Suudi Arabistan-İran anlaşmasının ardından iki ülke ilişkilerinin yeniden tesis edilmesi ve komşu ülkelerin iç işlerine karışılmamasıyla Ortadoğu'nun farklılıkların yoğunluğunu ve silahlı çatışmaları yatıştırma vaadinde bulunan bir aşamaya gireceği yönünde iyimser bir izlenim hâkim oldu.

Ancak öyle görünüyor ki, bölge iklimi halen Sudan yöneticileri tarafından istikrar karşıtı titreşimler üretiyor ve ordu ile Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) arasındaki şiddetli silahlı çatışmaya son verilmediği takdirde ülke sonucu kestirilmesi güç bir yola girecek.

Öyle ki bu, halihazırda kaynaklarını tüketen ve askeri harcamalar lehine kalkınma projelerini sekteye uğratan çatışmalardan, Darfur ikilemine ek olarak güney eyaletinin ayrılmasından ve Mavi Nil ile Güney Kordofan bölgelerindeki çatışmalardan mustarip olan bir ülkede yıkıcı bir savaşa dönüşebilir.

Mevcut çatışma, 2019 yılında Devlet Başkanı Ömer el-Beşir'in devrilmesinin ardından yaşanan bir dizi sorunun ve sivillerin demokratik yönetime geçiş projesinde rol alma taleplerinin sonrasında vuku bulmaya başladı.

Daha sonra Ekim 2021'de başka bir askeri darbe sonucunda siviller ve askeri personelden oluşan ortak bir hükümet kuruldu.

Geçen aralık ayında, yetkilerin sivillere devredilmesine ilişkin bir 'çerçeve anlaşma' hazırlandı, ancak ayrıntıların uygulanmasına yönelik görüşmeler başarısızlıkla sonuçlandı.

Muhammed Hamdan Daklu (Hamideti) liderliğinde 2013 yılında kurulan HDK'nin kökenleri, eski rejime karşı Darfur'daki isyancılarla kıyasıya savaşan Cancavid milislerine kadar uzanıyor.

Korgeneral Daklu Yemen ve Libya'daki çatışmalara müdahalede bulunan, Sudan'daki bazı altın madenlerini kontrol eden ve ihlaller yapmakla suçlanan saldırı kuvvetleri kurmaya çalıştı.

HDK Komutanı Daklu ile ülkenin fiili Cumhurbaşkanı Abdulfettah el-Burhan arasındaki en önemli anlaşmazlık noktaları, HDK'nin orduya dahil edilmesi planı, bunun ardından yeni kuvvetin başına kimin geçeceği ve bunlardan hangisinin iktidarda bir numara olacağı başlıklarıydı.

Sudan'daki çatışmaları motive eden sebepler her ne olursa olsun, yardımcı silahlı kuvvetler veya ana meşru askeri güçlere paralel olgu, tüm bölgede olduğu gibi Sudan'da da istikrarsızlığın ve demokratik sivil yönetime geçişin başarısızlığının kaynağı olmaya devam ediyor.

Aslında Ortadoğu'da 'ikili ordu' kavramı, Osmanlı saltanatı döneminde Yeniçeri Ocağı, Asâkir-i Mansûre-i Muhammediyye ve Başıbozuklar'dan başlayan uzun bir geçmişe sahip.

Yardımcı askeri yapılar, modern haliyle dünyanın bu bölgesinde askeri darbelere karşı savaşan düzenli ordulara karşı bir güç oluşturuyor.

Bu bağlamda, görevi kardeşi Hafız Esed rejimi hükümetini ve başkent Şam'ı dış ve iç saldırılara karşı savunmak olan Rıfat Esed liderliğindeki Suriye Savunma Tugayları'ndan söz edebiliriz.

Tugay, 1984 yılında Dördüncü Tümen adı altında Suriye ordusuna dahil edilmişti. Ayrıca Saddam Hüseyin döneminde kendisini, cumhurbaşkanlığı karargahını ve başkent Bağdat'ı korumakla görevlendirilen Cumhuriyet Muhafızları'ndan, kendisine daha yakın bir koruma gücüyle ordudan daha güçlü olan özel birliğinden de bahsedebiliriz.

