Bundan tam olarak 5 yıl önce IŞİD savaşçıları muhtemelen en korkunç suçlarını işledi: Ezidi nüfusun çoğunluğunun yaşadığı kuzeybatı Sincar bölgesine saldırıp, topladıkları insanları kadınlar ve erkekler olarak ayırmaya başladı.

Erkekler öldürüldü, çocuklar kaçırıldı, Ezidilerin hac bölgeleri ve ibadethaneleri yerle bir edildi. Kadınlar ve kız çocukları tecavüze uğradı, köleleştirildi ve tarifsiz vahşetlere katlanmak zorunda bırakıldı. Henüz 9 yaşındaki kız çocukları bekaret testinden geçirildi ve birçoğu seks kölesi olarak satıldı.

Yaklaşık 3 bin 500 kadın IŞİD tarafından kaçırıldı. Ancak bu kadınların yarısının nerede olduğu bugün dahi bilinmiyor. Kimileri kaçarken, geride kalanlar içinse hayat çetinliğini koruyor. Uğradıkları tecavüzden çocukları olan Ezidi kadınlar acı verici bir ikilemle karşı karşıya bırakılıyor: Topluluklarına dönebilmek için bebeklerini terk etmek ya da onları yanlarında tutup toplumdan dışlanmış bir hayat sürmek.

Ezidilere Özgürlük Vakfı'nın kurucusu ve İcra Direktörü Pari Ibrahim, IŞİD'in Irak'taki etnik-dini grup Ezidilere karşı işlediği soykırımın başlangıcı kabul edilen Ağustos 2014'teki Sincar katliamında birçok akrabasını kaybetti. Ailesinden 17 kadından hala haber alınamıyor. Toplamda 19 yakını IŞİD tarafından kaçırıldı ancak içlerinden yalnızca ikisi kaçmayı başardı. Ailesinden 21 erkek de götürüldü ama İbrahim hiçbirinin artık hayatta olmadığını düşünüyor.

The Independent’a konuşan İbrahim, “Erkeklerin öldüğünü varsayıyoruz (...) Geri gelebilen kadınlar bize erkeklerin ve yaşlı kadınların katledildiğini söyledi. Onlar benim kuzenlerim ve diğer akrabalarım” diyor. 

IŞİD saldırılarından en çok etkilenen Ezidi sivillere yardım eden vakfın yöneticisi İbrahim, IŞİD militanlarının tecavüzü sonucu çocuğu olan Ezidi kadınların, çocuklarıyla beraber dönmeleri toplumda hoş karşılanmadığı için birçok zorlukla karşılaştığını aktarıyor.

Ezidiler için dini konularda bağlayıcı kararlar alan Ezidi Yüksek Ruhani Meclisi, nisan ayında verdiği hükümde bu çocukların anneleriyle birlikte topluluklarına kabul edilebileceğini duyurdu. Ancak bundan sadece birkaç gün sonra -kısmen Ezidi nüfusun şiddetli öfkesi ve şaşkınlığı nedeniyle- meseleye izahat getirildi ve bu çocukların hoş karşılanmayacağı açıkça ifade edildi.

İbrahim, “IŞİD üyelerinden kaç çocuğun olduğunu kimse bilmiyor (...) Kadınlar ne yapmayı seçerlerse seçsinler yanlarındayız. Bebeklerini evlatlık olarak bırakmaları ya da onlara sahip çıkmaları kadınların tercihine kalmış” diye konuşuyor. 

Elbette çocukların damga yiyebileceği bir toplumda yaşamak çok zor. Ezidi ailelerin çocukları annelerinden zorla alıp evlatlık verdiği ya da bu çocukları, onlara bir aile bulacak veya bir yetimhaneye teslim edecek kuruluşlara verdiği vakalardan haberdarız. Bu kadınların hepsi çok üzgün. Hayatta kalan Ezidi kadınlar tartışma dışı bırakılıyor.

Hollanda merkezli vakfının Ezidi bir anneyi başka bir aileye evlatlık verilen çocuğuyla irtibata geçmesini sağladığını aktaran İbrahim, “Esaretten kurtulup IŞİD'den kaçan Ezidi kadınlar topluluklarına döndüklerinde adeta ruhsuz bir bedene dönüşüyor” diyor.

Artık umutları yok ve geleceği göremiyorlar. Tek istedikleri bir çadırda oturmak, yitirdikleri hayatları ve aile üyeleri için yas tutmak. Genç kadının kaçırılmadan önceki haliyle şimdi çadırda ya da bitmemiş bir binada oturan halini mukayese etmek fazlasıyla güç (...) Vakıf faaliyetlerine Ezidilere hayatlarını yeniden kurma şansı vermek için başladım. Tedavi ettiğimiz kadınlarda büyük değişimler gördük.

İbrahim, bütün ailesini katliamda kaybeden Ezidi bir kadının artık yaşamak istemediğini söylediği ve neden hayatta olduğunu sorguladığı günlerden, Ezidilere Özgürlük Vakfı'nda yoga öğretmeni olma aşamasına geldiğini aktarıyor. İbrahim, bu kadının aldığı yardımın hayatını değiştirdiğini ve şimdi çok daha mutlu olduğunu söylüyor.

