Azerbaycan özel harekâtının başarısının ardından binlerce Ermeninin Ermenistan'a doğru kaçışı dikkati çekti.

Bu durum 1915'teki kanaati pekiştirdi: Ermeniler Türklere güvenmiyor, Azerbaycan Türkleri de onlara güvenmiyor.

Çatışmanın özünü anlayabilmek için Ruslarla İranlıların Azerbaycan'ı kuzey ve güneye bölme konusunda anlaşma imzaladıkları 1813 ve 1828 yıllarına dönmek gerekiyor.

Anlaşma ile Azerbaycan'ın kuzeyini Rusya, güneyini de İran aldı. Ruslar daha sonra Karabağ bölgesi de dahil olmak üzere Ermenilerin ve Hristiyanların yeni bölgelere yerleşmesine izin vererek, demografik gerçeği değiştirmeye karar verdi.

Zamanla yeni nüfus çoğunluğa dönüştü ve artık herhangi bir Azerbaycan otoritesi altında yaşamaya tahammül edemez hale geldi.

Bu noktada Dağlık Karabağ bölgesi de dahil olmak üzere Ermeni Hristiyan çoğunluğunun olduğu bölgelerde çatışma başladı. Çatışma, Stalin hükümeti tarafından çözümlenmeye çalışıldı fakat her iki taraf da ikna edilemedi.

Rus hükümeti Ermenilere meyletmesine rağmen, Atatürk ile Stalin arasındaki yakınlaşmanın ışığında Rusya'nın güvenliğini sağlama gereksinimleri, Rusları 1921'de Batılı güçlere karşı o dönemde kendileriyle müttefik olan Türklere, bölgenin Azerbaycan egemenliği altında özerk bir yönetime kavuşması için tavizler vermeye sevk etti.

Bu çözüm, Ermenilerin kendilerini tehdit edecek güçlü bir devlete sahip olmasını istemeyen Türkiye'yi memnun etti.

Kendilerine dengeleyici ve karar verici olma imkanı tanıyacak etnik ve sınır anlaşmazlıkları ile Ermenileri ve Azerbaycanlıları zayıflatmayı kendi çıkarlarına gören Ruslara da hizmet etti.

Gorbaçov'un reformlarının başarısızlıkla sonuçlanmasının ardından Sovyetler Birliği'nin dağılması, Bolşevik Rusların ihanetine uğradıklarını hisseden Ermenileri, Azerbaycan'dan topraklarının iadesini talep etmeye yöneltti.

O dönemde Azerbaycan hükümetinin askeri ve ekonomik açıdan zayıflığından yararlanarak, 1990 yılında savaş başlattılar.

Azerbaycan topraklarının yüzde 20'sini, yani Dağlık Karabağ bölgesi ile çevresindeki 7 bölgeyi kontrol altına aldılar.

Bunlar, Rusya'nın ve uluslararası toplumun sessizliği, o dönemde Türkiye'nin etkisi olmayan protestosu ve 1 milyon Azerbaycanlının bu bölgelerden sürülmesinin ortasında gerçekleşti.

Ne var ki Ermenilerin bu kontrolü, kazanmalarını sağlayan aynı nedenlerle, yani değişen bölgesel ve uluslararası koşullar ile Azerbaycan ve Ermenistan'daki iç politikalar sebebiyle uzun sürmedi.

Dahili olarak Azerbaycan, toprak sorununu çözmenin donmuş çatışmayı sonlandırmak için askeri eylemde bulunmayı gerektirdiğini fark etti.

Bu nedenle petrol ve gaz gelirlerinden yararlanarak yıllık 2,3 milyar dolara ulaşan harcamalarla askeri yeteneklerini güçlendirme kararı aldı. Türkiye bu konuda önemli bir rol oynadı.

Buna karşılık Ermenistan yerel siyasi nedenler, doğal kaynaklarının zayıflığı ve Rusya'nın buna izin vermeyeceği inancından dolayı benzer bir harcamayla karşılık vermedi (ordusuna yılda yarım milyar harcıyordu).

Nitekim 2020 savaşı bu eşitsizliği ortaya koydu ve Azerbaycan topraklarının çoğunu geri aldı. Azerbaycan'ın bu zaferine, önemli değişiklikler katkıda bulundu.

Bu değişiklikler arasında şunlar bulunuyor: Dünyanın enerji ihtiyacı ve bu konudaki mücadele, Orta Asya bölgesinde, özellikle Kafkasya'daki güç değişimleri.