İkili orduların belki de en büyük örneği, İran Devrimi'nin ardından Humeyni tarafından kurulan ve birincil işlevi rejimi ülke içindeki ve dışındaki düşmanlardan korumak olan İran Devrim Muhafızları Ordusu'dur (DMO).

Son yıllarda, askeri düalizm yani ikili ordu fikri yeni bir çekicilik kazandı. Buna başvurmak artık bölge rejimlerinin kendilerini korumakla sınırlı kalmamış, kullanımı konvansiyonel savaş kavramını değiştirecek şekilde bölgesel ve uluslararası güçlere de ulaşmıştır.

Söz konusu kavram, 'vekalet savaşı', 'hibrit güvenlik' ve 'devlet dışı gruplar' gibi yeni kavramlar getirdi.

Washington'ın o dönemde Hafızullah Emin'in komünist hükümetine karşı İslamcı savaşçıları desteklemeye başvurduğu Afganistan'daki ABD deneyimini hatırlıyoruz.

İran, mezhepsel silahları ve bölgesel rolleriyle Lübnan'da devletin etrafını saran Hizbullah'tan, Irak'taki Halk Seferberlik Güçleri'ne (Haşdi Şabi) ve Yemen'deki Husilere kadar çıkarlarına ulaşmak için vekalet savaşları yürüterek dış silahları kullanan tek ülke olmaya devam ediyor.

Suriye'de ise bölgesel ve uluslararası güçlerle bağlantılı milisler ortaya çıktı.

Bu milisler rejimle birlikte veya rejime karşı savaşıyor. Hamas Hareketi'ne gelince, o kendisini Filistin Yönetimi'ne dayattı ve Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) ile İsrail arasındaki Oslo Anlaşması'nı reddetti.

Filistin bedeninde ölümcül bir bölünmeye ve çatışan iki başı olan bir otoritenin ortaya çıkmasına neden oldu.

Bugün aşırılık yanlısı hükümetin iktidarda olduğu İsrail bile, orduya paralel olarak aşırılık yanlıları tarafından kontrol edilen bir ulusal muhafız birliği kurma eğiliminde.

Bölgenin sıcak iklimi, uzaktan yönetilen milislerin ve silahlı örgütlerin büyümesi için uygun görünse de Rusya'nın Ukrayna'ya karşı savaşında yardımcı askeri oluşumları kullanmayı tercih etmesi, (Suriye ve Afrika'daki deneyimlerini yansıtmasıyla) Avrupa'yı da bu beladan kurtaramadı.

Ukrayna Devlet Başkanı, Ukrayna ordusunu desteklemek için bir 'uluslararası birlik' oluşturulması ve hükümetinin 'ulusal direniş' olarak adlandırdığı girişimi örgütleyen bir yasa çıkarma çağrısında bulundu.
 

Fotoğraflarla dünyadan haberler

Hepsini göster 30

Fotoğraflarla dünyadan haberler

• 1/30

  24 Kasım 2024 - Filistinliler, bir yardım kuruluşunun mutfağından yemek almak için toplanıyor. Gazze'deki ailelerin, yardım ekiplerinin nispeten daha fazla erişimi olduğu bölgelerde bile genelde günde sadece bir kez yemek yiyebildiği bildiriliyor. Birleşmiş Milletler Dünya Gıda Programı, Gazze'de devam eden insani krize önlem alınmazsa bu durumun yakında kıtlığa dönüşebileceğini aktarıyor. Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin, İsrail Başbakanı Netanyahu ve eski Savunma Bakanı hakkında bu hafta çıkardığı tutuklama emri gerekçeleri arasında "bir savaş yöntemi olarak aç bırakma" suçu da vardı (Mohammed Salem/Reuters)

