yolunu açtı.
Art arda üç İran cumhurbaşkanı, Hartum'u ziyaret etti; Ilımlı Ekber Haşimi Rafsancani, reformist Muhammed Hatemi ve muhafazakâr Mahmud Ahmedinejad. İki ülke arasındaki ziyaretler de yoğunlaştı.
Tahran, Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin Cumhurbaşkanı Ömer el-Beşir hakkında 2009 yılında çıkardığı tutuklama emrini kınadı ve buna karşılık Sudan rejimi de İran'ın nükleer projesine desteğini açıkladı.
Çin'in Sudan'da petrol keşfi ve yatırımına başlaması ve aralarında İran'ın da bulunduğu bazı ülkelerin konsorsiyum sözleşmeleriyle bu ortaklığa dahil edilmesiyle ilişkiler ekonomik olarak gelişti.
İlişkiler ayrıca, askerî açıdan da gelişirken, 2008 yılında iki ülke arasında askeri ve güvenlik işbirliği anlaşması imzalandı.
İki ülke ayrıca iş, tarım ve güvenlik gibi çeşitli alanlarda 30'dan fazla anlaşma imzaladı.
Sudan-İran ilişkilerinin derinleşmesi, özellikle 2009'dan 2012'ye kadar İran silahlarının Sudan topraklarından ve Sina Yarımadası üzerinden Gazze Şeridi'ne geçmesine izin verilmesinin ardından İsrail ve Batı'da endişe yarattı.
İsrail, Hamas hareketiyle bağlantısı olduğundan şüphelenilen sevkiyatları taşıyan aktivistleri bombalamanın yanı sıra, kıyı kenti Port Sudan yakınlarında Hamas üyelerini bombalamakla suçlandı. Hartum ise harekete sponsor olmakla suçlandı.
Daha sonra Sudan, İran'la arasına mesafe koymaya başladı. 2014 yılında Sudanlı yetkililer, İran'ın tüm kültür kurumlarının kapatılması ve İranlı diplomatların ülkeden ayrılması emrini vermişti.
Hartum, şehirlerde ve kırsal bölgelerde yayılan Hüseyiniyelerin yanı sıra sayısı 26'yı aşan İran kültür merkezlerinin de yayılmasını izlemişti.
Tahran'ın Hartum'da bir dizi askeri üretim kompleksi kurmasına ve "Hartum'un Çin yapımı kara saldırı uçaklarıyla desteklenmesi ve Sudan ordusuna 300 milyon dolar değerinde Çin silahlarının teslim edilmesiyle" sonuçlanan askeri işbirliğine rağmen yine de bu ilişki, Sudan'a önemli bir ekonomik kazanç sağlamadı.
Diplomasinin restorasyonu
Sudan'daki geçiş hükümetinin, Korgeneral Abdülfettah el-Burhan liderliğindeki askeri konsey ve eski Başbakan Abdullah Hamduk liderliğindeki sivil konsey tarafından kurulmasından bu yana düşündükleri arasında şunlar yer alıyor:
Bu hükümetin amacı, ülkenin dış ilişkilerini yeniden gözden geçirmek ve otuz yıldan fazla süredir ülkeleri çeşitli yönlerde düşmanlaştıran Sudan diplomasisini yeniden tesis etmektir.
Bu da Sudan diplomasisinin, uluslararası ve bölgesel etkileşimlerle başa çıkmak için gereken esnekliği kaybetmesine neden oldu.
Ancak İran'la ilişkileri çevreleyen bölgesel hassasiyet nedeniyle, bu ilişkiyi yeniden tesis etmeye başlamadan önce bölge ülkelerinin güvenlik ve istikrarının dikkate alınmasıyla ilgili gerekçelerin sunulması gerekiyordu.