Rusya'nın Ukrayna'daki savaşla meşguliyeti. Bu savaş Rusya'yı zayıflattı ve onu yeniden dengeleyici rolüne başvurmaya zorladı.

Bu nedenle sadece Türkiye ile iş birliği yaparak savaşı durdurmak, barış gücü göndermek ve çatışma bölgesinde yaşayan Ermenilere güvence vermekle yetindi. Ancak Azerbaycan güçlerini geri alınan topraklardan çıkarmadı.

Diğer yandan Türkiye, Azerbaycan'daki nüfuzunu güçlendirip Moskova ile çatışmaların durdurulması için yapılan müzakerelerde kendi şartlarını ileri sürebildi.

Erdoğan ile Putin arasındaki bu iş birliği, Stalin ile Atatürk'ün çıkarlarını korumak için yaptığı iş birliğini akıllara getirdi.

Bu gelişmede dikkat çeken şey, en büyük kaybedenin Ermeni milliyetçileri olmasıydı. Çünkü büyük ihtimalle uluslararası değişimlere yeterince dikkat etmediler.

Avrupa, ABD, Rusya ve Türkiye'nin olduğu "Minsk" grubunun Azerbaycan dahilinde bölgenin özerkliğini garanti altına alan barış planlarını uygulama fırsatını değerlendiremediler.
 

Fotoğraflarla dünyadan haberler

Hepsini göster 30

Fotoğraflarla dünyadan haberler

• 1/30

  2 Kasım 2024 - Hindistan'ın Mumbai şehrinde, Ölüler Günü'nde mezara çiçek koyan bir kadının drone görüntüsü. Cadılar Bayramı'yla başlayan üç günlük dönemde, Hıristiyanlar ölülerle yaşayanlar arasındaki perdenin kalktığına inanıyor. Hıristiyanlar, Hindistan nüfusunun yalnızca yüzde ikisini oluşturuyor. Geçen ay çeşitli Hıristiyan mezheplerinin liderleri, kendilerine yönelik şiddetteki artışı protesto etmek üzere Yeni Delhi'de eylem düzenlemişti (Francis Mascarenhas/Reuters)

• 2/30

  1 Kasım 2024 - Afrika penguenleri, Cape Town yakınlarında turistlerin uğrak noktalarından olan penguen kolonisinde, sahilde dinleniyor. Boulders penguen kolonisi 1983'te kurulmuş ve kolonideki kuş sayısı çevredeki ada kolonileri sayesinde artırılmıştı. Dünya Doğayı ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği (IUCN) yakın zamanda Afrika penguenini, nesli tehlike altında olan türlerden nesli kritik tehlikedeki tür kategorisine taşıdı. Halihazırda popülasyonunun yüzde 97'sini kaybetmiş olan kuşun nesli, bir değişiklik olmadığı takdirde 4 bin günden kısa bir süre içinde tükenebilir (Rodger Bosch/AFP)

• 3/30

  31 Ekim 2024 - ABD'nin Missouri eyaletindeki St. Charles kentinde bir yurttaş, Cadılar Bayramı'na özel kıyafetiyle oy kullandı. Seçime sayılı günler kala Kamala Harris ve Donald Trump arasındaki yarış başabaş devam ediyor. ABD Başkanı Joe Biden'ın, destekçilerini "çöp" diye nitelemesi üzerine Cumhuriyetçi Parti'nin başkan adayı Trump, çöp kamyonuna bindi. Öte yandan Arnold Schwarzenegger, Kamala Harris'i desteklediğini açıkladı (Robert Cohen/AP)

• 4/30

  30 Ekim 2024 - İspanya'nın güneyindeki Valensiya'da gerçekleşen sel, arabaları bu hale getirdi. Kurtarma ekipleri, şiddetli yağmurların yol açtığı seller sonucunda 95 kişinin hayatını kaybettiğini açıkladı. Kayıpları arama çalışmalarıysa sürüyor. Valensiya'da 1996'dan bu yana metrekareye en fazla yağışın düştüğü bildirildi. Meydana gelen felaketten dolayı 3 günlük ulusal yas ilan edildiği açıklandı (Jose Jordan/AFP)