• 2/30

  23 Kasım - Birleşmiş Milletler'in belirlediği 25 Kasım Kadına Yönelik Şiddete Karşı Uluslararası Mücadele Günü öncesinde İtalya'da binlerce kişi sokağa döküldü. Birleşmiş Milletler'e göre, kadınlara ve kızlara yönelik şiddet dünyadaki en yaygın insan hakları ihlallerinden biri. Dünya çapında, neredeyse üç kadından biri hayatında en az bir kez fiziksel veya cinsel şiddete maruz kalıyor. İtalyda'da "Non Una di Meno (Bir Kadın Daha Eksilmesin)" adlı sivil inisiyatifin girişimiyle gerçekleştirilen yürüyüşte kadınlar "Ataerkilliği silahsızlandıralım" yazılı pankart taşıdı (Yara Nardi/Reuters)

• 3/30

  22 Kasım 2024 - Sırbistan'ın Novi Sad kentindeki bir tren istasyonunun çatısının çökmesiyle 15 kişinin hayatını kaybetmesinden üç hafta sonra, göstericiler Belgrad'ın merkezinde sessiz bir protesto düzenliyor. Tren istasyonundaki büyük beton çatı, 1 Kasım'da aniden çökmüştü. Yetkililer geniş kapsamlı bir soruşturma sözü vermiş ve Sırbistan İnşaat, Ulaşım ve Altyapı Bakanı Goran Vesic istifa etmişti. Eylemciler, ölümcül kazanın sorumlularının tutuklanmasını talep ediyor (Andrej Isakovic/AFP)

• 4/30

  21 Kasım 2024 - Lübnan'da itfaiye, başkent Beyrut'un güneyindeki Haret Hreik mahallesine İsrail'in düzenlediği hava saldırısı sonucu çıkan yangınlara müdahale ediyor. İsrail'le Hizbullah arasındaki çatışmalar sürerken bugün Uluslararası Ceza Mahkemesi, Gazze'de savaş suçu işledikleri gerekçesiyle İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve eski Savunma Bakanı Yoav Gallant hakkında tutuklama kararı çıkardı. (Lahey'deki mahkeme, açıklamasında Hamas lideri Muhammed Deif hakkında da tutuklama emri çıkardığını duyurdu (AFP)

• 5/30

  20 Kasım 2024 - Yunanistan'da ekonomik koşulların iyileştirilmesi çağrısıyla ülke genelinde işçiler 24 saatlik genel greve gitti. Grev ülke genelinde toplu taşımayı aksattı ve hayatı durma noktasına getirdi. Yunanistan Genel İşçi Konfederasyonu açıklamasında "Fiyatlar ve kiralar fırladı, maaşlarsa düşük kaldı" ifadelerini kullandı (Aris Messinis/AFP)

• 6/30

  19 Kasım 2024 - Birleşik Krallık'ta çiftçiler başkent Londra'da protesto düzenledi. Sokaklara dökülen binlerce çiftçi, veraset vergisinin değiştirilme planının geri çekilmesi talep etti. Protestocular arasında ünlü Top Gear programının sunucusu Jeremy Clarkson da yer aldı (Ben Stansall/AFP)

• 7/30

  18 Kasım 2024 - Gazze'nin merkezindeki El-Cela Caddesi caddesinde halk, İsrail saldırısı sonrasında yıkılan evin başında toplanıp enkaz altında kalanları kurtarmaya çalışıyor. Hamas kontrolündeki Gazze'de Sağlık Bakanlığı son 24 saatte İsrail saldırıları sonucunda 76 kişinin öldüğünü ve 158 de yaralı olduğunu açıkladı. İsrail, Lübnan'ın başkenti Beyrut'a da saldırılar düzenledi (Ömer El-Kattaa/AFP)

• 8/30

  18 Kasım 2024 - Brezilya yerlileri Rio de Janerio'daki G20 zirvesi öncesinde düzenlediği protestoda ABD Başkanı Joe Biden, Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Hindistan Başbakanı Narendra Modi, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Japonya Başbakanı İşiba Şigeru'nun figürlerini suya gömdü. Protesto, dünyanın en zengin ülkelerinin gezegendeki iklim ve biyolojik çeşitlilik sorunlarının çözümüne liderlik etmedikleri söylemiyle düzenlendi (Pablo Porciuncula/AFP)

