Çin'le savaş değil köprü isteyen Tayvan adası Kinmen: "Geçmiş tekrar etmesin"

"Çin Komünist Partisi'nin Truva atı projesi"

Çin ordusunun 1958'de bombardımana tuttuğu adanın kıyılarında hâlâ tahkimat duruyor (Reuters)

Tayvan'a bağlı Kinmen takımadası, Taipei - Pekin arasındaki gerginliğin çözülmesi için arabulucu rolünü üstlenmek istiyor. 

Tayvan'daki farklı siyasi partilerden bir araya gelen Kinmen'deki 8 belediye meclisi üyesi, adayı Çin anakarasına bağlayacak bir köprü yapılmasını talep ediyor.

Kinmen'deki siyasetçiler, Çin'in Fujin eyaletine bağlı Şiamen şehrine yaklaşık 4 kilometre mesafedeki adanın askerden arındırılmış bölgeye dönüştürülmesini de istiyor. 

Bu kapsamda adadaki üslerin kapatılması ve askerlerin Tayvan'a gönderilmesi öngörülüyor. Böylelikle Kinmen'in Taipei ve Pekin arasında artan gerginliği düşürmek için düzenlenebilecek olası görüşmelerin merkezi haline gelmesi planlanıyor. 

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

Tasarıyı gündeme getiren önemli isimlerden biri de eski Taipei Belediye Başkanı Ko Wen-je. Ko, 13 Ocak'ta düzenlenecek seçimlerde, görev süresi dolan mevcut Devlet Başkanı Tsai Ing-wen'in koltuğuna da geçmek istiyor.

İktidardaki Demokratik İlerici Parti ise muhalif Tayvan Halk Partisi'nin kurucusu olan 63 yaşındaki siyasetçinin önerisine sıcak bakmıyor. 

Tayvan'ın Çin politikasını yürüten Anakara İlişkileri Ofisi, köprü fikrini "Truva atı" diye niteleyerek, bunun ulusal güvenlik için büyük tehdit oluşturacağını savundu. Açıklamada, bunun doğrudan Çin Komünist Partisi tarafından yönetilen bir plan olduğu da öne sürüldü. 

Demokratik İlerici Parti'den milletvekili Ho Çih-Vey, ABD'nin önde gelen medya kuruluşlarından CNN'e şunları söyledi: 

Rusya - Ukrayna savaşında da hepimizin gördüğü gibi, iki ülke karadan birbirine bağlı olduğu için Rusya doğrudan Ukrayna topraklarına girebildi. Tayvan Boğazı, Çin'in Tayvan'a yönelik askeri saldırganlığını durdurmada çok önemli olduğu kanıtlanmış doğal bir engel oluşturuyor. Ancak böyle bir köprü inşa edilecek olursa, bu pek çok riski de beraberinde getirecektir.

Kinmen sakinlerinden 68 yaşındaki Yang Çien-şin ise "Geçmişte savaş çıktığında neler yaşandığını gördük, bir daha aynı şeylerin olmasını istemiyoruz" dedi.

Adanın önemli kaynaklarından biri de Çin'den gelen turistler. 2001'de hizmete sunulan ve 30 dakikada bir Şianmen'den kalkan vapurlarla Çinli turistler, Kinmen'i ziyaret edebiliyor. 2018'de Çin'den yaklaşık 745 bin kişinin ziyaret ettiği ada, turizm faaliyetlerinden 360 milyon dolar gelir kazanmıştı.

Öte yandan Çin ve Tayvan arasındaki gerginlik, son dönemde yeniden artmış durumda. 

Eski ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Pelosi'nin geçen yılki Tayvan ziyaretinin ardından Pekin yönetimi ada etrafında büyük tatbikatlar düzenlemişti.

Tsai ise Çin karşısında Tayvan'ın bağımsızlığını tanıyan iki Orta Amerika ülkesi Guatemala ve Belize'yi martta ziyaret etmişti. Bu program kapsamında ABD'ye gayri resmi ziyaretlerde de bulunmuştu.

Bunun üzerine Pekin, 8 Nisan'da ada etrafında üç gün süren yoğun bir askeri tatbikat başlatmıştı. ABD Donanması ise güdümlü füzelere sahip muhrip USS Milius'u Güney Çin Denizi ve Tayvan Boğazı'na göndermişti.
 


Çin - Tayvan gerginliği

II. Dünya Savaşı sonrasında Çin'de Milliyetçi Parti ve Komünist Parti arasındaki iç savaş Komünist Parti'nin zaferiyle sonuçlanmıştı. Mağlubiyetin ardından Milliyetçi Parti liderleri Tayvan'a sığınmıştı.

Soğuk Savaş nedeniyle Batı'yla ilişkilerini koparan Çin'i 1970'lerin başına kadar Birleşmiş Milletler'de (BM) Tayvan ya da resmi adıyla Çin Cumhuriyeti temsil ediyordu.

BM'nin 1971'de aldığı Çin Halk Cumhuriyeti'ni tanıma kararı gerginliği yeni bir boyuta taşımıştı. Kararın ardından Tayvan, BM'den çıkarılmıştı.

Pekin yönetimi, "tek Çin" ilkesini benimseyerek Tayvan'ın kendi topraklarının parçası olduğunu savunuyor. Buna göre Çin, boğaz ve çevresindeki askeri varlığının yanı sıra Tayvan'ın ülkelerle diplomatik ilişkiler kurmasına, BM'de ve diğer uluslararası kuruluşlarda temsil edilmesine karşı çıkıyor.

Tayvan ise o günden bu yana bağımsızlık arayışını farklı biçimlerde sürdürüyor.


Independent Türkçe, CNN, Reuters

DAHA FAZLA HABER OKU