• 5/30

  29 Ekim 2024 - Gazze Şeridi'nin merkezinde Filistinli mültecilerin kaldığı Nuseyrat kampındaki Birleşmiş Milletler Yardım ve Bayındırlık Ajansı'na (UNRWA) ait yardım dağıtım merkezinin kapısındaki açıklıktan bir adam dışarı bakıyor. İsrail, parlamentosunun yıkıma uğramış Gazze Şeridi'ndeki ana BM yardım kuruluşunu yasaklayan bir tasarıyı onaylamasının ardından artan bir uluslararası tepkiyle karşı karşıya kalıyor. 90 gün içinde yürürlüğe girmesi beklenen mevzuatın, UNRWA'nın Doğu Kudüs genel merkezinin kapatılmasına ve Refah üzerinden Gazze'ye insani yardım ulaştırılmasının engellenmesine yol açması öngörülüyor (Eyad Baba/AFP)

• 6/30

  28 Eylül 2024 - Eski ABD Başkanı Barack Obama, ABD Başkan Yardımcısı ve Demokrat Parti'nin başkan adayı Kamala Harris'in Pensilvanya eyaletinin Philadelphia kentinde düzenlenen mitinginde konuştu. Ayrıca Bruce Springsteen ve John Legend gibi sanatçılar da sahneye çıkıp seyircileri Harris'e oy vermeye ve arkadaşlarıyla ailelerini sandık başına gitmeye teşvik etmeye çağırdı (Matthew Hatcher/AFP)

• 7/30

  27 Ekim 2024 - Ferrari pilotu Carlos Sainz Jr. Formula 1 Meksika Grand Prix'sinde pitte. İspanyol pilot kariyerindeki 4. F1 zaferini elde ederken, takım arkadaşı Charles Leclerc, son turlarda yaptığı hatayla ikinciliği McLaren'in şampiyonluk mücadelesi veren pilotu Lando Norris'e kaptırıp üçüncülüğe razı oldu. Pilotlar şampiyonasında zirvedeki isim Max Verstappen ise yarış içinde toplamda 20 saniye ceza aldı ve 6. sırada bitirdi (Carlos Perez Gallardo/Reuters)

• 8/30

  26 Ekim 2024 - Birleşik Krallık'ta göçmen karşıtı protestolardaki bir eylemci, Cumhuriyetçi başkan adayı ve eski ABD Başkanı Donald Trump'ın maskesini takıyor. Eylem İngiltere'nin başkenti Londra'da, ülkedeki aşırı sağcı grupların başında gelen İngiliz Savunma Ligi'nin eski lideri Tommy Robinson'ın çağrısıyla organize edilmişti. Robinson, planladığı yürüyüş öncesi Terörle Mücadele Yasası çerçevesinde suçlanarak dün gözaltına alınmıştı. Irkçılık karşıtları da aşırı sağcılara tepki amacıyla eylem düzenledi. İki grubun karşı karşıya gelmesini engellemek üzere güvenlik önlemleri alındı (Hollie Adams/Reuters)

• 9/30

  25 Ekim 2024 - Rusya'nın Ukrayna'ya saldırısı sırasında Kursk bölgesinde Rus askerleriyle girdiği çatışmada hayatını kaybeden Ukraynalı asker Volodimir Baranov için Çernihiv'de düzenlenen cenaze töreninde halk milli marş söylüyor (Maksym Kishka/Reuters)

• 10/30

  24 Ekim 2024 - Mozambik'in başkenti Maputo'daki Maxaquene mahallesinde protestocular, güvenlik güçleriyle çatıştı. Çevik kuvvet polisi, iki muhalifin vurularak öldürülmesinden günler sonra seçimlere hile karıştırıldığı iddiasıyla eylem düzenleyen kalabalığı dağıtmak için göz yaşartıcı gaz kullandı. Avrupa Birliği gözlemcileri de Mozambik seçimlerinde düzensizlikler ve bazı sandık sonuçlarında oynama olduğunu tespit etmişti (Alfredo Zuniga/AFP)

• 11/30

  23 Ekim 2024 - Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'ta un kıtlığı yaşanıyor. İsrail, Gazze Şeridi'ne gıda, su, yakıt ve elektrik girişini engellemeye devam ediyor. Savaştan önce bile Gazze nüfusunun sadece yüzde 4'ü güvenli ve temiz suya erişim sağlayabiliyordu. Öte yandan Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres, "Gazze'nin kuzeyindeki çocuk felci aşılama kampanyasının son aşamasının artan şiddet ve erişim eksikliği nedeniyle ertelenmesinden büyük endişe duyduğunu" söyledi (Bashar Taleb/AFP)