• 9/30

  16 Kasım 2024 - Ölen bir kambur balina, Güney Afrika'nın yasama başkenti Cape Town'da Ulusal Deniz Kurtarma Enstitüsü (NSRI) tarafından çekiliyor. Avcılık, geçmişte kambur balina sayısında ciddi bir düşüşe yol açmıştı. ABD, 1973'te tüm kambur balinaları nesli tehlikede kategorisine almıştı. 1985'te ticari balina avcılığına getirilen moratoryum, kambur balina popülasyonunun artışında önemli bir rol oynadı. ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi, halihazırda 14 farklı popülasyonun 4'ünün neslinin tehlikede, birininse tehdit altında olduğunu bildiriyor (Nic Bothma/Reuters)

• 10/30

  15 Kasım 2024 - Bangkok'ta bir kadın, Loy Krathong festivali sırasında nehir tanrıçasına şükranlarını sunmak için yaprak ve çiçeklerden yapılmış Krathong'u parktaki bir lagüne yerleştiriyor. Festival her yıl, Tayland Ay takviminin 12. ayında, dolunayda kutlanıyor. Ülkedeki en büyük festivallerden biri olan Loy Krathong'da Taylandlılar, su tanrıçasına şükranlarını temsil eden adakları küçük teknelerle yüzdürüyor. Bununla kirlilik veya israf gibi davranışları için af da diliyorlar (Chalinee Thirasupa/Reuters)

• 11/30

  14 Kasım 2024 - National Geographic Pristine Seas, Pasifik Okyanusu'ndaki Solomon Adaları'nın yakınında keşfedilen dünyanın en büyük mercanının 24 Ekim'de çekilen fotoğrafını bugün paylaştı. Bilim insanları, Pristine Seas araştırma gemisinde çalışırken buldukları mercanın "hayat ve renkle dolu" önemli bir keşif olduğunu söylüyor. Genişliği 34 metre ve 5 metreden daha yüksek olan mercan, uzaydan bile görülebiliyor. Devasa mercanın 300 yıllık olduğu tahmin ediliyor (Manu San Felix/National Geographic Pristine Seas/AFP)

• 12/30

  13 Kasım 2024 - Fransa'da, Michelin'in Clermont-Ferrand'daki merkezinde düzenlenen eylemde, Genel Emek Konfederasyonu ceketi giyen bir protestocu bir sis bombasının yanından geçiyor. Araç lastiği üreticisi Michelin, 5 Kasım'da 1250'den fazla kişinin çalıştığı iki fabrikasını kapatmayı planladığını açıklamış ve kararın "son çare" olarak alındığını söylemişti. Sadece işten çıkarma planlarından vazgeçilmesini değil, maaş artışının da garanti altına alınmasını talep eden sendikalarla şirket yönetimi arasında henüz bir uzlaşmaya varılamadı (Olivier Chassignole/AFP)

• 13/30

  12 Kasım 2024 - Bakü'deki Birleşmiş Milletler iklim değişikliği zirvesi COP29'un açılış töreninde dansçılar performans sergiliyor. Bu sene gerçekleştirilen COP’ta ülkelerin enerji politikalarının yanı sıra yeni kolektif finansal hedeflerin belirlenmesi bekleniyor. Zirve, Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de başladı. İklim aktivistleri pazartesi günü Gürcistan'da bir miting organize ederek Azerbaycan'ın iklim görüşmelerine ev sahipliği yapmasını protesto etmişti. Tiflis'te bir araya gelen birçok aktivist, Azerbaycan'ın baskıcı politikaları nedeniyle iklim görüşmelerine ev sahipliği yapmayı hak etmediğini savunmuştu. Greta Thunberg, Azerbaycan'ın zirveyi "işlediği suçları ve insan hakları ihlallerini yeşil aklama yoluyla örtbas etme şansı" gibi gördüğünü ileri sürmüştü (Maxim Shemetov/Reuters)

