Sudan’a komşu ülkelerin liderlerinin bu ay ortasında Kahire’de yaptıkları zirvede onayladıkları iletişim mekanizması çerçevesinde atılan adımlar hız kazandı. Sudan’ın komşu ülkeleri, dışişleri bakanlarının Çad’ın başkenti Encemine’deki görüşmesine hazırlık amacıyla yoğun temaslarını sürdürüyor.

Bilgi sahibi Mısır diplomatik kaynaklarının aktardığına göre geçtiğimiz günlerde Sudanlı ve bölgesel tarafla yoğun temaslar gerçekleşti. Kaynaklar, günler içerisinde yapılacağını öne sürdükleri zirveye hazırlık yapıldığını belirtti.

İsminin açıklanmasını istemeyen kaynaklar, Şarku’l Avsat’a dışişleri bakanları toplantısı için son tarihin ‘mevcut temasların sonuçlarıyla bağlantılı olduğunu’ aktardı. Kaynaklar açıklamalarında şu ifadeleri kullandı:

Sudan’ı içinde bulunduğu krizden çıkarmak için uygulanabilir ve sürdürülebilir bir yol haritasının çizilmesi ve ardından kapsamlı bir siyasi diyalogun başlatılması için toplantıdan net sonuçların alınması yönünde net bir istek var.

Sudan’a Komşu Ülkeler Zirvesi’ne yedi Afrika ülkesinin (Mısır, Libya, Çad, Orta Afrika, Güney Sudan, Eritre ve Etiyopya) liderleri katıldı. 13 Temmuz’da Kahire’de gerçekleşen toplantıda, ‘Sudan krizinin Sudan’ın geleceği ve istikrarı, birliği ve toprak bütünlüğü üzerindeki yansımalarını ele almak ve ulusal kurumlarını korumak ve bunların çökmesini önlemek’ için gerekli yürütme tedbirlerini tartışmak amacıyla katılımcı ülkelerin dışişleri bakanları tarafından yönetilen bir iletişim mekanizması onaylandı.

Zirvenin kapanış bildirgesine göre zirve ayrıca, iletişim mekanizmasına, ‘IGAD ve Afrika Birliği de dahil olmak üzere mevcut mekanizmalarla entegrasyonlarında çeşitli Sudanlı taraflarla doğrudan iletişim yoluyla çatışmayı durdurmak ve Sudan krizine kapsamlı bir çözüm bulmak için pratik ve uygulanabilir çözümler’ içeren bir yürütme eylem planı geliştirme bildirgesine sahne oldu.

Kaynaklar, temasların Sudan hükümetinin tepkisi düzeyinde olumlu sonuçlara ulaştığını söylerken, Sudan Egemenlik Konseyi tarafından açıklanan pozisyonlar, komşu ülkelerle iş birliği yapma konusundaki açık iradeyi gösteriyor.

Diğer yandan kaynaklar, Hızlı Destek Kuvvetleri liderliğiyle devam eden temaslara ilişkin ayrıntı vermezken sadece ‘temasların kimseyi dışlamadığı’ aktarmakla yetindi.

Sudan’daki geçici Egemenlik Konseyi, Sudan’ın komşu ülkeleri zirvesinin sonuçlarını memnuniyetle karşıladığını duyurmuştu. Zirveden sonra şu açıklamada bulunuldu:

Sudan hükümeti savaşı durdurmak ve güvenliği yeniden sağlamak isteyen tüm taraflarla çalışmaya istekli. Sudan Silahlı Kuvvetleri, isyancı milisler evlere, mahallelere, sivil yerleşimlere, hükümet tesislerine saldırmayı, yolları kapatmayı ve yağmayı durdurmayı taahhüt ederse askeri operasyonları derhal durdurmaya hazır.

Bildiride, savaş biter bitmez, tüm Sudanlıların katılacağı seçimlerle sona erecek bir geçiş döneminde ülkeye liderlik edecek bir sivil hükümetin kurulmasına uzanacak bir siyasi diyalog başlatma taahhüdünde bulunulduğuna dikkat çekildi.