• 12/30

  22 Ekim 2024 - İsrail savaş uçağı Beyrut'un güneyindeki bir mahalledeki binayı vurdu. Ayrıca İsrail'in Beyrut'ta Refik Hariri Devlet Hastanesi'nin çevresini hedef aldığı saldırıda ölenlerin sayısı 13'e yükseldi (AFP)

• 13/30

  21 Ekim 2024 - ABD'nin Kuzey Karolina eyaletinde gerçekleştirilen kampanya mitinginde eski ABD Başkanı Donald Trump'ın destekçilerinden biri, break dans yapıyor. Birleşik Devletler'de 2024 Başkanlık Seçimi, 5 Kasım'da gerçekleşecek. Donald Trump, pazar günü Pensilvanya eyaletindeki bir McDonald's'ta çalışırken, Kamala Harris, Stevie Wonder'la şarkı söyledi (Julia Demaree Nikhinson/AP)

• 14/30

  20 Ekim 2024 - İspanya Başbakanı Pedro Sanchez ve eşi Begona Gomez'i tasvir eden bir pankart, başkent Madrid'de hükümeti protesto etmek ve genel seçim çağrısında bulunmak için düzenlenen eylem sırasında İspanyol bayrakları arasında. Bugün Madrid'de bir meydanı dolduran binlerce kişi, sağcı partilerin de destek verdiği bir miting düzenledi. İspanyol bayrakları sallayarak Madrid'in finans bölgesinin kalbindeki Plaza de Castilla meydanında toplanan protestocular "hain" diye bağırarak Sanchez'i istifaya çağırdı. Sağ ve radikal sağla bağlantılı 100'den fazla az bilinen küçük grup, mitinge "Birlik, haysiyet, hukuk ve özgürlük için. Hemen genel seçim!" sloganıyla katıldı (Oscar Del Pozo/AFP)

• 15/30

  19 Ekim 2024 - Cadılar Bayramı öncesinde zombi kılığına giren bir sanatçı, Güney Kore yapımı korku filmi Zombi Ekspresi'nden (Train to Busan) ilham alan "Zombi Şinkansen" hızlı treninde performans sergiliyor. Japonya'nın Tokyo'yla Osaka arasında giden treninin kiralanan vagonunda, "yaşayan ölülerle" karşılaşmaya hazır 40'a yakın heyecan meraklısı vardı. Organizatörlerin koltuklara yerleştirdiği oyuncular, performans kapsamında korkunç bir dönüşüm geçirerek diğer yolculara "saldırmaya" başladı. Etkinlik organizatörü Kenta Iwana, "normalde güvenli ve huzurlu olan yolculuğun bir anda kaosa sürüklenişini canlandırmak istediklerini" söyledi (Kim Kyung-Hoon/Reuters)

• 16/30

  18 Ekim 2024 - Filistinliler cuma namazı kılarken bir kişi, İsrail'in saldırıları sırasında yıkılan Büyük Ömer Camisi'nin kalıntıları arasında yürüyor. Memlük ve Osmanlı döneminin mimari özelliklerini taşıyan caminin yaklaşık 1400 yıllık bir geçmişi var. Bir diğer adıyla Gazze Ulu Cami, Gazze'nin en eski, Filistin'in de üçüncü en büyük camisiydi. Bu cami, bir yılı aşkın süredir devam eden çatışmalarda enkaza dönen tarihi alanların en çarpıcı örneklerinden biri (Dawoud Abu Alkas/Reuters)

• 17/30

  17 Ekim 2024 - İngiliz pop müzik grubu One Direction'ın eski üyesi Liam Payne, Arjantin'de kaldığı otelin üçüncü katından düştükten sonra hayatını kaybetti. Arjantin Polisi, Payne'in başkent Buenos Aires'te Casa Sur adlı otelde kaldığını, "uyuşturucu ve alkol tesiri altında olma ihtimali bulunan agresif bir adam" hakkında gelen şikayet üzerine otele gittiklerini açıkladı. Arjantinli sağlık yetkilileri, otopsi yapılacağını belirtti (Agustin Marcarian/Reuters)