• 14/30

  11 Kasım 2024 - Sudan ordusuyla ilişkili silahlı kişileri taşıyan kamyon, ülkenin doğusundaki Gedaref sokaklarında. Sudan'da rakip generaller arasında Nisan 2023'ten beri süren savaş onbinlerce kişinin ölümüne ve 11 milyondan fazlasının da yerinden olmasına yol açtı. Birleşmiş Milletler'e göre yerinden edilenlerden 3,1 milyonu ülke sınırları dışında sığınacak bir yer arıyor (AFP)

• 15/30

  10 Kasım 2024 - Gazze Şeridi'ndeki Deyr El Balah'ta Filistinliler yemek kuyruğunda. BM Yakın Doğu'daki Filistinli Mültecilere Yardım ve Bayındırlık Ajansı (UNRWA) Genel Komiseri Philippe Lazzarini, Gazze'nin kuzeyinde kıtlık yaşanabileceğini belirterek, "Açlık İsrail devleti tarafından silah olarak kullanılıyor" dedi. Lazzarini, "Gazze Şeridi'ne girmesine izin verilen yardım yetersiz. Günde ortalama 30 tırın biraz üzerinde ve bu günlük ihtiyacın yalnızca yüzde 6'sına tekabül ediyor" ifadelerini kullandı (Ramadan Abed/Reuters)

• 16/30

  9 Kasım 2024 - Almanya Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier, Berlin Duvarı'nın yıkılışının 35. yıldönümünde düzenlenen çiçek bırakma törenine katıldı. Törende Soğuk Savaş döneminde Doğu Berlin'den Batı Berlin'e geçerken hayatını kaybedenler anıldı. Berlin Duvarı'nın yıkılışının yıldönümü kapsamında her yıl canlı müzik, sergiler ve eski duvarın bir ucundan diğerine yapılan koşu da dahil olmak üzere çeşitli etkinlikler gerçekleştiriliyor (Ebrahim Noroozi/AP)

• 17/30

  8 Kasım 2024 - İspanya'daki atlı sivil muhafızlar, ölümcül afetin ardından ülkenin doğusundaki Valensiya bölgesinde zarar gören araçların yanından geçerek mağdurları arıyor. Ülkede son 50 yılda yaşanan en kötü sel felaketi, 210'dan fazla kişinin ölümüne, onlarca kişinin kaybolmasına ve kasabaların çamur altında kalmasına yol açtı. Sel özellikle Valensiya'da büyük bir yıkıma sebep oldu (Jose Jordan/AFP)

• 18/30

  7 Kasım 2024 - Arnavutluk Başbakanı Edi Rama, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski'ye sarılıyor. Avrupa Siyasi Topluluğu'nun 5'inci zirvesi, kıtanın karşı karşıya olduğu güvenlik zorluklarını ele almak amacıyla Macaristan'ın başkenti Budapeşte'de başladı. Zirvede Avrupa Birliği üyesi ülkelerin liderleriyle üye olmayan ülkelerin liderleri bir araya geliyor. Ana gündem maddeleri arasında düzensiz göçle mücadele, ekonomi güvenliği ve iklim de var (Ludovic Marin/AFP)

• 19/30

  6 Kasım 2024 - 2024 ABD Başkanlık Seçimi'ni kazanan Donald Trump, Florida eyaletindeki West Palm Beach Kongre Merkezi'nde konuşma yaptı. Trump, zafer konuşmasında kendisini destekleyen herkese teşekkür etti ve ekonomik büyüme ve ulusal güvenlik vaatlerinde bulundu. Sandıkların kapanmasıyla birlikte erken sonuçlar, seçim yarışının başa baş gittiğini gösterse de Trump, salıncak eyaletlerde kazanarak zafere ulaştı. Trump, rakibi Demokrat Parti'nin başkan adayı Kamala Harris'ten yaklaşık 5 milyon fazla oy aldı (Jim Watson/AFP)

