Tarih boyunca ordular, çeşitli ihtiyaçlardan dolayı hayvanlardan faydalandı.
İlk defa Sümerliler yaban eşeklerine bağladıkları arabalarıyla savaş meydanlarında görüldü.
Hititler ve Mısırlılar ise atların çektiği arabalarla M.Ö. 1274'de bugünkü Suriye'deki Kadeş Meydanı'nda karşılaştı ve tarihin ilk yazılı anlaşmasını yaptı.
Atların bir arabaya bağlı değil de tek başına süvari tarafından kullanılması M.Ö. 8. yüzyılda Asurlular tarafından geliştirildi. O dönemde bu durum askerlik tarihi için bir devrim niteliğindeydi.
Farklı halklar gerek savaşlarda gerekse gündelik hayatta atların kullanımını daha da geliştirdi.
Bu sayede büyük fetihler ve göçler gerçekleştirildi. Pers, Arap, Moğol imparatorluklarının süvari güçleri olmasaydı tarihe geçen ünlerine kavuşmayacaklardı.
Keza atların kullanımı olmasaydı Türklerin ana yurtları olan bugünkü Moğolistan dolaylarından Anadolu'ya Balkanlar'a kadar uzanan göçleri de mümkün olmayacaktı.
Atların ordularda kullanımı yakın tarihlere kadar sürdü. Örneğin Türk Silahlı Kuvvetleri'nin (TSK) bünyesindeki süvari gücü 1965'e kadar varlığını sürdürdü.
Jandarmanın halen özellikle kimi tatil beldelerinde atlı devriye ekipleri bulunuyor.
Tabii ki ordular sadece atları kullanmadı.
Deve, eşek, katır her zaman taşımacılık anlamında faydalanılan hayvanlar oldu.
Develerden zaman zaman savaşlarda binek aracı olarak faydalanılıyordu.
Batı Anadolu'da güçlü bir krallık olan Lidya süvarilerinin Pers ordusu karşısında dağılmasında atlarının ilk defa gördükleri develerden ürkmelerinin etkili olduğu iddia edilir.
Aynı savaşta Perslerin özel olarak eğittikleri yüzlerce köpeği de kullandığı, bunların da Lidya atlarının paniklemesinde etkisi olduğu öne sürülür.
Develer Arapların savaşlarında da etkiliydi.
Geçmişin tankları: Savaş filleri
Savaş meydanlarındaki en büyük devrimlerden biri ise fillerin kullanılmasıyla oldu.
Kartacalı Hannibal'in fillerle destekli ordusu, Romalıları defalarca yenilgiye uğrattı.
Keza Perslileri ezip geçen Büyük İskender de Hindistan'da karşısına çıkan fillerle destekli orduyu yenmiş, ancak çok zorlanmıştı.
Hatta İskender'in fil üzerindeki bir Hintli savaşçının attığı ok ile yaralandığı bilinir.
Kimi kaynaklarda İskender'in bu savaşta filleri panikletmek için yaban domuzlarını öne sürdüğü de iddia edilir.
M.S. 14. yüzyılda Moğol-Türk İmparatoru Timur'u durdurmak için Hintliler fillerden faydalandı ama büyük savaşçıyı alt edemediler.
Ancak Timur, o dönemin tankları denebilecek fillerin savaş meydanındaki rolünden etkilenmiş, ordusunu bunlarla takviye etmişti.
Timur'un ordusundaki fillerle karşılaşmanın şaşkınlığını ve şanssızlığını yaşayan güçlerden biri de 1402'de Ankara Ovası'nda Yıldırım Beyazıt komutasındaki Osmanlı ordusu oldu.
Osmanlı askerleri zincirlerle bağlanmış filler karşısında etkisiz kaldı.
Bozgunla sonuçlanan savaş neredeyse Osmanlı'yı yıkılma noktasına getirdi.
Savaşlarda orduların kimi zaman panikletilip düşmana doğru ileri sürülen sığır sürülerinden de faydalandığı yaşanan kimi savaşlarda görülmüştü.
Yine tarihi kayıtlarda orduların haberleşme amaçlı güvercin kullanımından, arılara kadar hayvanlardan türlü şekillerde faydalandıklarına dair bilgiler var.
Hayvanlardan savaş amaçlı faydalanma I. ve II. Dünya savaşlarında da devam etti.