• 18/30

  16 Ekim 2024 - İtalyan lüks marka grubu Prada ve Houston merkezli girişim Axiom Space, NASA'nın Artemis 3 Ay misyonunda kullanılacak bir uzay giysisinin tasarımını İtalya'nın Milano kentinde tanıttı. NASA'nın Ay'ın güney kutbuna gerçekleştireceği ilk insanlı görevde Ay'da yürüyen astronotlar bu kıyafeti giyecek. Artemis 3 görevinin Eylül 2026'da gerçekleştirilmesi bekleniyor (Marco Bertorello/AFP)

• 19/30

  15 Ekim 2024 - Güney Kore'nin sınır kenti Paju'dan Kuzey Kore'nin Kaesong şehrine giden yolda, Tongil Köprüsü'ndeki askeri kontrol noktasının son hali. Güney Kore ordusu, Pyongyang'ın ordusu iki ülkeyi birbirine bağlayan yollarda patlamalar gerçekleştirince ağır tahkimatlı sınır yakınlarında "karşı ateş" harekatları yürüttüğünü açıkladı. Kuzey Kore, Güney Kore'nin Pyongyang'a drone uçurduğu iddiasının ardından ordusunun "ateş gücünü" harekete geçirmek için hazır olduğunu söylemişti. Kuzey Kore Savunma Bakanlığı, Kore yarımadasında "her an savaş çıkabileceği" uyarısında bulunmuştu (Jung Yeon-Je/AFP)

• 20/30

  14 Ekim 2024 - Gazze Şeridi'nin merkezindeki Deyr El Balah'ta çocuklara çocuk felci aşısı yapıldı. UNICEF, Gazze Şeridi'ndeki 640 binden fazla çocuğu tamamen aşılamayı hedefliyor. UNICEF'in icra direktörü Catherine Russell, çocuklara bağışıklık sistemlerini güçlendirmek için A vitamini takviyesi sağlanacağını kaydetmiş, Gazze'de çocukların hijyen standartlarının çok kötü olduğunu belirtmişti (Eyad Baba/AFP)

• 21/30

  13 Ekim 2024 - Japonya'nın başkenti Tokyo'nun Kagurazaka mahallesinde düzenlenen Cadılar Bayramı öncesi etkinliğine katılanlar kedi temalı kostümlerini giyip "Bake Neko" (Doğaüstü Kedi) festivaline katıldı. Bake Neko, 2010'dan bu yana her yıl ekim ortasında düzenleniyor. Kagurazaka'da kedi temalı bir geçit töreni düzenlenmesinin nedeni, ünlü Japon romanı "Ben Bir Kediyim"in yazarı Natsume Soseki'nin bu bölgede yaşamış olması (Philip Fong/AFP)

• 22/30

  12 Ekim 2024 - Hindistan'ın Haryana eyaletinde, Hindu tanrısı Hanuman gibi giyinen kişiler, Dussehra festivali için düzenlenen geçit töreninde dans ediyor. Her yıl kutlanan festival, iyiliğin kötülüğe karşı zaferini simgeliyor. Ancak bu yıl Bangladeş'teki Dussehra kutlamaları Hindulara karşı artan saldırıların gölgesinde kaldı. Ülkede 1 Ekim'den bu yana kutlamalarla bağlantılı 35 şiddet olayı yaşandığı bildirilmişti. Hindistan, Bangladeş'teki Hindu tapınaklarına yönelik saldırıları kınayarak komşu ülkeye tüm azınlıkların güvenliğini sağlama çağrısı yaptı (Anushree Fadnavis/Reuters)

• 23/30

  11 Ekim 2024 - Milano'daki iklim değişikliği ve Filistin'e destek eylemine katılan İsveçli aktivist Greta Thunberg slogan atıyor. Thunberg'in kurulmasına destek verdiği iklim değişikliği hareketi Fridays For Future'ın düzenlediği yürüyüşe, binin üzerinde kişi katıldı. Protestoda, Filistinlilerin simgesi haline gelmiş kefiye adlı geleneksel atkıyı takan Thunberg, "Filistinlilerin onlarca yıldır apartheid rejiminin boğucu baskısı altında yaşadığını" söyledi. Küresel ısınmayla silah endüstrisi arasındaki ilişkiye vurgu yapan aktivist "İklim adaleti mücadelesi, fosil yakıt endüstrisine karşı olduğu kadar, silah endüstrilerine, askerileşmeye ve doğal kaynakların aşırı çıkarılmasına karşı da bir mücadeledir" dedi (Piero Cruciatti/AFP)