• 20/30

  5 Kasım 2024 - ABD'nin New York kentinde seçmenler oy kullanıyor. ABD'de seçim gününe gelindi ve Demokrat Parti'nin adayı Kamal Harris'le Cumhuriyetçi Parti'nin adayı Donald Trump arasındaki yarış haftalardır başa baş ilerliyor. Seçimin sonucunu 7 salıncak eyaletteki oyların belirleyeceği düşünülüyor (Leonardo Munoz/AFP)

• 21/30

  4 Kasım 2024 - İspanya'nın Valensiya bölgesindeki Alfafar'ın caddelerinde polis memurları sokaklardaki çamurun temizlenmesine yardım ediyor. İspanya'da uzun zamandır görülen en kötü sel felaketinde hayatını kaybedenlerin sayısı 217'ye ulaşırken arama kurtarma çalışmaları hâlâ sürüyor. Yetkililer sokakların temizlenmesinin en az bir hafta süreceğini belirtirken bölgede 17 bin polis, jandarma, asker ve sivil koruma görevlisi çalışıyor (Jose Jordan/AFP)

• 22/30

  3 Kasım 2024 - Brezilya'daki Formula 1 Sao Paulo Grand Prix'sini Red Bull Racing'in Hollandalı pilotu Max Verstappen kazandı. "Uçan Hollandalı", son derece kaotik geçen yarışa 17. sıradan başlamıştı. İkinci ve üçüncü sırayı Alpine pilotları Esteban Ocon ve Pierre Gasly alırken, pilotlar şampiyonasında Verstappen'le Norris arasındaki fark 62'ye çıktı (Nelson Almeda/AFP)

• 23/30

  2 Kasım 2024 - Hindistan'ın Mumbai şehrinde, Ölüler Günü'nde mezara çiçek koyan bir kadının drone görüntüsü. Cadılar Bayramı'yla başlayan üç günlük dönemde, Hıristiyanlar ölülerle yaşayanlar arasındaki perdenin kalktığına inanıyor. Hıristiyanlar, Hindistan nüfusunun yalnızca yüzde ikisini oluşturuyor. Geçen ay çeşitli Hıristiyan mezheplerinin liderleri, kendilerine yönelik şiddetteki artışı protesto etmek üzere Yeni Delhi'de eylem düzenlemişti (Francis Mascarenhas/Reuters)

• 24/30

  1 Kasım 2024 - Afrika penguenleri, Cape Town yakınlarında turistlerin uğrak noktalarından olan penguen kolonisinde, sahilde dinleniyor. Boulders penguen kolonisi 1983'te kurulmuş ve kolonideki kuş sayısı çevredeki ada kolonileri sayesinde artırılmıştı. Dünya Doğayı ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği (IUCN) yakın zamanda Afrika penguenini, nesli tehlike altında olan türlerden nesli kritik tehlikedeki tür kategorisine taşıdı. Halihazırda popülasyonunun yüzde 97'sini kaybetmiş olan kuşun nesli, bir değişiklik olmadığı takdirde 4 bin günden kısa bir süre içinde tükenebilir (Rodger Bosch/AFP)

• 25/30

  31 Ekim 2024 - ABD'nin Missouri eyaletindeki St. Charles kentinde bir yurttaş, Cadılar Bayramı'na özel kıyafetiyle oy kullandı. Seçime sayılı günler kala Kamala Harris ve Donald Trump arasındaki yarış başabaş devam ediyor. ABD Başkanı Joe Biden'ın, destekçilerini "çöp" diye nitelemesi üzerine Cumhuriyetçi Parti'nin başkan adayı Trump, çöp kamyonuna bindi. Öte yandan Arnold Schwarzenegger, Kamala Harris'i desteklediğini açıkladı (Robert Cohen/AP)

