Türkiye son yıllarda ürettiği silahlı insansız hava araçlarıyla (SİHA) dikkat çekiyor.
Baykar Makine tarafından üretilen TB2 Bayraktar, Türk Havacılık ve Uzay Sanayii A.Ş'nin (TUSAŞ) ürettiği ANKA ve Vestel firmasının ürettiği Karayel, Türkiye'de üretilen belli başlı SİHA'lar.
Yine Baykar Makine tarafından geliştirilen Akıncı, TUSAŞ'ın ürettiği Aksungur da daha gelişmiş kapasiteleri ile birçok ülkenin ilgisini çekiyor.
Gerek Anka ve SİHA gerekse Bayraktar TB-2'ler terörle mücadelede çok önemli rol oynadı.
TB-2'ler yurtdışında Libya, Karabağ'daki silahlı çatışma sahalarında da kullanıldı ve hayli başarılı sonuçlar almalarıyla dünyanın da dikkatini çekerek pek çok ülkeye ihraç edildi.
Ukrayna'daki savaşın ilk dönemlerinde aktif kullanıldı
İhraç edildikleri ülkelerden biri de Ukrayna oldu. TB2'ler Rusya'nın 24 Şubat 2022'de Ukrayna'ya askeri müdahalesiyle başlayan savaşta da Ukrayna ordusu tarafından kullanıldı.
Özellikle savaşın ilk günlerinde TB-2'ler tarafından vurulan Rus hedeflerine dair görüntüler Ukrayna tarafından sıklıkla servis ediliyordu.
Bir zaman sonra Rusya tarafından vurulduğu iddia edilen TB-2'lerin görüntüleri de düşmeye başladı.
Sonuç olarak savaşın ilk günlerinde Ukrayna tarafından üzerine şarkı yazılan TB-2'lerden ilerleyen günlerde daha az bahsedilir oldu.
ABD medya kuruluşunun iddiasına göre tamamı vuruldu
Bu sessizliğin nedenine dair bir iddia ABD merkezli Business Insider tarafından ortaya atıldı.
Haberde Bayraktar TB2'lerin Ukrayna savaşının ilk günlerinde kurtarıcı olarak gösterilmelerine rağmen ilerleyen dönemde ortadan kaybolduğu çünkü neredeyse tamamına yakınının Rusya tarafından vurulduğu öne sürüldü.
Yine haberde kalan TB2'lerin sadece keşif görevleri için kullanıldığı ileri sürüldü.
Haberde görüşüne yer verilen Denizcilik Analizleri Merkezi'nde insansız askeri sistemler üzerine çalışan Samuel Bendett, Rusya'nın savaşın ilk aylarında drone saldırılarına karşı savunmasız olduğu ancak sonrasında elektronik harp yeteneklerini geliştirmesiyle çok sayıda TB2'yi düşürdüğünü iddia etti.
Yine haberde Rusya'nın 100'e yakın TB2'yi vurduğunu iddia ettiği de aktarıldı.
Rusya-Ukrayna Savaşı'na kadar çatışmaların dengesini değiştirdikleri iddia ediliyordu
Aslında Ukrayna'daki savaş sahasında TB2'ler dışında da SİHA'lar var.
Gerek Rusya gerekse Ukrayna farklı modellerde SİHA’lar kullanıyor.
Kamikaze drone'lar tarafından düzenlenen saldırı görüntüleri sık sık düşse bile SİHA'ların artık en azından cephe hattında bir saldırı silahı olarak çok kullanılmadığı gözlemleniyor.
Oysa Rusya-Ukrayna Savaşı'na kadar SİHA'ların çatışmaların dengesini değiştirdiği, artık tankların eski öneminin kalmadığı gibi iddialar zaman zaman farklı platformlarda yer alıyordu.
Peki ne oldu da TB2'ler dahil olmak üzere SİHA'lar Ukrayna'da çok faal olamadı? Başarısız oldular denebilir mi?
"SİHA'lar yardımcı sistemler, hiçbir zaman savaşta belirleyici silah değiller"
Emekli tuğgeneral Osman Aydoğan'a göre SİHA'lar öncelikle yardımcı sistemler. Hiçbir zaman savaş uçakları, zırhlı birlikler, topçu gücü gibi belirleyici silahlar olmadı.