• 24/30

  10 Ekim 2024 - Milton Kasırgası ABD'nin Florida eyaletinde yıkıma yol açtı. Şiddetli yağmurlar ve rüzgarlar sonucu evler yıkıldı ve milyonlarca kişi elektriksiz kaldı. İç Güvenlik Bakanlığı en az 10 kişinin öldüğünü açıkladı. Yetkililer rüzgarların hızının saatte 150 kilometreye ulaştığını söyledi. ABD Başkanı Joe Biden, sosyal medya üzerinden yaptığı paylaşımda "Yardım yolda ancak gelene kadar, yerel yetkilileriniz dışarı çıkmanın güvenli olduğunu söyleyene kadar yerinizde kalın" dedi (Bryan R. Smith/AFP)

• 25/30

  9 Ekim 2024 - Milton Kasırgası'nın Havana'dan geçişi şiddetli yağmurlara neden oldu. Helene Kasırgası'nın üzerinden iki hafta geçmemişken yeni bir kasırga ABD'nin Florida eyaletine doğru yaklaşıyor. Bugün eyalete ulaşması beklenen kasırga öncesinde eyalette yıllardır görülmediği kadar büyük bir tahliye çalışması yürütülüyor. ABD Başkanı Joe Biden, Milton Kasırgası’nın "Son 100 yılda ABD’deki en kötü fırtınalardan biri" olabileceği uyarısında bulundu. Milton Kasırgası'nda rüzgarların saatte 270 km hıza ulaşabileceği söyleniyor (Yamil Lage/AFP)

• 26/30

  8 Ekim 2024 - Yokoluş İsyanı Cape Town, Güney Afrika'nın başkentinde gerçekleşen Afrika Petrol Haftası Konferansı'nın düzenlendiği salonun önünde, fosil yakıtların süregelen kullanımını böyle protesto etti (Rodger Bosch/AFP)

• 27/30

  7 Ekim 2024 - Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus kentinde Filistinli bir çocuk, İsrail saldırıları sonucunda yıkılmış binanın üzerinde. 1 yıl önce bugün Hamas, İsrail'e gerçekleştirdiği saldırıda 1139 kişiyi öldürmüş ve yaklaşık 250 kişiyi rehin almıştı. Aradan geçen bir senede İsrail, Gazze'de en az 41 bin 870 kişiyi öldürdü ve bu sayının aslında çok daha fazla olduğu tahmin ediliyor. Binlerce kişi yıkılan binaların enkazı altında kaldı ya da kendilerinden haber alınamıyor. Binlercesinin daha devam eden bombardıman ve İsrail'in savaşının yarattığı koşullar nedeniyle ölmesi muhtemel. Son 12 aydaki gelişmelerle Ortadoğu bir kez daha topyekün savaşın eşiğine geldi (Mohammed Salem/Reuters)

• 28/30

  6 Ekim 2024 - İspanya'nın Katalonya bölgesinin Tarragona kentinde düzenlenen 26. İnsan Kulesi Yarışması'nda Colla Vella dels Xiquets de Valls ekibi insan kulesi oluşturuyor. Katalonya'daki festivallerde düzenlenen geleneksel insan kulesi yarışmalarında takımlar kule oluşturup bozarak mücadele ediyor. İlki 1932'de yapılan etkinlik o zamandan beri iki yılda bir gerçekleştiriliyor (Lluis Gene/AFP)

• 29/30

  5 Ekim 2024 - Binlerce Oromo, Irreecha festivali için Etiyopya'nın başkenti Addis Ababa'da bir araya geldi. Irreecha kutlamalarında geleneksel kostümler giyerek suya çiçekler daldırıyor ve kendi üzerlerine su serpiyorlar. Etiyopya'nın en kalabalık etnik grubu olan Oromoların yağmur mevsiminin bitişini kutladığı festival, zaman zaman siyasi protestolara da sahne oluyor. 2016'da polisin hükümet karşıtı protestocuları dağıtmak için göz yaşartıcı gaz kullanması ve havaya ateş açmasıyla festivalde 50'den fazla kişi hayatını kaybetmişti (Tiksa Negeri/Reuters)

• 30/30

  4 Ekim 2024 - Bir kedi Beyrut'un güneyindeki bir mahallede, İsrail'in hava saldırıları sonucunda hasar gören sokakta dolaşıyor. İsrail, üç gün önce kara harekatı başlattığı Lübnan’a saldırmayı sürdürüyor. Hizbullah'a yakın bir kaynak, AFP'ye İsrail'in Beyrut'un Dahiye bölgesini üst üste 11 kere vurduğunu aktardı. Lübnanlı yetkililer, çatışmalar nedeniyle 1,2 milyon kişinin yerinden edildiğini bildirdi (AFP)

Tüm göstergeler Azerbaycan'ın topraklarını kendi gücüyle geri almaya karar verdiği yönündeydi.