• 26/30

  30 Ekim 2024 - İspanya'nın güneyindeki Valensiya'da gerçekleşen sel, arabaları bu hale getirdi. Kurtarma ekipleri, şiddetli yağmurların yol açtığı seller sonucunda 95 kişinin hayatını kaybettiğini açıkladı. Kayıpları arama çalışmalarıysa sürüyor. Valensiya'da 1996'dan bu yana metrekareye en fazla yağışın düştüğü bildirildi. Meydana gelen felaketten dolayı 3 günlük ulusal yas ilan edildiği açıklandı (Jose Jordan/AFP)

• 27/30

  29 Ekim 2024 - Gazze Şeridi'nin merkezinde Filistinli mültecilerin kaldığı Nuseyrat kampındaki Birleşmiş Milletler Yardım ve Bayındırlık Ajansı'na (UNRWA) ait yardım dağıtım merkezinin kapısındaki açıklıktan bir adam dışarı bakıyor. İsrail, parlamentosunun yıkıma uğramış Gazze Şeridi'ndeki ana BM yardım kuruluşunu yasaklayan bir tasarıyı onaylamasının ardından artan bir uluslararası tepkiyle karşı karşıya kalıyor. 90 gün içinde yürürlüğe girmesi beklenen mevzuatın, UNRWA'nın Doğu Kudüs genel merkezinin kapatılmasına ve Refah üzerinden Gazze'ye insani yardım ulaştırılmasının engellenmesine yol açması öngörülüyor (Eyad Baba/AFP)

• 28/30

  28 Eylül 2024 - Eski ABD Başkanı Barack Obama, ABD Başkan Yardımcısı ve Demokrat Parti'nin başkan adayı Kamala Harris'in Pensilvanya eyaletinin Philadelphia kentinde düzenlenen mitinginde konuştu. Ayrıca Bruce Springsteen ve John Legend gibi sanatçılar da sahneye çıkıp seyircileri Harris'e oy vermeye ve arkadaşlarıyla ailelerini sandık başına gitmeye teşvik etmeye çağırdı (Matthew Hatcher/AFP)

• 29/30

  27 Ekim 2024 - Ferrari pilotu Carlos Sainz Jr. Formula 1 Meksika Grand Prix'sinde pitte. İspanyol pilot kariyerindeki 4. F1 zaferini elde ederken, takım arkadaşı Charles Leclerc, son turlarda yaptığı hatayla ikinciliği McLaren'in şampiyonluk mücadelesi veren pilotu Lando Norris'e kaptırıp üçüncülüğe razı oldu. Pilotlar şampiyonasında zirvedeki isim Max Verstappen ise yarış içinde toplamda 20 saniye ceza aldı ve 6. sırada bitirdi (Carlos Perez Gallardo/Reuters)

• 30/30

  26 Ekim 2024 - Birleşik Krallık'ta göçmen karşıtı protestolardaki bir eylemci, Cumhuriyetçi başkan adayı ve eski ABD Başkanı Donald Trump'ın maskesini takıyor. Eylem İngiltere'nin başkenti Londra'da, ülkedeki aşırı sağcı grupların başında gelen İngiliz Savunma Ligi'nin eski lideri Tommy Robinson'ın çağrısıyla organize edilmişti. Robinson, planladığı yürüyüş öncesi Terörle Mücadele Yasası çerçevesinde suçlanarak dün gözaltına alınmıştı. Irkçılık karşıtları da aşırı sağcılara tepki amacıyla eylem düzenledi. İki grubun karşı karşıya gelmesini engellemek üzere güvenlik önlemleri alındı (Hollie Adams/Reuters)

Günümüzde sadece bölgemizde değil, dünyada meydana gelen değişimler arasında şüphesiz en çok askeri düalizm olgusu öne çıkıyor.

Hiç şüphe yok ki söz konusu kavramın ulus devlet ve ulusal ordu kavramına ve bunun uluslararası ilişkilere etkilerine de yansımaları vardır.

