Yunanistan, 21 Mayıs'taki seçimlerde hiçbir partinin tek başına hükümet kuracak oyu toplayamamasının ardından, yarın tekrar sandığa gidecek.
Independent Türkçe'ye konuşan Yunanistan'ın en çok satan gazetelerinden TO VIMA'nin tecrübeli muhabiri Ioanna Kleftogianni, Başbakan Kiryakos Miçotakis'in partisi Yeni Demokrasi'nin (ND) tekrar yapılacak seçimlerde oylarını artırabileceğini belirtti. Ana muhalefetteki Radikal Sol İttifak'ınsa (SYRIZA) oylarında düşüş yaşanabileceğine işaret etti.
Seçimlerden çıkan sonuçların Türkiye - Yunanistan ilişkilerine nasıl etki edeceği de merak konusu. Kleftogianni, bunun Miçotakis'in yeni kabinesindeki isimlere bağlı olduğuna dikkat çekti.
İlk turda nasıl bir tablo oluştu?
Miçotakis'in partisi ND, ilk seçimleri önde bitirse de tek başına hükümet kuracak oya ulaşamadı. SYRIZA ise rakibinin oylarının ancak yarısını toplayabildi.
İlk turda ND yüzde 40,79 oy alarak 300 sandalyelik mecliste 146 sandalyenin sahibi oldu. ND, 2019'daki seçimlere kıyasla 12 sandalye kaybetti.
Ana muhalefetteki Aleksis Çipras'ın liderliğindeki SYRIZA ise yüzde 20,07'lik oy oranıyla 71 sandalye kazanarak ikinci sırada yer aldı. Parti, bir önceki seçimlere göre 15 sandalye kaybetti.
Nikos Androulakis'in liderliğindeki Panhelenik Sosyalist Hareket-Değişim Hareketi (PASOK-KINAL) ittifakıysa yüzde 11,46 oy oranıyla 41 sandalye aldı. İttifak, seçimlerde milletvekili sayısında 19 artış kaydetti.
Seçim yarışında öne çıkan bu üç partiye ek olarak Yunanistan Komünist Partisi (KKE) yüzde 7,23 oy oranıyla 26 sandalye alırken, radikal sağcı Yunan Çözümü partisiyse yüzde 4,45 oy oranıyla 16 sandalye kazandı. KKE, önceki seçimlere kıyasla 11 sandalye daha kazanırken, Yunan Çözümü de 6 sandalye daha aldı.
Eski Ekonomi Bakanı Yanis Varufakis'in partisi MeRa25 ise yüzde 3'lük seçim barajını geçemedi. Böylelikle parti, meclisteki 9 sandalyesini de kaybetti.
SYRIZA'nın düşüşü
Seçimlerdeki belirleyici unsurlardan biri, SYRIZA'nın oy oranındaki düşüş oldu. Kleftogianni, seçim sonuçlarına dair öngörüsünü şöyle paylaştı:
Miçotakis pazar günü oy oranını biraz daha artırabilir ve ilk turdaki yüzde 40'ın üstüne çıkabilir. Çipras ise ilk turdaki yüzde 20'lik oy oranında düşüş yaşayabilir. ND'nin parlamentodaki çoğunluğu, küçük partilerin aldıkları oylara ve yüzde 3'lük seçim barajını geçip geçemeyeceklerine bağlı.
Siyasi analiz firması About People'dan Petros Ioannidis de ABD'nin önde gelen gazetecilik kuruluşu Politico'ya, muhalefetin ilk turda "yok edildiğini" savunarak, Miçotakis'in rahat şekilde çoğunluğu kazanıp galip olacağı yorumunu yaptı.
Politico'daki analizde, üçüncü güçlü ittifak konumundaki PASOK-KINAL'ın kan kaybeden SYRIZA'nın yerini alabileceği değerlendirmesi de paylaşıldı.
"Hakan Fidan, Yunanistan için bilinmez bir unsur"
Seçimlerden çıkan sonuçların Türkiye - Yunanistan ilişkilerine nasıl etki edeceği de merak konusu.
Kleftogianni, Yunanistan Dışişleri Bakanı Nikon Denidas'ın görevi bırakacağına dikkat çekerek, onun yerine atanacak kişinin ikili ilişkilerde belirleyici olacağını ifade etti.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın yeni kabinesindeki Dışişleri Bakanı Hakan Fidan'ı da "bilinmez bir faktör" olarak tanımlayan Kleftogianni, şu değerlendirmeyi yaptı:
Yunanistan'ın yeni dışişleri bakanının kim olacağını bilmeden, ikili ilişkilerin nasıl gelişeceğini tam olarak göremeyiz. Bu kişinin, Atina için hâlâ bilinmeyen bir unsur olan Hakan Fidan'la nasıl bir etkileşim kuracağı da önemli. Dendias, dışişleri bakanı olarak görevine devam etmeyecek. Miçotakis ise başbakan olarak kalmaya devam edecek. Her halükarda Yunanistan - Türkiye ilişkilerinde, ülkelerin sabit pozisyonlarında büyük değişiklikler yaşanmasını bekleyemeyiz.