Bu göstergeler; Azerbaycan'ın silahlanmaya büyük harcama yapması, Batı'nın enerji kaynaklarına büyük ihtiyacı olduğunu ve ABD'nin Gürcistan topraklarından geçen ‘Bakü-Ceyhan' boru hattına olan ilgisini bilmesi, Batılı şirketlerin kendi topraklarındaki gaz ve petrol yatırımlarının yanı sıra Türkiye'nin Orta Asya cumhuriyetlerinin (Kafkaslar) meselelerine karışma konusundaki dış politikasını değiştirmesidir.

Türkiye, 1921'de imzalanan ve kendisinin Sovyetler Birliği içindeki Türk cumhuriyetlerinin işlerine karışmamayı taahhüt ettiği Moskova Anlaşması'nı fiilen yürürlükten kaldırdı.

Görünen o ki, Ermenistan Başbakanı Paşinyan da artık bu değişiklikleri anladı. Son dönemde yaptığı çözümler bulma çağrısı ve Batı'yı kendi deyimiyle, statünün zorla değiştirilmesini engellemeye teşvik etmesi bunu açıklıyor.

Ermenilerin bu yönelimi, Rusya'nın 2020'deki savaşta Azerbaycan güçleriyle karşı karşıya gelme konusundaki acizliği veya isteksizliğinden sonra artık Ermeniler için gerçek bir garantör olmadığı inancından kaynaklanıyor.

Onlara göre çözüm, Rusya'nın çıkarları ile ABD'nin çıkarları arasında bir denge politikası benimsemekti.

Paşinyan'ın Amerikalılara açılmasının ve onlarla Rus nüfuz alanının kalbinde askeri manevralarla sonuçlanan ilişkiler geliştirmesinin nedeni de buydu.

Bu, Paşinyan'ın beklediği gibi Rusları Ermenistan'ı desteklemeye motive etmedi, aksine onları Ermenistan'dan uzaklaştırdı ve Azerbaycan'a yaklaştırdı.

Bu nedenle Karabağ bölgesindeki Rus barış güçleri, Azerbaycan'ın harekâtını durdurmak için harekete geçmedi. Aksine bu harekât sırasında yedi mensubunu kaybetti ama Moskova Azerbaycan'ın özrünü kabul etti ve mesele kapandı.

Bu veriler, Ermenistan ile Azerbaycan arasındaki çatışmanın devam etmesinin Batı çıkarlarına tehdit oluşturduğu sonucunu ortaya çıkarıyor.

Batılıların neden sadece açıklamalarla yetindiklerini buradan anlayabiliriz. Rusya'nın Ermenistan'ın yardımına koşmaması da Rusya'nın Azerbaycan'ın ekonomik bir güç ve Batı'nın tarafında yer almasının kendisi için jeopolitik bir felaket olduğunu takdir etmesinden kaynaklanıyor.

Diğer yandan Türkiye, enerji koridoru olmayı amaçladığı için Ermenistan-Azerbaycan anlaşmazlığının devam etmesinin kendi çıkarlarına hizmet etmediğini, bunun da çatışmayı güç kullanarak sona erdirecek bir çözümü gerektirdiğini tespit etti.

Ermenistan içindeki ve dışındaki milliyetçilerin talepleriyle eli kolu bağlı Paşinyan ise aşırılık yanlılarını dinlemenin kendisini kaybedilecek bir savaşa sürükleyeceğini, gerçeği kabul etmenin ve Ermenistan'ın yerinden edilmiş bölge sakinlerinin geri dönüşünü güvencelerle garanti altına alacak uluslararası bir anlaşma için çabalamasının, gittikçe Batı pazarlarına yaklaşan bir bölgede barışın meyvelerini toplamanın daha iyi olacağını anlamış görünüyor.

*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir. 

Independent Türkçe için çeviren: Beyan İshakoğlu

Şarku'l Avsat