Öncelikle bölgede düzenli ordulara paralel olarak askeri yapıların çoğalması, devletin aygıt ve kurumlarının zayıflığı ve otoritesini empoze edememesi nedeniyle ulus devlette derin bir yapısal krizi yansıtmaktadır.

Ayrıca askeri yapıların çoğalması tam vatandaşlığa dayalı, hak ve özgürlükleri güvence altına alan, ekonomik ve sosyal zorluklarla yüzleşen ve meşruiyetini sağlamlaştıran bir kurumlar devleti inşa etmekte bocalamıştır.

Gücün devri ve uygulanması için yerleşik kuralların yokluğuna ek olarak, toplumsal çoğulculuğu barındıramama ve anavatana sadakati çeken kapsamlı bir ulusal kimliğin kristalleşmesine sebep olmuştur.

Modern ulus devlet inşa etme krizi, Yemen ve Libya'da olduğu gibi, 'Arap Baharı' devrimleri ve ardından gelen kimlik çatışmaları ile devrimci güçlerin heterojen bileşiminin modası geçmiş rejimlere alternatif sunamamasından sonra giderek daha fazla ortaya çıktı.

Ordulara gelince, Arap devletinin kurulmasını takip eden on yıllar boyunca, ordu saflarında erken siyasallaşma belirtileri vardı.

Askeri darbeler, neredeyse kırk yıldır Arap siyasi yaşamının ana özelliği olmuştur.

Bugün, ilk atalarına devrimci ve milliyetçi gelgit yıllarını sağlayan ideolojik ve siyasi örtünün yokluğuyla, ordunun inançsız olduğu ve bunların ulusal değil alt aidiyetlere sadık bir toplumun aynası olduğu ortaya çıktı.

Uluslararası ilişkiler açısından, uluslararası sistemde mevcut otoritelerin yerini alacak silahlı grupların rollerini güçlendirmeye yönelik derin bir eğilim var.

2014 yılında dönemin ABD Başkanı Barack Obama'nın, Iraklı Sünnilerin IŞİD'den 'kendi kurtuluşlarını' elde etmelerine izin vermenin bir yolu olarak Irak Ulusal Muhafızları'nın kurulması için destek çağrısında bulunduğunu hatırlıyoruz.

Bu, 2006 ve 2007 yıllarında El Kaide'ye karşı Sünni Uyanış Konseyi'ne verilen ABD desteğini temelden yeniden formüle eden bir fikirdir.

Libya'da Birleşmiş Milletler (BM) 2012 yılında düzenli ordunun eğitiminden geçerek istikrarı sağlamak ve emniyet görevlerini yerine getirmek için 'Ulusal Muhafız' benzeri bir yapının 'Libya Sivil Ordusu' adıyla kurulmasını önerdi.

ABD'nin Taliban ile uzlaşmasına gelince, bu, ABD'lilerin temellerini sağlamlaştırmasına büyük katkı sağladığı Afgan devletinin artık geçiş sürecinde bir ortak olarak geçerli olmadığının göstergesidir.

Fransa'yı bugün Lübnan'da en güçlü taraf olarak Hizbullah ile müzakere halinde buluyoruz.

Olanlar ve olmakta olanlar, uluslararası sistemde olduğu gibi siyasi eylemde de yeni bir sayfa gibi görünüyor ve bu silahlı gruplar 1979 yılında İran Devrimi'nden bu yana üstlendikleri rollerin ve faaliyetlerin bir sonucu olarak ortaya çıktı.

Aynı şekilde ABD aynı yıl Sovyetlerin Afganistan'ı işgaline direnen silahlı cihatçı örgütlere de destek verdi.

Sudan'da çatışmalar, ordunun demokratik bir geçiş talep eden sivil hareketi atlatmaya çalıştığını gözler önüne seriyor.

Çatışmalar devam ederse, otoriter yönetime dönüş veya kaosa ve iç savaşa doğru kayma senaryoları olası ve oldukça muhtemel olmaya devam edecek.

*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir. 

Independent Türkçe için çeviren: Asasmedia

Şarku'l Avsat