Sudan’da ordu ile Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) arasında çatışmalar şiddetleniyor. Tüm şehirlere ve eyaletlere yayılan savaş nedeniyle yüzlerce kişi öldü, çok sayıda kişi de yaralandı. Diğer yandan ordu ve eski rejim yanlısı yüzlerce kişi Hartum'da ordunun kontrolündeki bazı mahallelerde ve diğer eyaletlerdeki bazı şehirlerde ‘Öfke Cuması’ adını taşıyan gösterilerde, HDK’ye karşı koymak için ortaya çıktılar. Bu durum, gözlemciler tarafından sivilleri çatışmaya dahil etme girişimi olarak görüldü.

Şarku'l Avsat'a açıklamalarda bulunan görgü tanıkları, Hartum'un ordu ile HDK arasında karşılıklı çatışmalara tanık olduğunu ve Doğu Nil ile Hartum'un orta ve güney bölgelerinde uzun menzilli topçuların seslerinin duyulduğunu aktardılar. Ayrıca ordunun keşif uçakları ve insansız hava araçlarının da gökyüzünde uçmaya devam ettiği bildirildi.

Savaş uçakları, bazı bölgelerde HDK’nin toplanma alanlarını bombaladı. HDK ise uçaksavar ve top mermileriyle karşılık verdi. Bir görgü tanığı, cuma günkü çatışmaların son iki gün yaşananlardan ‘daha az şiddetli’ ve ‘görece sakin’ olduğunu aktardı.

Savaş uzuyor

Ordu ile HDK arasındaki savaş artık başkent Hartum'la sınırlı değil. Güney Darfur eyaletinin ve başkentinin yanı sıra, son iki hafta içinde eyalet valisinin ve yaklaşık beş bin kişinin öldürüldüğü şiddetli çatışmalara tanık olan el-Cuneyne şehri de savaşın sürdüğü yerler arasında bulunuyor. Çatışma Kuzey Darfur eyaletinin başkenti el-Faşir şehrine sıçrarken binlerce kişi komşu ülke Çad'a kaçtı. Çarşamba günü HDK ile ordu arasında çok sayıda kişinin öldüğü ve yaralandığı çatışmalar yaşandı.

Çatışmalar Güney Darfur eyaletinin başkenti Nyala şehrinde tüm şiddetiyle devam ediyor. HDK ve çeteler tarafından kentte yaygın yağma ve vandalizm olaylarına sahne oldu, çok sayıda kişi hayatını kaybetti. Ayrıca Kutum (Kuzey Darfur), Zalingei (Orta Darfur) ve Orta Afrika sınırına yakın Um Dafuk da çatışmalara sahne oldu. Darfur eyaletleri arasında yalnızca HDK ile bir sivil anlaşma imzalayan Doğu Darfur eyaleti kurtuldu.

Kordofan'da savaş

Başkent Hartum yakınlarındaki Kuzey Kordofan eyaletinde HDK, el-Ubeyd şehrini doğu, batı ve güney yönlerden sararak tamamen kuşattı. Geçtiğimiz günlerde kent, ağır toplar arasında en az bir kişinin ölümüne ve birçok kişinin yaralanmasına yol açan karşılıklı ateşe tanık oldu, top mermileri evlerin üzerine düştü. Başkent el-Ubeyd’in güneydoğusunda bulunan er-Rahad sakinleri, kentin saldırı ve yağmaya maruz kalması, üç kişinin ölmesi ve dükkanların yağmalanması sonucu evlerine döndüler. HDK mensupları, sivilleri silahlı soygun çetelerinden koruma görevi verilen sivil idareyle ateşkese varmadan önce, polis binaları ve Genel İstihbarat Teşkilatı da dahil olmak üzere tüm hükümet merkezlerini tahrip etti.

Silahlı araçlarla donatılan HDK’ye bağlı güçler, Batı Kordofan eyaletine bağlı Debiyat kentine saldırdı. HDK unusrları şehrin pazarlarını ve vatandaşların evlerini yağmalamadan önce, şehirde konuşlanmış bir dizi ordu askerini öldürdü ve birkaçını da esir aldı. Tanıklardan biri, ‘saldıran güçlerin tüm devlet araçlarına el koyduğunu, kardeşlerinin evlerinin ve kendisine ait bir tarım traktörünü yağmalamaya teşebbüs edildiğini’ ifade etti.