Bu çerçevede, Suudi Arabistan ve İran'ın, Çin'in arabuluculuğunda ilişkileri sürdürme konusunda anlaşmaya varması ve ardından iki ülkenin büyükelçiliklerinin açılmasıyla mart ayında atılan tarihi adım, Hartum Deklarasyonu'nun yolunu açtı.
Ayrıca 15 Nisan'dan bu yana devam eden Sudan savaşı, bunun açık işaretlerini taşıyor.
Bunların başında Suudi Arabistan'ın çatışmanın iki tarafı arasında arabuluculuk yapma ve girişimlerde bulunma konusunda oynadığı önemli rol ve savaş sırasında etkilenenlere insani yardım ulaştırmak için güvenli koridorlar sağlamak amacıyla ateşkeslere sponsor olması geliyor.
İkinci işaret ise; Suudi Arabistan, İran vatandaşları da dahil olmak üzere Sudan'daki diğer ülke vatandaşlarını Port Sudan limanından Cidde limanına tahliye etti. Bu, Riyad'ın iyi bir jestini yansıtıyordu.
Ancak üçüncü işaret ise İran'ın, İran Kızılayı aracılığıyla Hartum'a insani yardım sağlaması.
Bu da iki ülke arasındaki ilişkilerin güçlenmesine ve Tahran'ın tarafsızlık taahhüdünü teyit etmesine katkıda bulundu.
İran Dışişleri Bakanı ise anlaşmazlığın hükümetin himayesi altında barışçıl çözümüne desteğini ifade etti.
Fotoğraflarla dünyadan haberler
Fotoğraflarla dünyadan haberler
-
1/30
6 Kasım 2024 - 2024 ABD Başkanlık Seçimi'ni kazanan Donald Trump, Florida eyaletindeki West Palm Beach Kongre Merkezi'nde konuşma yaptı. Trump, zafer konuşmasında kendisini destekleyen herkese teşekkür etti ve ekonomik büyüme ve ulusal güvenlik vaatlerinde bulundu. Sandıkların kapanmasıyla birlikte erken sonuçlar, seçim yarışının başa baş gittiğini gösterse de Trump, salıncak eyaletlerde kazanarak zafere ulaştı. Trump, rakibi Demokrat Parti'nin başkan adayı Kamala Harris'ten yaklaşık 5 milyon fazla oy aldı (Jim Watson/AFP) -
2/30
5 Kasım 2024 - ABD'nin New York kentinde seçmenler oy kullanıyor. ABD'de seçim gününe gelindi ve Demokrat Parti'nin adayı Kamal Harris'le Cumhuriyetçi Parti'nin adayı Donald Trump arasındaki yarış haftalardır başa baş ilerliyor. Seçimin sonucunu 7 salıncak eyaletteki oyların belirleyeceği düşünülüyor (Leonardo Munoz/AFP) -
3/30
4 Kasım 2024 - İspanya'nın Valensiya bölgesindeki Alfafar'ın caddelerinde polis memurları sokaklardaki çamurun temizlenmesine yardım ediyor. İspanya'da uzun zamandır görülen en kötü sel felaketinde hayatını kaybedenlerin sayısı 217'ye ulaşırken arama kurtarma çalışmaları hâlâ sürüyor. Yetkililer sokakların temizlenmesinin en az bir hafta süreceğini belirtirken bölgede 17 bin polis, jandarma, asker ve sivil koruma görevlisi çalışıyor (Jose Jordan/AFP) -
4/30
3 Kasım 2024 - Brezilya'daki Formula 1 Sao Paulo Grand Prix'sini Red Bull Racing'in Hollandalı pilotu Max Verstappen kazandı. "Uçan Hollandalı", son derece kaotik geçen yarışa 17. sıradan başlamıştı. İkinci ve üçüncü sırayı Alpine pilotları Esteban Ocon ve Pierre Gasly alırken, pilotlar şampiyonasında Verstappen'le Norris arasındaki fark 62'ye çıktı (Nelson Almeda/AFP) -
