İranlı muhalif Leyla, dayanışma ağının kendisini nasıl sakladığını anlattı

"Nerede olduğumu bile bilmiyorum"

Mahsa Amini için eylülde İran'ın İstanbul Başkonsolosluğu önünde protesto gösterisi düzenlenmişti (Reuters/Arşiv)

Protestolarla çalkalanan İran'da hükümet, protestoculara büyük baskı uyguluyor. Mahsa Emini gösterileriyle ilgili çok sayıda kişi tutuklanırken, pek çok protestocu kolluk kuvvetlerinden kaçıyor. Halkın kurduğu dayanışma ağı sayesinde aranan pek çok muhalif saklanabiliyor.

Dayanışma ağını kaleme alan CNN International, bu sayede gizlenen protestoculardan biriyle de görüştü.

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

Haberde ağın, "protestocuları korumak isteyen, ihtiyaç duyan aktivistlere evlerini açarak eylemleri uzaktan sessizce destekleyen sıradan kişiler" tarafından kurulduğu yazıldı.

Kaç kişinin bu sayede koruma altına alındığı bilinmiyor. Bu kişilerden Leyla, Emini gösterilerinden önce de eylemlere katıldığı gerekçesiyle hapse girdiğini söyledi:

Psikolojik işkence gördüm. Tek kişilik hücrede tutuldum. Beni her gün tehdit edip aşağıladılar.

Gösterici, hapisten çıktıktan sonra hayatına devam etmek istediğini, iş kurduğunu ancak Emini'nin ölümünün adından bütün bunların değiştiğini belirtti.

Emini, ziyaret için gittiği Tahran'da 16 Eylül'de başını örtmediği gerekçesiyle ahlak polisi tarafından gözaltına alınmış ve üç gün sonra öldüğü açıklanmıştı. Şahitler Emini'nin dövüldüğünü söylerken, İranlı yetkililer ölümünün kronik hastalığa bağlı olduğunu iddia etmişti.
 


Sivil haklar aktivisti olan ve yıllardır halkı örgütleme çalışmaları yapan Leyla, gösterilerde sıkça yer aldı.

Ailesiyle yürüyüşlere katılan Leyla hakkında kısa süre sonra tutuklama kararı çıktı. Protestocu şöyle konuştu:

Mahsa Amini öldürüldükten sonra ayaklanma çıkar çıkmaz beni susturmak istediler... Kalıp faaliyetlerime devam etmek istiyorsam onların gözüne gözükmemem gerektiğini biliyordum.

Leyla eylülde dayanışma ağı sayesinde tanıştığı "güvenilir bir arkadaşın" evine doğru yola çıktı. Gösterici saatler süren yolculukta maske taktığını, gözükmemek için arabanın içinde uzandığını, yemek yiyemediğini ve tuvalete gidemediğini söyledi.

"İlk gittiğim yerdeki ev sahibi çok korkmuştu. Bu yüzden ayrılıp başka bir yere gittim" diyen Leyla, o zamandan beri hareket halinde.

Protestocu şu an bulunduğu eve gece yarısı geldiğini belirtti:

Karanlıktı. Nerede olduğumu bile bilmiyorum. Ailem de bilmiyor.

Leyla burada kullan at cep telefonu ve VPN'le bağlandığı internetle çalışmalarını sürdürüyor, hapisteki protestocularla ve aileleriyle görüşüyor ve sosyal medyada paylaşımlar yapıyor.

"Sadece nefes alıyorum ve çalışıyorum"

Ancak Leyla'yı arama çalışmaları da hız kazandı. Aktivist, ailesinin evinin önünde sürekli bir arabanın beklediğini, yakınlarının kendisiyle ilgili defalarca sorgulandığını belirtti.

Leyla başka kişilere şifreli mesajlaşma uygulamalarından mesaj göndererek ailesiyle iletişim kurduğunu ifade etti:

Evimizde dinleme cihazları var. Bu yüzden artık ailemle telefon görüşmesi yapamıyorum.

Protestocu açığa çıkmamak için hayatını "fiilen durdurduğunu" kaydetti:

Sadece nefes alıyorum ve çalışıyorum. Ben hapisten korkmuyorum. Belki de birçok kişi korktuğumuzu ve saklandığımızı düşünüyor ama durum böyle değil. Korktuğum tek şey yakalanıp hapse geri gönderilirsem, hapse giren ve adı bir daha hiç duyulmayan sayısız kişi gibi davaya ve harekete yardım edemeyen meçhul bir isim olmam.

Leyla kendisini ayakta tutanın "özgür bir İran'da yaşayabileceğine dair uzak bir umut" olduğunu da sözlerine ekledi.

Eylül ortasında Tahran'da 22 yaşındaki Mahsa Emini'nin başörtüsü kurallarına uymadığı gerekçesiyle gözaltına alınıp hayatını kaybetmesiyle başlayan protestolar, yurtdışı merkezli insan hakları örgütlerine göre, "Jin, jiyan, azadi!" (Kadın, yaşam, özgürlük!) sloganıyla 31 eyaletin tamamındaki yaklaşık 150 şehre ve 140 üniversiteye yayılmıştı.

Norveç ve ABD merkezli İranlı aktivistlere göre, gösterilerde en az 450 kişi öldü, 18 bin kişi gözaltına alındı ve binden fazla kişiye dava açıldı. Protestolarla ilgili iki kişi idam edildi. Uluslararası Af Örgütü, en az 26 kişinin daha idamla karşı karşıya olduğunu bildirdi.

 

Independent Türkçe, CNN International, Reuters

Derleyen: Uğurcan Yıldız

DAHA FAZLA HABER OKU