Kadugli'ye saldırı

Güney Kordofan'da Sudan ordusuna karşı mücadeleye yeni bir grup daha dahil oldu. Abdulaziz el-Hilu liderliğindeki Sudan Halk Kurtuluş Hareketi’ne bağlı güçler Kadugli şehrine saldırdı ve ordu ile şiddetli çatışmalar yaşandı. Ertesi gün, el-Hilu güçleri Dilling şehrine saldırdı ve çarşamba günü şehirden çekilmeden önce ordu güçleriyle şiddetli çatışmaya girdi.

Sudan Halk Kurtuluş Hareketi, Güney Kordofan eyaletindeki Kauda bölgesini kontrol ediyor. Söz konusu güçler Sudan hükümeti ile bir barış anlaşması imzalamadı ancak iki şehre yapılan saldırıdan önce halen bir ateşkes anlaşması yürürlükteydi. HDK ile Abdulaziz el-Hilu'nun güçleri arasında koordinasyon olup olmadığı ise bilinmiyor.

Resmi olmayan verilere göre nisan ortasında, Sudan'da savaşın patlak vermesinden bu yana yaklaşık on bin sivil öldü ve yüzlerce kişi yaralandı. Bir buçuk milyondan fazla insan çatışmalara tanık oldu. Başkent ve diğer şehirlerde yerinden edildi. Yaklaşık bir milyon kişi Mısır, Çad, Güney Sudan ve Etiyopya gibi komşu ülkelere geçti. Birleşmiş Milletler (BM) verilerine göre insani felaket, gıda kıtlığı, iş kesintisi, elektrik ve su hizmetlerinin kesintiye uğraması nedeniyle kaçanlar da dahil olmak üzere ülke içinde ve dışında yerinden edilmiş kişilerin ve mültecilerin sayısı 2,5 milyona ulaştı.

Öfkeli gösteriler

Görgü tanıklarına göre Hartum'un güneyindeki Kalakla, kuzey Omdurman'daki el-Hatana ve eyaletteki diğer bölgelerde yüzlerce vatandaş, cuma namazından sonra savaşın ordu lehine çözümü çağrısında bulunan gösteriler düzenledi. Sudan ordusu HDK ile herhangi bir ateşkesi reddediyor ve HDK tamamen ortadan kalkana kadar savaşı sürdürmekte ısrar ediyor.

İslamcı rejimin destekçileri, ülkedeki vatandaşları HDK’yle yüzleşmek ve onlarla doğrudan çatışmak için gösterilere ve yürüyüşlere çıkmaya çağırdı. Kendi yönetimlerine karşı devrime önderlik eden Sudan Direniş Komiteleri adına, ‘Öfke Cuması’ olarak adlandırılan açıklamalar yayınladılar. Ancak Sudan Direniş Komiteleri Koordinatörleri yaptıkları açıklamada, çağrının kendileri tarafından yapıldığını yalanlayarak bunun bir ‘uydurma’ olduğunu ve adlarının kullanıldığını ifade ettiler.

Direniş komiteleri tarafından yapılan açıklamada şu uyarıda bulunuldu:

Bu uydurma açıklamayla bağlantımızı reddediyoruz ve direniş komitelerinin koordinasyon komitelerinin (Hartum komitelerinin) sosyal paylaşım sitelerinde halka açık faaliyetlerini duyurdukları sayfaları olduğuna dikkat çekiyoruz.

Komiteler, savaş sırasında şehrin sokaklarında düzenlenen barışçıl gösterilere karşı silah kullanılmasını, vatandaşların yaşamlarına doğrudan bir tehdit olarak değerlendirdiği açıklamasını şöyle sonlandırdı:

Direniş komiteleri, herhangi bir taraftan seferberlik ve silahlanma çağrılarına sivilleri dahil etmeyi reddediyor ve vatandaşları ağır silahlarla donanmış taraflarla yüzleşmeye çağırıyor.

Şarku’l Avsat