5/30
2 Kasım 2024 - Hindistan'ın Mumbai şehrinde, Ölüler Günü'nde mezara çiçek koyan bir kadının drone görüntüsü. Cadılar Bayramı'yla başlayan üç günlük dönemde, Hıristiyanlar ölülerle yaşayanlar arasındaki perdenin kalktığına inanıyor. Hıristiyanlar, Hindistan nüfusunun yalnızca yüzde ikisini oluşturuyor. Geçen ay çeşitli Hıristiyan mezheplerinin liderleri, kendilerine yönelik şiddetteki artışı protesto etmek üzere Yeni Delhi'de eylem düzenlemişti (Francis Mascarenhas/Reuters) -
6/30
1 Kasım 2024 - Afrika penguenleri, Cape Town yakınlarında turistlerin uğrak noktalarından olan penguen kolonisinde, sahilde dinleniyor. Boulders penguen kolonisi 1983'te kurulmuş ve kolonideki kuş sayısı çevredeki ada kolonileri sayesinde artırılmıştı. Dünya Doğayı ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği (IUCN) yakın zamanda Afrika penguenini, nesli tehlike altında olan türlerden nesli kritik tehlikedeki tür kategorisine taşıdı. Halihazırda popülasyonunun yüzde 97'sini kaybetmiş olan kuşun nesli, bir değişiklik olmadığı takdirde 4 bin günden kısa bir süre içinde tükenebilir (Rodger Bosch/AFP) -
7/30
31 Ekim 2024 - ABD'nin Missouri eyaletindeki St. Charles kentinde bir yurttaş, Cadılar Bayramı'na özel kıyafetiyle oy kullandı. Seçime sayılı günler kala Kamala Harris ve Donald Trump arasındaki yarış başabaş devam ediyor. ABD Başkanı Joe Biden'ın, destekçilerini "çöp" diye nitelemesi üzerine Cumhuriyetçi Parti'nin başkan adayı Trump, çöp kamyonuna bindi. Öte yandan Arnold Schwarzenegger, Kamala Harris'i desteklediğini açıkladı (Robert Cohen/AP) -
8/30
30 Ekim 2024 - İspanya'nın güneyindeki Valensiya'da gerçekleşen sel, arabaları bu hale getirdi. Kurtarma ekipleri, şiddetli yağmurların yol açtığı seller sonucunda 95 kişinin hayatını kaybettiğini açıkladı. Kayıpları arama çalışmalarıysa sürüyor. Valensiya'da 1996'dan bu yana metrekareye en fazla yağışın düştüğü bildirildi. Meydana gelen felaketten dolayı 3 günlük ulusal yas ilan edildiği açıklandı (Jose Jordan/AFP) -
9/30
29 Ekim 2024 - Gazze Şeridi'nin merkezinde Filistinli mültecilerin kaldığı Nuseyrat kampındaki Birleşmiş Milletler Yardım ve Bayındırlık Ajansı'na (UNRWA) ait yardım dağıtım merkezinin kapısındaki açıklıktan bir adam dışarı bakıyor. İsrail, parlamentosunun yıkıma uğramış Gazze Şeridi'ndeki ana BM yardım kuruluşunu yasaklayan bir tasarıyı onaylamasının ardından artan bir uluslararası tepkiyle karşı karşıya kalıyor. 90 gün içinde yürürlüğe girmesi beklenen mevzuatın, UNRWA'nın Doğu Kudüs genel merkezinin kapatılmasına ve Refah üzerinden Gazze'ye insani yardım ulaştırılmasının engellenmesine yol açması öngörülüyor (Eyad Baba/AFP) -
10/30
