Sudanlılar uzlaşabilirler mi?!.

Atılması gereken ilk adım, geçiş sürecini yeniden rayına oturtmak ve ülkeyi bir yılı aşkın süredir içinde bulunduğu siyasi boşluktan çıkaracak sivil bir hükümet oluşturmaktır

Sudanlılar ülkeyi sivil yönetime geri götüren çerçeve anlaşmayı imzaladı / Fotoğraf: Reuters

Sudanlılar için, özellikle ayrıntıları üzerinde tartışmaktan hoşlandıkları ve bağımlısı oldukları siyaset konusunda ortak bir fikirde anlaşmak zordur.

Bu nedenle Sudan'daki kompleks krize bir çözüm bulmayı amaçlayan yeni bir girişimle sivil güçler ile askeri bileşen arasında geçen pazartesi günü Hartum'da imzalanan "çerçeve anlaşma" konusundaki bölünme ve tartışma şaşırtıcı değildi.

Anlaşmayı imzalayanların sayısına bir göz atmak, krizin derinliğini, siyasi ve sivil güçlerin parçalanmışlığının boyutunu, görüşler ve pozisyonlar üzerinde uzlaşıya ve fikir birliğine varmanın imkansızlığını değilse bile zorluğunu anlamak için kâfi.

Muhaliflerin şüphelerini anlasam da anlaşma, benim tahminime göre, dikkatlice üzerinde durulmayı, geliştirilebilir ve revize edilebilir bir ön belge olarak ele alınmayı hak ediyor.

Anlaşma gerçekten de böyle. Çünkü nihai bir anlaşma değil, daha ziyade katılımı genişletmek amacıyla çekingen ve muhalif güçlerle istişarelerin kendisini takip etmesi gereken bir adım. Bu nedenle de top sivillerin sahasında.

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

Bu anlaşmanın reddedildiğini, tüm talep ve emelleri karşılamadığını söylemek çok kolay ama alternatif nedir?

Sudan'ı içine düştüğü uçurumdan kurtarmanın, insanları geçim ve güvenlik noktasında zorlayan şartları düzeltmenin, ülkeyi parçalayacak ve dağıtacak bir iç savaşa doğru kaymayı durdurmanın yolu nedir?

Aralık 2018'de başlayan devrim, birkaç gün içinde gençliğinin ve bazı yaşlılarının büyük fedakarlıklarıyla geçen dördüncü yılını tamamlayacak ve beşinci yılına girecek.

Bu yıllar içinde pek çok kazanımlar elde edildi, süren anlaşmazlıklar ve çatışmaların, sivil güçlerin geçiş döneminin birliğini garanti eden birleşik bir vizyon üzerinde anlaşmaya varamamasının, var olan birçok engelin ortasında demokratik sivil yönetime geçişi tamamlamak için bu vizyonu uygulamakta başarısız olmasının başlıca nedenleri olduğu aksilikler yaşandı.

Bu çatışmalar ve çekişmeler, devrimin tüm hızıyla devam ederken taleplerini gerçekleştirmek için önüne çıkan değerli fırsatları kaçırmasına sebep oldu, Dr. Abdullah Hamduk hükümetinin çalışmalarını engelledi.

Eski rejimin ve derin devletinin pusuda yatan kalıntılarının ortalığı karıştırmasına, istikrarsızlaştırmasına fırsat verdi, askeri unsurun bu hükümeti devirmesinin yolunu açtı.

Sonuç olarak aradan geçen dört yılın ardından demokratik sivil yönetime geçiş sağlanamadı. Sivil taraf askeri unsuru sahneden uzaklaştıramadı.

Bu, çerçeve anlaşmaya sadece reddetmenin ötesine geçen bir şekilde bakmayı gerektiriyor. Devrimin amaç ve taleplerine ulaşmak için onu barışçıl mücadelenin araçlarından biri haline getirme olasılığını düşünmeye azmettiriyor.

Anlaşmanın şartları, Sudan devriminin taleplerini oluşturan birçok noktayı içeriyor. Dahası bazı şartlar, devrimci güçlerin 2019'da askeri unsurla imzaladığı ve iki taraf arasındaki ortaklığı tesis eden anayasal belgedeki eksiklikleri ele alıyor.

Yeni çerçeve anlaşma sadece ordunun siyasetten çekilmesini veya siyasetten caymasını sağlarsa, Sudan siyasi hayatında bağımsızlıktan bu yana en büyük ve önemli başarıyı kaydetmiş olacak.

Çerçeve anlaşmasında ayrıca Sudanlıların çoğunluğunun gözünde büyük önem taşıyan iki konu daha vardı.

Bunlar, Hızlı Destek Kuvvetleri'nin orduya entegrasyonu, silahlı hareketlerin terhis edilerek orduda yürürlükte olan sistem ve kurallara uygun olarak düzenli kuvvetlere entegrasyonudur.