SİHA'lar kullanılmaya başlandığı sırada yaşanan F35 krizinde bazı kişilerin "artık hava kuvvetlerine gerek yok SİHA''lar var" dediğini anımsatan Aydoğan, "Böyle bir kıyas olur mu? Bu yardımcı sistem. Ana görevi keşif. Tamam keşif de önemli ama bunların vuruş kapasiteleri sınırlı. Bir SİHA ile bir tank vurursun ama bir savaş uçağı ile bir tank bölüğünü bile yok edebilirsin" ifadelerini kullandı.
"SİHA'lar düzenli ordulara karşı değil, düzensiz güçlere karşı etkili"
SİHA'ların uzaktan kumanda, uydu ve vericiler ile yönlendirildiğini aktaran Aydoğan, "Vericilerini köreltir, bağlantıyı keserseniz etkisiz kalır. Ama uçak öyle değil" dedi ve şöyle devam etti:
SİHA'lar daha çok düzenli ordulara karşı değil, düzensiz güçlere karşı kullanılınca başarılı olur. Örneğin Yemen, Karabağ ve Libya'da düzensiz denebilecek güçlere karşı kullanıldılar. Ancak modern, düzenli orduların ellerinde elektronik harp sistemi var. Rusya'da da bu sistem var. SİHA'ların vericilerini karıştırabiliyor. Ukrayna sadece TB2 değil başka SİHA'da kullansaydı yine önlerdi.
"TB2'ler başarısız olmadı, Ukrayna'nın mücadelesine katkı sağladı"
Savunma sanayii araştırmacısı Burak Yıldırım ise Bayraktar TB2'lerin Ukrayna savaşında başarısız olduğunu görüşüne katılmadığını söyledi.
Yıldırım, TB2'ler üzerinden yapılan PR kampanyası ve propagandasının dünya kamuoyunun Ukrayna'ya silah ve finansman desteği vermesinde aracı olduğunu bu anlamda TB2'lerin Ukrayna'nın mücadelesine katkı sunduğunu belirtti.
"Kapasiteleriyle onlara yüklenen misyon arasında büyük uçurum var"
Yıldırım da Aydoğan gibi TB2 modeli SİHA'ların kapasitelerine dikkati çekerek, şöyle devam etti:
Çatışma ortamında dost unsurlara sağlayıcı avantajları belli. Problem şurada başlıyor. Siz bu drone'lara yeteneklerinin ötesinde tanımlamalar yaptığınızda örneğin 'işte savaşın kaderini değiştirdiler, dünya askerlik literatürünü değiştirdiler, artık tanklara, uçaklara ihtiyaç kalmadı' dediğinizde orada bu platformun yeteneği ve kapasitesiyle sizin ileri sürdüğünüz iddialar arasında çok büyük bir uçurum meydana gelmiş oluyor. Problem burada.
"Rusya, TB2'lere karşı Çin'den de sistemler aldı"
Her silahla ilgili korunma sistemlerinin mevcut olduğunu belirten Yıldırım, Rusya'nın TB2 benzeri drone'lara karşı da çözümler geliştirdiği, özellikle bu kapsamda Çin'den bazı sistemler ve teknoloji transferi temin ettiğini de öne sürdü.
Yıldırım, Rusya'nın drone'lara karşı hava savunmasını güçlendirdikçe drone'ların da bir muharebe silahı olarak kullanılmaktan ziyade asıl verimliliğinin yüksek olduğu görevlere keşif, gözetleme, işaretleme görevlerine yoğunlaştıklarını kaydetti.
"Asıl görevleri olan keşif gözetlemeye döndüler"
Burak Yıldırım, sonuç olarak TB2'ler açısından bir başarısızlıktan bahsedilemeyeceğini tekrarlayarak, "Savaşın başında Rusların bu tür platformlara karşı bir çözüm üretmemiş olmasından kaynaklı olarak TB2'ler vuruş gücü olarak ek yeteneklerini gösterebildi. Şimdi ise asıl görevi olan keşif gözetlemeye döndü" diyerek sözlerini tamamladı.
© The Independentturkish
