6 Şubat Kahramanmaraş depremlerinin 24. gününe girildi.

Afetten 11 il etkilenirken hayatını kaybedenlerin sayısı 45 bini aştı.

Deprem ülkesi olarak nitelendirilen Türkiye'de uzun yıllardır deprem anında yapılması gerekenler hem okullarda hem de medyada sıkça yer buldu.

Bunlardan belki de en önemlisi 12 Kas 2022'de saat 18.57'de AFAD'ın Türkiye ve KKTC'yi kapsayan "Deprem Anı Çök-Kapan-Tutun" tatbikatı oldu.

Yapılan tatbikatı başarılı bulanlar olduğu gibi eleştirenler de oldu.

Deprem anında çök-kapan-tutun uygulaması Kahramanmaraş merkezli 11 ili etkileyen deprem sonrası bir kez daha tartışmaların gündemine geldi.

 

 

"'Çök-kapan-tutun'da bir sallanın da o şekilde ayakta durabiliyor musunuz görün"

AKUT'un kurucularından Dr. Mustafa Ferudun Çelikmen, TV8'de katıldığı canlı yayında "çök-kapan-tutun"un deprem anında bir yarar sağlamayacağını söyleyerek tartışma başlattı.

Çelikmen'e göre deprem anında esas hedef küçülmek olmalı.

Yaşanan deprem sonrası 249 kişiyi enkazdan çıkardıklarını dile getiren Çelikmen, "Hiçbiri 'çök-kapan-tutun'la kurtulanlar değildi. 'Çök-kapan-tutun'da düşme anında, bir kolunuz aşağı geldiği anda kolu kurtaramazsınız. Kolları toplayıp, bacakları karnınıza çekeceksiniz. 'Çök-kapan-tutun' yapmayın cenin pozisyonu alın. 'Çök-kapan-tutun'da bir sallanın da görün bakalım o şekilde ayakta durabiliyor musunuz? Duramazsınız! Uzun süre kalamazsınız" şeklinde konuştu.

"Kurtardığımız 249 kişinin hepsinin ortak yönü buydu"

Cenin pozisyonunun önemine dikkat çeken Çelikmen, "Bazal metabolizmayı çalıştırır. Hipotermiden korur. Isı kaybını da engeller. Ayakları itme şansı var. En önemlisi de kolu, bacağı kaybetme riski azalıyor. Ezilmeyi engelliyor. Kurtardığımız 249 kişinin hepsinin ortak yönü buydu. Maalesef bunun iki katı, üç katı cenaze çıkarttık. Onlar da maalesef açık düşenler. Açık düştüğü zaman şansı da azalıyor" yorumunu yaptı. 

 

 

"'Çök-kapan-tutun' yanlış değil, değişik versiyonları var" 

AKUT Vakfı İkinci Başkanı Saydun Gökşin, son dönemde tartışılan "Çök-Kapan-Tutun" kavramını Independent Türkçe'ye değerlendirdi.

Yapılması gerekenlerin en başında çökmeyecek bir yapının içerisinde olmak gerektiğini hatırlatan Gökşin, "Çök-kapan-tutun" uygulamasının yanlış olmadığını ancak bunun değişik versiyonlarının olduğunu söyledi.

Gökşin, "'Çök, küçült, tutun' ama hepsinin ortak amacı şu: Kendini küçülteceksin. Nasıl yaparsan yap. Kendini küçült" dedi.

Burada en çok tavsiye edilen pozisyonun cenin şekli olduğunu dile getiren Gökşin, "En küçültülür halimiz embriyo dediğimiz, yana yatılan pozisyon. 'Çök' derken aslında diz üstüne çökmüyorsunuz yana yatıyorsunuz, ondan sonra bir objeye tutunuyorsunuz. Bu da çökmeyecek, sağlam bir obje olmak zorunda" diye konuştu.

"Hepsi birbirine bağlı, biri diğerinin yerine geçmiyor" 

Yaşam üçgeninin önemine dikkat çeken Gökşin, şu ifadeleri kullandı:

Düşen plaka dümdüz aşağı inse de çökmeyen bir objeye değdiğinde onu belki kırar, çökertir ama sıfıra indiremez ve orada bir üçgen boşluk oluşturur. Sen de kendini küçültmüş olduğun için o üçgen içinde hasar almadan enkaz altında kalmış olacaksın. Bütün olay bu. Hepsi birbirine bağlı. Biri diğerinin yerine geçmiyor. 'Hangisi doğru' diye bir durum yok. 

 

 

"Ayaklar üzerinde küçülüyorsam evin içinde yapmam, dışarıda yaparım"

Depreme evde yakalanılması halinde televizyonlarda gösterilen 'Çök-kapan-tutun' pozisyonunun uygulanmaması gerektiğini düşünen Gökşin, sözlerini şöyle noktaladı:

Eğer ayaklar üzerinde küçülüyorsam bunu evin içinde yapmam, dışarıda yaparım. Zaten evde yapamazsınız. Ev sallandığında ayakta duramazsınız. Bunun dışarıda yapılma sebebi şu: Kafa yukarıda olacak ki oradan gelecek tehlikeyi fark edip kaçabilesiniz. Tekerlekli bir çöp konteynırı, bir elektrik direği veya bir tabela üstüne gelecekse onu görüp kaçabilmek içindir. Evde otomatikman yatıyorsunuz. Çünkü çöktüğünüz zaman hala yeterince büyüksünüz ama cenin pozisyonunda değilsiniz. Yanınızda çökmeyeceğini düşündüğünüz bir obje varsa ona tutunuyorsunuz ki onunla beraber hareket edip, uzaklaşmayın.