Silahlı hareketlerin çokluğu ve silahların yaygınlığı ülkedeki güvenlik ve istikrara yönelik en büyük tehditler arasında yer alıyor.

Ekim 2020'de imzalanan Cuba Barış Anlaşması'nın belki de en büyük hatalarından biri, silahlı hareketlere bağlı güçlerin başkente girmesine izin vermesiydi.

Bu, emniyetin bozulmasına katkıda bulundu ve söz konusu güçlerin liderlerinin güçlerini tehdit, baskı ve pazarlık için bir kart olarak kullanmaya başlamalarından sonra siyasi sahnedeki karmaşıklığı büyüttü.

Askeri unsur da silahlı hareketlerin terhis edilmesini, düzenli kuvvetlere entegrasyonuna ilişkin güvenlik düzenlemelerini uygulama konusunu kasıtlı olarak ağırdan aldı.

Amacının siyasi arenada daha fazla sıkıntı yaratmak ve çözümleri daha da karışık hale getirmek olduğu açıktı.


Çerçeve anlaşma, ordu ve güvenlik kurumunun ekonomik ve yatırım faaliyetleri alanındaki çalışmalarının kısıtlanması ve sadece askeri imalatla sınırlandırılması gibi daha birçok önemli noktayı içeriyor.

Bazı feci hatalarını ele almak için Cuba Barış Anlaşması'nın gözden geçirilmesinin kapısını aralıyor.

Sivil geçiş yönetiminin ve Hamduk hükümetinin sahip olduğundan daha geniş yetkilerini, adalet ve hesap verme, suçların tespiti ve faillerden hesap sorulması ilkesinin tesis edilmesini, adalet sisteminin reforme edilmesini ve olumlu bakılabilecek diğer hususları kabul ediyor.

Burada kriter, anlaşmanın nasıl uygulanacağı ve maddelerinin teoriden uygulamaya nasıl aktarılacağı olacak.

Bu da devrim güçlerinin el ele vermeleri durumunda, "çerçeve anlaşmayı" en önemli test ile karşı karşıya bırakabilecekleri, demokratik sivil yönetime geçiş mücadelesinde diğer araçların yanı sıra onu ellerindeki güçlü bir karta dönüştürebilecekleri anlamına geliyor.

Önemli olan ihanetle suçlama fikrini reddetmek ve görüş ayrılığı hakkını korumaktır.
 


Anlaşma karşıtları da muhalefetlerini, rotayı düzeltmenin, devrimin amaç ve taleplerini gerçekleştirmenin lehine olumlu bir güce dönüştürebilirler.

Başka bir deyişle, muhalifler saflarını birleştirir, birleşik bir vizyon etrafında birleşerek askeri unsurun anlaşmaların etrafından dolanmasını engelleyen, anlaşmayı revize eden ve eksiklikleri gidermek için çalışan paralel bir baskı gücü oluştururlarsa bundan devrim fayda sağlayacaktır.

Aynı zamanda devrimin kendileri için gerçekleştirildiği taleplerin yerine getirilmesini garantilemek için sokakları seferber etmeye ve konvoylar düzenlemeye devam etmelerini engelleyecek hiçbir şey yok. Böylece devrim güçleri birden fazla çizgi üzerinde ilerlemiş olacaklar.

Demokratik sivil yönetime geçişi tamamlamak ve seçimler durağına ulaşmak için hedeflerinin başarısını garantilemek amacıyla, barışçıl mücadele anlayışları çerçevesinde ellerindeki tüm silahları kullanacaklar.


Sudan'ın derin bir siyasi kriz yaşadığı konusu tartışmasız. Koşulların, hayatın yüklerini üzerlerinden kaldıracak, sahip olmadıkları güvenliği yeniden sağlayacak, ülkeyi kaostan, silahların yayılmasından, bölgeler ve kabileler kendilerini silahlandırmaya başladıktan sonra parçalanma tehlikelerinden kurtaracak bir çıkış yolu arayan insanlara baskı yaptığı şüphesiz.

Tüm bu koşullar birlikte, çatışma ve çekişmelerin devam etmesine olanak tanımıyor ki ülke onu kötü sonuçlara götürecek bir kısır döngü içine girmesin.

Atılması gereken ilk adım, geçiş sürecini yeniden rayına oturtmak ve ülkeyi bir yılı aşkın süredir içinde bulunduğu siyasi boşluktan çıkaracak sivil bir hükümet oluşturmaktır.

Bu ilgi kaybolmadan önce uluslararası toplumun ülkeye desteğini sürdürmek istemesi fırsatından yararlanmaktır.

Daha da önemlisi, devrimin ana hedefine, yani sandık yoluyla demokratik sivil yönetime ve gücün barışçıl bir şekilde devir teslimi kavramına geçişe doğru ilerlemektir.

 

 

*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir. 

Independent Türkçe için çeviren: Asasmedia

Şarku'l Avsat 

DAHA FAZLA HABER OKU