Rus ordusu, eğitimli bir köpeği askerlere mühimmat iletmekte kullandı
Günümüzde sağlanan teknolojik gelişmelere karşın orduların hayvanlardan farklı amaçlarla cephe gerisinde veya kimi zaman bizzat çatışma hattında faydalanması geçmişe göre hayli azalmış olsa dahi sürüyor.
Üstelik en çok faydalananlar da sanılanın tersine dünyanın hali hazırda en güçlüleri kabul edilen ordular.
Çünkü hayvanlardan faydalanmak için zamana yayılan özel bir eğitim de verilmesi gerekiyor.
Buna dair bir görüntü halen çatışmaların şiddetli bir şekilde sürdüğü Ukrayna'dan geldi.
Paylaşılan görüntüde bir Rus askerinin özel eğitimli bir kurt köpeğinin üzerine mühimmat yüklü yelek giydirdiği, gözüne de muhtemelen dumandan etkilenmemesi için gözlük benzeri bir alet taktığı görülüyor.
İddiaya göre köpeğin görevi ön saflarda yer alan ve cephaneleri azalan askerlere içi mermi dolu şarjörleri ulaştırmak.
Böylesine zorlu bir görevde kullanılan köpeklerin de çatışma ortamında hedef olduklarını tahmin etmek zor değil.
TSK'da eğitimli köpeklerden patlayıcı bulmada faydalanıyor
Kedilerle birlikte insanların en iyi hayvan dostları arasında olan köpekler günümüzde halen birçok ordu ve polis teşkilatında kullanılıyor.
En yaygın kullanıldıkları alan ise mayın ve patlayıcı tespiti. Türk Silahlı Kuvvetleri'nin (TSK) de bu konularda faydalandığı eğitimli köpeklerinin bulunduğu biliniyor.
Hatta Kuzey Irak'ta PKK'ya dair devam eden operasyonda üzerine kamera monte edilen eğitimli köpeklerin militanlarca kazılan uzun tünellere girerek içeride patlayıcı olup olmadığını tespitte kullanıldığına dair bir görüntü 2022'de içerisinde sosyal medyaya yansıdı.
Hatta bu görevde kullanıldığı, o sırada vurulduğu iddia edilen bir köpeğin görüntüsü de örgüte yakın hesaplarca sosyal medyada paylaşıldı.
TSK, yine sarp arazilerde oldukça dayanıklı hayvanlar olarak bilinen katırlardan özellikle 1990’lı yıllarda taşıma amaçlı faydalandı.
ABD ve Rus donanmalarının denizin altındaki gözleri yunuslar
Yunuslar, fok balıkları hatta beyaz balinalar askeri amaçlı günümüzde kullanılmaya devam eden hayvanlar. Özellikle yunuslar diğer ikisine göre daha yaygın kullanılıyor.
Bu hayvanlardan denizde gerek istihbarat gerek mayınların ve batıkların tespitinde faydalanma konusunda en dikkat çeken güçler ise ABD ve Rus donanmaları.
Rusya-Ukrayna Savaşı'nın ikinci ayında dünya basınına da yansıyan bir haberde Sivastopol Limanı'ndaki donanmasını korumak için denizaltına özel eğitimli yunuslardan oluşan bir grup yerleştirdiği belirtildi.
Haberde askeri amaçlarla yetiştirilen yunusların, sadece deniz altındaki mayınları tespit etmekle kalmadığı, yabancı denizaltılara da zarar verebildiği kaydedildi.
Bunun da muhtemelen üzerlerine yerleştirilen patlayıcıların gerektiğinde patlatılmasıyla yapıldığı iddialar arasında.
Yine aynı haberde Ukrayna'nın elinde de askeri amaçlı kullanılabilen yunuslar olduğu belirtildi.
Bir başka haberde de Kuzey Kore'nin de tıpkı ABD ve Rusya gibi askeri amaçlı yunus eğittiği iddia edildi.
Fransız ordusunun drone avcısı kartalları
Yine drone'lar günümüzde gerek istihbarat gerekse saldırı amaçlı kullanımlarıyla savaşların en belirleyici araçları arasına girdi.
Kimi zaman teknolojinin de engellemekte yetersiz kaldığı drone'lara karşı kimi ordular eğitilmiş kartalları devreye soktu.