28 Eylül 2024 - Eski ABD Başkanı Barack Obama, ABD Başkan Yardımcısı ve Demokrat Parti'nin başkan adayı Kamala Harris'in Pensilvanya eyaletinin Philadelphia kentinde düzenlenen mitinginde konuştu. Ayrıca Bruce Springsteen ve John Legend gibi sanatçılar da sahneye çıkıp seyircileri Harris'e oy vermeye ve arkadaşlarıyla ailelerini sandık başına gitmeye teşvik etmeye çağırdı (Matthew Hatcher/AFP) -
11/30
27 Ekim 2024 - Ferrari pilotu Carlos Sainz Jr. Formula 1 Meksika Grand Prix'sinde pitte. İspanyol pilot kariyerindeki 4. F1 zaferini elde ederken, takım arkadaşı Charles Leclerc, son turlarda yaptığı hatayla ikinciliği McLaren'in şampiyonluk mücadelesi veren pilotu Lando Norris'e kaptırıp üçüncülüğe razı oldu. Pilotlar şampiyonasında zirvedeki isim Max Verstappen ise yarış içinde toplamda 20 saniye ceza aldı ve 6. sırada bitirdi (Carlos Perez Gallardo/Reuters) -
12/30
26 Ekim 2024 - Birleşik Krallık'ta göçmen karşıtı protestolardaki bir eylemci, Cumhuriyetçi başkan adayı ve eski ABD Başkanı Donald Trump'ın maskesini takıyor. Eylem İngiltere'nin başkenti Londra'da, ülkedeki aşırı sağcı grupların başında gelen İngiliz Savunma Ligi'nin eski lideri Tommy Robinson'ın çağrısıyla organize edilmişti. Robinson, planladığı yürüyüş öncesi Terörle Mücadele Yasası çerçevesinde suçlanarak dün gözaltına alınmıştı. Irkçılık karşıtları da aşırı sağcılara tepki amacıyla eylem düzenledi. İki grubun karşı karşıya gelmesini engellemek üzere güvenlik önlemleri alındı (Hollie Adams/Reuters) -
13/30
25 Ekim 2024 - Rusya'nın Ukrayna'ya saldırısı sırasında Kursk bölgesinde Rus askerleriyle girdiği çatışmada hayatını kaybeden Ukraynalı asker Volodimir Baranov için Çernihiv'de düzenlenen cenaze töreninde halk milli marş söylüyor (Maksym Kishka/Reuters) -
14/30
24 Ekim 2024 - Mozambik'in başkenti Maputo'daki Maxaquene mahallesinde protestocular, güvenlik güçleriyle çatıştı. Çevik kuvvet polisi, iki muhalifin vurularak öldürülmesinden günler sonra seçimlere hile karıştırıldığı iddiasıyla eylem düzenleyen kalabalığı dağıtmak için göz yaşartıcı gaz kullandı. Avrupa Birliği gözlemcileri de Mozambik seçimlerinde düzensizlikler ve bazı sandık sonuçlarında oynama olduğunu tespit etmişti (Alfredo Zuniga/AFP) -
15/30
23 Ekim 2024 - Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'ta un kıtlığı yaşanıyor. İsrail, Gazze Şeridi'ne gıda, su, yakıt ve elektrik girişini engellemeye devam ediyor. Savaştan önce bile Gazze nüfusunun sadece yüzde 4'ü güvenli ve temiz suya erişim sağlayabiliyordu. Öte yandan Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres, "Gazze'nin kuzeyindeki çocuk felci aşılama kampanyasının son aşamasının artan şiddet ve erişim eksikliği nedeniyle ertelenmesinden büyük endişe duyduğunu" söyledi (Bashar Taleb/AFP) -
16/30
22 Ekim 2024 - İsrail savaş uçağı Beyrut'un güneyindeki bir mahalledeki binayı vurdu. Ayrıca İsrail'in Beyrut'ta Refik Hariri Devlet Hastanesi'nin çevresini hedef aldığı saldırıda ölenlerin sayısı 13'e yükseldi (AFP) -
17/30