"Göçmen gemisi faciası, anketlere yansımadı"
Sandığa gitmeye hazırlanan ülkede 14 Haziran'da yaşanan göçmen faciasının yankıları da sürüyor.
fazla oku
Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)
Kleftogianni, olayın ardından anketlerde partilerin oylarında büyük değişim yaşanmadığına dikkat çekerek, trajedinin seçim sonuçlarını etkilemesini beklemediğini belirtti.
Mora Yarımadası'nda yer alan Pilos kasabası açıklarında yaklaşık 700 göçmeni taşıyan geminin alabora olması ülkeyi ayağa kaldırmıştı.
Göçmenleri Libya'dan İtalya'ya taşıyan balıkçı teknesinde yaşanan faciada 82 kişi yaşamını yitirirken, 104 kişiyse kurtarıldı.
Kurtarılanlardan 47'sinin Suriye, 43'ünün Mısır, 12'sinin Pakistan ve ikisinin Filistin yurttaşı olduğu açıklanmıştı.
Felaketin ardından yaptığı açıklamada Çipras, Miçotakis iktidarının ve Avrupa Birliği'nin (AB) göç politikalarının "Akdeniz'i mezara dönüştürdüğünü" söyledi. Çipras, Avrupa'daki göçmen krizinin patlak verdiği 2015-2019'da başbakan olarak görev yapmıştı.
Miçotakis ise Çipras'ı "insani krizi seçim malzemesi yapmakla" suçladı.
Yunanistan'da radikal solcu Irkçılığa ve Faşizm Tehdidine Karşı Birlik Hareketi (KEERFA), yaşanan mülteci faciasını "toplu katliam" diye niteledi.
Erdoğan da 20 Haziran Dünya Mülteciler Günü kapsamında yaptığı açıklamada, Yunanistan'daki faciayı "utanç verici" diye niteleyerek, "Akdeniz'in son yıllarda devasa bir mülteci kabristanına dönüştüğünü" söyledi.
Ayrıca Yunanistan'da onbinlerce kişi, Atina ve Selanik'de yürüyüşler düzenleyerek, Miçotakis hükümetinin ve AB'nin göç politikalarına karşı sloganlar atmıştı.
Meclise girebilecek diğer partiler hangileri?
Eski SYRIZA üyesi ve meclis başkanı Zoe Konstantopoulou'nun kurduğu solcu Özgürlük Rotası (Plefsi Eleftherias), ilk seçimde yüzde 2,89 oranında oy aldı.
Neo-Nazi Altın Şafak Partisi'nin kurucularından olan ve 2020'de 13 yıl hapis cezasına çarptırılan Elias Kasidiaris'in destek verdiği Spartalılar (Spartiátes) ise seçimlere yeni katıldı.
Yunanistan'ın önde gelen gazetelerinden Kathimerini'nin aktardığı farklı anket sonuçlarına göre, Özgürlük Rotası ve Spartalılar da dahil yaklaşık 7 partinin yüzde 3'lük oranı aşıp meclise girebileceği öngörülüyor.
Seçim sistemi ve "bonus milletvekilliği"
Pazar günkü seçimlerde, ilk seçimlerdeki oy oranına bakılmaksızın tüm parti ve bağımsız adaylar bir kez daha pusulada yer alacak.
Önceki seçimlerde uygulanan "bonus milletvekili" sistemi de değiştirildi. Buna göre koalisyon hükümetlerinden kaçınılması için birinci gelen partiye 50 "bonus milletvekilliği" veriliyordu. Bu sistem ilk tur için kaldırılmıştı, şimdiyse devreye sokulacak.
Buna göre, oy oranı yüzde 25'in üzerine çıkan partiye 20 bonus milletvekilliği verilecek. Yüzde 25'in üzerindeki her yüzde 0,5'lik artış için bir fazla milletvekilliği öngörülüyor. Birinci parti bu çerçevede azami 50 bonus milletvekilliği alabilecek.
Independent Türkçe, Kathimerini, Reuters, AFP, Politico, Greek Reporter, Associated Press, Balkan Insight, Guardian, Socialist Worker