2017'de Euronews kaynaklı bir haberde Fransız ordusunun hava sahasına izinsiz giren droneleri yakalamak için kartalları eğittiği kaydedilmiş, buna dair görüntüye yer verilmişti.
D'Artagnan, Athos, Porthos ve Aramis adları verilen kartalların 200 metre ötedeki bir drone'u 20 saniyede yakalayabildikleri bilgisi de verildi.
Hollanda polisinin de benzer bir projeyi başlattığı ancak programı sürdüremediği de 2017 içerisinde basına yansımıştı.
Hint ordusunun Çin'e karşı kozu deve alayı
Develerin geçmişte ordular tarafından yaygın kullanıldığını belirtmiştik.
Günümüzde çatışma amaçlı olmasa bile zorlu coğrafyalarda halen develeri kullanan ordular var.
Bunlardan biri de Hindistan. India Today'ın 2020 tarihli haberinde Hindistan dünyanın en zorlu arazilerinden biri olan Çin sınırında devriyelerde kullanmak üzere Baktriya develerini eğitmeye başladı.
Haberde çift hörgüçlü Baktriya develerinin yaklaşık 170 kilogramlık yük taşıyıp, 3 gün susuz kalabildikleri kaydedildi.
Haberde Hint ordusunun 'Deve Alayı'nın yaklaşık 1200 deveden oluştuğu da belirtildi.
İran, casusluk amaçlı kullanılan sincapları yakaladığını öne sürmüştü
Hayvanların en yaygın kullanıldığı alanlardan biri de casusluk.
2007'de İran haber ajansı İRNA'da yayınlanan bir habere göre casusluk amaçlı kullanılan üzerlerinde GPS cihazı, kamera ve dinleme aygıtı olduğu öne sürülen 14 sincabın ele geçirildi.
Bu bütün dünyada şaşkınlık yarattı. Buna dair görsel kanıt sunulmasa bile tarihteki eski deneyimler de böyle bir girişimin imkansız olmadığını gösteriyor.
"Rusya, eğitilmiş köpekleri yaygın kullanıyor"
Emekli kurmay albay Haydar Ateş, konuyu Independent Türkçe'ye değerlendirdi.
Ateş'e göre eğitilen köpeklerin ordular tarafından kullanımı oldukça yaygın. Ateş, köpeklerin çoğunlukla mayın, patlayıcı bulma, iz sürme, kimi zaman da mühimmat taşımada kullanıldığını söyledi.
Ateş, bazı durumlarda düşman mevziisine gönderilen köpeklerin üzerindeki patlayıcının uzaktan patlatıldığı vakaların da görüldüğünü iddia etti.
Ateş, eğitimli köpekleri en yaygın kullanan güçlerden birinin Rus ordusu olduğunu kaydederek, köpeklerden Sibirya'nın kimi yerlerinde kızaklarda da faydalandıklarını belirtti.
Birçok silah sistemi kimi hayvanların özellikleri dikkate alınarak geliştirildi
Haydar Ateş, kimi zaman bazı silah sistemlerinin geliştirilmesinde de hayvanlardan faydalanıldığını dile getirerek şunları ifade etti:
Radarlar, yarasalardan esinlenerek yapılmıştır. Denizaltı sensörleri yunusların ve bazı balıkların özelliklerinden yararlanarak yapılmıştır. Bunlar inceleniyor. Arılar, kartallar dahil. Örneğin bukalemunun renk değiştirme özelliği kamuflaj yapımları için incelenmiştir. Sonuçta çok maliyeti yok. Hayvanları yetiştirmek dışında."
Sovyetler, köpekleri Alman tanklarına karşı ileri sürdü, ABD ordusu, yunusları kullanıyor
Başkent Üniversitesi Stratejik Araştırma Merkezi Danışmanı Ercan Çitlioğlu da Rus ordusunun savaşta köpekleri kullanmasının yeni olmadığını kaydetti.
Çitlioğlu, Rusların II. Dünya Savaşı'nda köpeklerin boyunlarına mıknatıslı patlayıcıları bağlayarak Alman tanklarının altına göndererek patlattığının bilindiğini öne sürdü.
Ercan Çitlioğlu, ABD donanmasının batan denizaltıları bulma başta olmak üzere belli görevlerde eğitilmiş yunuslardan faydalandığını sözlerine ekledi.
© The Independentturkish