21 Ekim 2024 - ABD'nin Kuzey Karolina eyaletinde gerçekleştirilen kampanya mitinginde eski ABD Başkanı Donald Trump'ın destekçilerinden biri, break dans yapıyor. Birleşik Devletler'de 2024 Başkanlık Seçimi, 5 Kasım'da gerçekleşecek. Donald Trump, pazar günü Pensilvanya eyaletindeki bir McDonald's'ta çalışırken, Kamala Harris, Stevie Wonder'la şarkı söyledi (Julia Demaree Nikhinson/AP) -
18/30
20 Ekim 2024 - İspanya Başbakanı Pedro Sanchez ve eşi Begona Gomez'i tasvir eden bir pankart, başkent Madrid'de hükümeti protesto etmek ve genel seçim çağrısında bulunmak için düzenlenen eylem sırasında İspanyol bayrakları arasında. Bugün Madrid'de bir meydanı dolduran binlerce kişi, sağcı partilerin de destek verdiği bir miting düzenledi. İspanyol bayrakları sallayarak Madrid'in finans bölgesinin kalbindeki Plaza de Castilla meydanında toplanan protestocular "hain" diye bağırarak Sanchez'i istifaya çağırdı. Sağ ve radikal sağla bağlantılı 100'den fazla az bilinen küçük grup, mitinge "Birlik, haysiyet, hukuk ve özgürlük için. Hemen genel seçim!" sloganıyla katıldı (Oscar Del Pozo/AFP) -
19/30
19 Ekim 2024 - Cadılar Bayramı öncesinde zombi kılığına giren bir sanatçı, Güney Kore yapımı korku filmi Zombi Ekspresi'nden (Train to Busan) ilham alan "Zombi Şinkansen" hızlı treninde performans sergiliyor. Japonya'nın Tokyo'yla Osaka arasında giden treninin kiralanan vagonunda, "yaşayan ölülerle" karşılaşmaya hazır 40'a yakın heyecan meraklısı vardı. Organizatörlerin koltuklara yerleştirdiği oyuncular, performans kapsamında korkunç bir dönüşüm geçirerek diğer yolculara "saldırmaya" başladı. Etkinlik organizatörü Kenta Iwana, "normalde güvenli ve huzurlu olan yolculuğun bir anda kaosa sürüklenişini canlandırmak istediklerini" söyledi (Kim Kyung-Hoon/Reuters) -
20/30
18 Ekim 2024 - Filistinliler cuma namazı kılarken bir kişi, İsrail'in saldırıları sırasında yıkılan Büyük Ömer Camisi'nin kalıntıları arasında yürüyor. Memlük ve Osmanlı döneminin mimari özelliklerini taşıyan caminin yaklaşık 1400 yıllık bir geçmişi var. Bir diğer adıyla Gazze Ulu Cami, Gazze'nin en eski, Filistin'in de üçüncü en büyük camisiydi. Bu cami, bir yılı aşkın süredir devam eden çatışmalarda enkaza dönen tarihi alanların en çarpıcı örneklerinden biri (Dawoud Abu Alkas/Reuters) -
21/30
17 Ekim 2024 - İngiliz pop müzik grubu One Direction'ın eski üyesi Liam Payne, Arjantin'de kaldığı otelin üçüncü katından düştükten sonra hayatını kaybetti. Arjantin Polisi, Payne'in başkent Buenos Aires'te Casa Sur adlı otelde kaldığını, "uyuşturucu ve alkol tesiri altında olma ihtimali bulunan agresif bir adam" hakkında gelen şikayet üzerine otele gittiklerini açıkladı. Arjantinli sağlık yetkilileri, otopsi yapılacağını belirtti (Agustin Marcarian/Reuters) -
22/30