Hızlı Destek Kuvvetleri, Sudan’a komşu ülkeler zirvesinin sonuçlarını memnuniyetle karşılarken, kapsamlı bir çözüme erişimi kolaylaştırmak ve hızlandırmak için önerilen girişimleri birleştirerek uluslararası ve bölgesel çabaların entegrasyonu çağrısında bulundu. Hızlı Destek Kuvvetleri, zirvenin ardından Twitter üzerinden yaptığı açıklamada, “Sudan’a Komşu Ülkeler Zirvesi’nin çıktıları, Sudan’daki savaşı durdurmak için gösterilen bölgesel ve uluslararası çabalar ve Sudan sorununa yönelik kapsamlı bir çözümün temel alınması ile tutarlıydı” ifadelerine yer verdi. Ayrıca bunun, savaşın başından bu yana aranan vizyon için bir zaferi temsil ettiği vurgulandı.

Mısır Eski Dışişleri Bakanı ve Mısır Dışişleri Konseyi Başkanı Büyükelçi Muhammed el-Arabi, Sudan krizini sona erdirmek için çalışmaya devam etmenin önemine dikkat çekti. Sudan’a Komşu Ülkeler Zirvesi’nin sonuçlarını uygulamak için bir iletişim mekanizması olarak dışişleri bakanları toplantısına iyi hazırlanmanın önemli olduğunu belirten Arabi, “Bu toplantı, çatışmayı sona erdirmek ve Sudanlılar ile ülke içinde yerinden edilmiş milyonlarca kişiye ve komşu ülkelere insani destek sağlamak için araçları ve operasyonel adımları tartışmakla görevlendirilecek” dedi.

Sudan’ın komşu ülkelerinin mevcut krizden kapsamlı bir çıkış yolu bulmada önemli olduğunu vurgulayan Arabi, Şarku’l Avsat’a “Sudanlı tarafların Sudan’ın komşu ülkelerinin oynadığı rolü kabul etmesi, çözüme ulaşmak için iyi bir zemin sağlıyor” değerlendirmesinde bulundu.

Muhammed el-Arabi, Sudan’a Komşu Ülkeler Zirvesi’ni ‘Sudan krizinin çözülmesi için ele alınması gereken büyük bir adım’ olarak nitelendirirken, krizin devam etmesinden en çok etkilenen ülkeler ve iç çatışmaların tırmanması nedeniyle ciddi bir insanlık trajedisi yaşayan Sudan halkının yanı sıra Sudan’ın komşu ülkelerinin çatışmayı sona erdirmek için kabul edilebilir çözümler önerme konusundaki katkısının önemine dair çeşitli Sudanlı taraflardan büyük yanıtlar geldiğini de sözlerine ekledi.

Mısır Temsilciler Meclisi (Parlamento) Afrika İşleri Komitesi Başkanı ve Afrika Lisansüstü Çalışmaları Yüksekokulu eski Dekanı Dr. Seyyid Felifel, Sudan’ın komşu ülkeleri zirvesinin sonuçlarının, krizin sona ermesine olanak tanıyan yakın temaslara dayalı, dikkatle incelenmiş yürütme çerçevelerine yerleştirilmesinin gerektiğine dikkati çekti. Dr. Felifel, Sudan’ın komşu ülkelerinin dışişleri bakanları toplantısının Çad’daki bir sonraki toplantısında da bunun başarılmaya çalışıldığını söyledi. Komşu ülkelerin dışişleri bakanları düzeyinde Çad’ın başkentinde yapılması planlanan yürütme iletişim mekanizması toplantısının ‘yakın zamanda ve belki de birkaç gün içinde’ yapılmasını bekleyen Dr. Seyyid Felifel, zirvenin ‘önceki girişimlerde eksik olan bir yürütme mekanizmasına’ onay vermesine övgüde bulunduğu açıklamasında “Zirve ile dışişleri bakanları toplantısı arasındaki dönem, uygulanabilir çözümlerin ortaya konmasını ve krizin sona erdirilmesini sağlamak için çeşitli taraflarla yoğun temaslar için bir fırsat oldu” dedi.

Dr. Felifel, Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, Sudan’ın komşu ülkeleri zirvesinin ‘Sudan krizini tartışmak için şimdiye kadarki en kapsamlı çerçeveyi sağladığını’ belirterek sözlerini şöyle sürdürdü:

Komşu ülkeler, çözüm arayışlarında güvenilirliğe sahipler. Çünkü krizden zarar görenlerin ilk sıralarında yer alıyorlar. Bu da Sudan’ın ulusal çıkarlarını dikkate almayan, bunun yerine kendi çıkarlarını elde etmeye, Sudan’ın zenginliğine hükmetmeye ve topraklarını parçalamaya çalışan bölgesel ve uluslararası müdahaleler yoluyla çatışmayı körükleme girişimlerini engelliyor.

Şarku’l Avsat