16 Ekim 2024 - İtalyan lüks marka grubu Prada ve Houston merkezli girişim Axiom Space, NASA'nın Artemis 3 Ay misyonunda kullanılacak bir uzay giysisinin tasarımını İtalya'nın Milano kentinde tanıttı. NASA'nın Ay'ın güney kutbuna gerçekleştireceği ilk insanlı görevde Ay'da yürüyen astronotlar bu kıyafeti giyecek. Artemis 3 görevinin Eylül 2026'da gerçekleştirilmesi bekleniyor (Marco Bertorello/AFP) -
23/30
15 Ekim 2024 - Güney Kore'nin sınır kenti Paju'dan Kuzey Kore'nin Kaesong şehrine giden yolda, Tongil Köprüsü'ndeki askeri kontrol noktasının son hali. Güney Kore ordusu, Pyongyang'ın ordusu iki ülkeyi birbirine bağlayan yollarda patlamalar gerçekleştirince ağır tahkimatlı sınır yakınlarında "karşı ateş" harekatları yürüttüğünü açıkladı. Kuzey Kore, Güney Kore'nin Pyongyang'a drone uçurduğu iddiasının ardından ordusunun "ateş gücünü" harekete geçirmek için hazır olduğunu söylemişti. Kuzey Kore Savunma Bakanlığı, Kore yarımadasında "her an savaş çıkabileceği" uyarısında bulunmuştu (Jung Yeon-Je/AFP) -
24/30
14 Ekim 2024 - Gazze Şeridi'nin merkezindeki Deyr El Balah'ta çocuklara çocuk felci aşısı yapıldı. UNICEF, Gazze Şeridi'ndeki 640 binden fazla çocuğu tamamen aşılamayı hedefliyor. UNICEF'in icra direktörü Catherine Russell, çocuklara bağışıklık sistemlerini güçlendirmek için A vitamini takviyesi sağlanacağını kaydetmiş, Gazze'de çocukların hijyen standartlarının çok kötü olduğunu belirtmişti (Eyad Baba/AFP) -
25/30
13 Ekim 2024 - Japonya'nın başkenti Tokyo'nun Kagurazaka mahallesinde düzenlenen Cadılar Bayramı öncesi etkinliğine katılanlar kedi temalı kostümlerini giyip "Bake Neko" (Doğaüstü Kedi) festivaline katıldı. Bake Neko, 2010'dan bu yana her yıl ekim ortasında düzenleniyor. Kagurazaka'da kedi temalı bir geçit töreni düzenlenmesinin nedeni, ünlü Japon romanı "Ben Bir Kediyim"in yazarı Natsume Soseki'nin bu bölgede yaşamış olması (Philip Fong/AFP) -
26/30
12 Ekim 2024 - Hindistan'ın Haryana eyaletinde, Hindu tanrısı Hanuman gibi giyinen kişiler, Dussehra festivali için düzenlenen geçit töreninde dans ediyor. Her yıl kutlanan festival, iyiliğin kötülüğe karşı zaferini simgeliyor. Ancak bu yıl Bangladeş'teki Dussehra kutlamaları Hindulara karşı artan saldırıların gölgesinde kaldı. Ülkede 1 Ekim'den bu yana kutlamalarla bağlantılı 35 şiddet olayı yaşandığı bildirilmişti. Hindistan, Bangladeş'teki Hindu tapınaklarına yönelik saldırıları kınayarak komşu ülkeye tüm azınlıkların güvenliğini sağlama çağrısı yaptı (Anushree Fadnavis/Reuters) -
27/30
11 Ekim 2024 - Milano'daki iklim değişikliği ve Filistin'e destek eylemine katılan İsveçli aktivist Greta Thunberg slogan atıyor. Thunberg'in kurulmasına destek verdiği iklim değişikliği hareketi Fridays For Future'ın düzenlediği yürüyüşe, binin üzerinde kişi katıldı. Protestoda, Filistinlilerin simgesi haline gelmiş kefiye adlı geleneksel atkıyı takan Thunberg, "Filistinlilerin onlarca yıldır apartheid rejiminin boğucu baskısı altında yaşadığını" söyledi. Küresel ısınmayla silah endüstrisi arasındaki ilişkiye vurgu yapan aktivist "İklim adaleti mücadelesi, fosil yakıt endüstrisine karşı olduğu kadar, silah endüstrilerine, askerileşmeye ve doğal kaynakların aşırı çıkarılmasına karşı da bir mücadeledir" dedi (Piero Cruciatti/AFP) -
28/30
10 Ekim 2024 - Milton Kasırgası ABD'nin Florida eyaletinde yıkıma yol açtı. Şiddetli yağmurlar ve rüzgarlar sonucu evler yıkıldı ve milyonlarca kişi elektriksiz kaldı. İç Güvenlik Bakanlığı en az 10 kişinin öldüğünü açıkladı. Yetkililer rüzgarların hızının saatte 150 kilometreye ulaştığını söyledi. ABD Başkanı Joe Biden, sosyal medya üzerinden yaptığı paylaşımda "Yardım yolda ancak gelene kadar, yerel yetkilileriniz dışarı çıkmanın güvenli olduğunu söyleyene kadar yerinizde kalın" dedi (Bryan R. Smith/AFP) -
29/30
9 Ekim 2024 - Milton Kasırgası'nın Havana'dan geçişi şiddetli yağmurlara neden oldu. Helene Kasırgası'nın üzerinden iki hafta geçmemişken yeni bir kasırga ABD'nin Florida eyaletine doğru yaklaşıyor. Bugün eyalete ulaşması beklenen kasırga öncesinde eyalette yıllardır görülmediği kadar büyük bir tahliye çalışması yürütülüyor. ABD Başkanı Joe Biden, Milton Kasırgası’nın "Son 100 yılda ABD’deki en kötü fırtınalardan biri" olabileceği uyarısında bulundu. Milton Kasırgası'nda rüzgarların saatte 270 km hıza ulaşabileceği söyleniyor (Yamil Lage/AFP) -
30/30
8 Ekim 2024 - Yokoluş İsyanı Cape Town, Güney Afrika'nın başkentinde gerçekleşen Afrika Petrol Haftası Konferansı'nın düzenlendiği salonun önünde, fosil yakıtların süregelen kullanımını böyle protesto etti (Rodger Bosch/AFP)
Çıkar karışımı
İran'ın Sudan- İran ilişkilerini yeniden başlatması birçok hedefi işaret ediyor.
Birincisi; Eski Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani dönemi, Dışişleri Bakanı Muhammed Cevad Zarif'in tüm diplomatik çabalarıyla birlikte dış ilişkilerde bir soğumaya tanık oldu.
Ancak bunlar, rejimin devrim sonrası aşamada 'doğulu ve batılı olmayan' siyasi tabanına odaklanması nedeniyle kısıtlıydı.
Ancak Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi'nin 2021'de iktidara gelmesinden bu yana İran liderliği, bu kuralı terk ederek dış politikaya yaklaşımını güçlendirmeyi seçti.
Ancak şu ana kadar seçenekler Tahran için zayıf görünüyor. Bu nedenle Reisi dış gezileri sırasında Rusya, Çin, Latin Amerika ülkeleri, Küba, Nikaragua, Venezuela ve geçen Temmuz ayında da üç Afrika ülkesi olan Kenya, Uganda ve Zimbabve ile ilişkilerini güçlendirdi.
Dışişleri Bakanı ayrıca Mali, Tanzanya, Güney Afrika ve Nijer'e de ziyaretlerde bulundu.
Eğer bu ülkelerin hepsinin İran'la iyi ilişkileri varsa, o zaman Sudan'la ilişkiler arasında köprü kurmak, Afrika sistemine siyasi ilişkileri genişletme çabası olarak hizmet edecektir.
İkincisi; Sudan'ın konumu Afrika Boynuzu bölgesinde olup, kuzeydoğuda Kızıldeniz, batıda Nil Nehri ve güneydoğuda Umman Denizi ve Hint Okyanusu ile çevrili.
Bölgedeki güvenlik ve siyasi karmaşıklıkların yanı sıra ekonomik ve sosyal faktörlere rağmen son 20 yılda uluslararası ve bölgesel güçlerin ilişkileri, bu bölgenin nüfuzunun boyutuna dayanıyor.
Üçüncüsü; Sudan, ilişkilerin kopmasından önce Çin'in ve İran'ın da katılımıyla petrol aramaları için cazip bir nokta olarak ortaya çıktı.
Bu aynı zamanda Tahran'ın Etiyopya, Kenya, Uganda, Tanzanya ve Somali'deki yeni keşfedilen diğer petrol sahalarına giriş noktası da olabilir.
İran'ın Sudan'daki savaş sonrası yeniden inşa projesinde limanlar, demiryolları, boru hatları ve diğerlerine ilişkin altyapıya yatırım yapma planlarını öne sürmesi bekleniyor.
Dördüncüsü; Sudan'la ilişkilerin yeniden kurulması, İran'a ekonomik çeşitlendirme stratejilerini geliştirme fırsatı sağlayacak.
İranlı yetkililere göre, ülkelerinin Afrika kıtasına ihracatı geçtiğimiz yıl yüzde 100 arttı.
Bu da onların Afrika pazarlarına yatırım yaparak, projelerini tanıtarak ve Sudan'a derin yatırım yaparak petrole olan bağımlılıklarını azaltmalarını sağlıyor.
Ekonomik, güvenlik ve siyasi çıkarların güçlü karışımına ek olarak Tahran'ın gelecekte Afrika Boynuzu'nda güç ve nüfuz için rekabet etme arayışına girmesi muhtemel.
Güvenlik hesapları
Bu hedeflerin gerçekleşmesi yıllar alabilir. Sudan'da devam eden savaş ve İran'daki siyasi istikrarsızlığa ek olarak, her iki ülke de ekonomik krizlerden ve uluslararası izolasyondan mustarip.
Buna göre ilişki, etkili ve temel bir ilişki olmaktan ziyade, İran'la doğrudan gerçekleştirilen veya çıkarları olan Afrika ülkelerindeki olayların gözlem kulesi olarak Hartum'a odaklanma yönünde ilerleyebilir.
Bu aşamada iki ülke yakınlaşmaya devam edecek. Bu da bölgesel dengenin oluşmasına katkı sağlayacak ve dış politikada Batılı olmayan bir yaklaşımı öne çıkaracak.
Aynı şekilde bu durum ise Tahran'ın Afrika ile ilişkilere öncelik verme çabalarının yeniden canlanmasına yol açacak.
Ayrıca bu ilişkinin güvenlik maliyetleri de var. Zira mevcut şartlarda Sudan'a ve çevresindeki Afrika ülkelerine yönelik saldırılar diplomatik olmaktan çok güvenlik hesaplarına dayanıyor.
Bazı Batılı ülkelerin bölgeden çekilmesinin ardından büyük bir güvenlik boşluğu oluştu ve bu süreçte terör grupları ile darbe iktidarları arasında çatışmalar ortaya çıktı.
Bu da İran ile bu ülkeler arasındaki faaliyetlerin düzeyini etkiliyor. Ancak İran'ın 'coğrafi kapsam' stratejisiyle kontrol edildiği de hatırlanabilir.
Bu durum, belirli bir ülke veya bölgeyi belirledikten sonra, tüm bileşenleriyle ilişkilerini gerçekleştirmeyi, koşullarını yerine getirmeyi ve meyvelerini toplamayı gerçekleştirmese bile, kendi politikasına halk düzeyinde destek üretmeye odaklandığı anlamına geliyor.
Bu strateji ile belli bir düzeyde nüfuzunu koruyabilecek ve sadece Sudan'ı değil, Afrika'nın büyük bir kısmını kapsayana kadar nüfuzunu sessizce genişletebilecektir.
Independent Arabia