Üç yaşındayken Saddam Hüseyin yönetimindeki Irak’tan ailesiyle birlikte kaçan İbrahim, Ezidi toplumunun kamplarda katlandığı şartların "korkunç" olduğunu belirtirken, bu insanların hem temel gereksinimlerini karşılayacak malzemelere hem de ruh sağlığı yardımına ciddi derecede ihtiyaç duyduğunu dile getiriyor.

“Uluslararası toplum Ezidi halkı yüzüstü bırakıyor” diyen İbrahim, “Ezidileri kendi ülkelerinde mülteci olarak görmek istemedikleri için bu insanların Sincar'a dönmesini istiyorlar. Ezidilerinse söz hakkı bulunmuyor. Halkımız için hiç adalet yok” diye ekliyor. 

İbrahim'in anlattıklarına göre Ezidi toplumun üyeleri, kendi aile fertlerinden çocuklarının el-Hol kampında tutulduğuna dair sık sık mesajlar alıyor. Suriye'nin kuzeydoğusunda etrafı çölle sarılı bu kampta IŞİD şüphelileriyle bağlantılı 11 binden fazla yabancı kadın ve çocuk tutuluyor.

Kamptaki koşulları “ölümcül” ve “dehşet verici” olarak nitelendiren İnsan Hakları İzleme Örgütü (HRW), burada tuvaletlerin taştığını, lime lime olmuş çadırlara lağım sularının sızdığını ve içme suyunun içinde solucanlar bulunan tanklardan tedarik edildiğini aktardı.

İbrahim, Ezidi temsilcilerin Ezidileri aramak için el-Hol'a ve diğer kamplara gittiğini ancak kampta yaşayanların çoğunun, IŞİD savaşçılarının arasında oldukları için kimliklerini açıklamaktan ve bu yüzden “hayatlarını tehlikeye atmaktan” korktuğunu söylüyor.

Fotoğraflarla dünyadan haberler

Hepsini göster 30

Fotoğraflarla dünyadan haberler

• 1/30

  15 Aralık 2024 - Suriye'nin başkenti Şam'da sokaklara dökülen halk, ülkenin yeni yöneticilerinin belirlediği bayrağı açtı. Birleşmiş Milletler Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen, Suriye'de Beşar Esad rejiminin devrilmesinin ardından ilk kez Şam'a gitti. Pedersen, "Elbette bu değişim kendi başına büyük umutlar oluşturuyor, ancak hepimiz önümüzde hala birçok zorluk olduğunu biliyoruz" diye konuştu. Öte yandan Golan Tepeleri civarındaki tampon bölgeye giren İsrail ordusu, işgali daha ileriye taşıyarak başkent Şam'ın 25 kilometre yakınlarına kadar sokuldu (Amr Abdallah Dalsh/Reuters)

• 2/30

  14 Aralık 2024 - Güney Kore Ulusal Meclisi Başkanı Woo Won-sik, Seul'daki genel kurulda, Başkan Yoon Suk Yeol'un azledilmesine yönelik önergeyi kabul ederek tokmağı vuruyor. Güney Koreli milletvekilleri, 3 Aralık'taki sıkıyönetim girişiminin ardından Yoon'un görevden alınması için bugün oy kullandı. Yoon, önergenin kabulünden sonra yaptığı açıklamada "Şimdilik ara versem de halkla birlikte geleceğe uzanan yolculuğumu sürdüreceğim" dedi (YONHAP/AFP)

• 3/30

  13 Aralık 2024 - İtalya'da polis, öğrencilerin Filistinlilere destek ve hükümetin politikalarına karşı eylemi sırasında, Torino Politeknik Üniversitesi'nin önünde nöbet tutuyor. USB ve Cobas sendikalarının düzenlediği eğitim, ulaşım ve kamu sağlığını kapsayan ulusal grev gününde, Reuters'e konuşan bir sendika sözcüsü "Bizim grevimiz savaş ekonomisine ve dolayısıyla hükümetimizin İsrail devletine verdiği desteğe karşı bir grev" dedi. Hükümetin İsrail politikalarının protesto edilmesinin yanı sıra daha yüksek ücretler ve daha kısa çalışma haftası da eylemcilerin talepleri arasında yer alıyor (Marco Bertorello/AFP)

• 4/30

  12 Aralık 2024 - Donald Trump, Time dergisinin New York Borsası'nda düzenlediği Yılın Kişisi etkinliğinde konuştu. Time, seçilmiş başkanın artık "dünyanın en güçlü adamı" olduğunu belirtti. Dergiden yapılan açıklamada Trump'ın, "tarihi boyutlarda bir geri dönüşe imza attığı, nesilde bir kez görülen siyasi bir yeniden yapılanmaya öncülük ettiği" belirtildi. Trump bu unvanı ilk başkanlık seçim zaferinin ardından 2016 yılında da almıştı (Alex Brandon/AP)

• 5/30

  11 Aralık 2024 - Gazze Şeridi'nde çocuklar, enkaz yığınlarının arasında su taşıyor. İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik saldırıları 14 aydan fazla süredir devam ederken, son 15 günde 556 Filistinli hayatını kaybetti, 1511 kişi yaralandı (Ömer el-Kette/AFP)

• 6/30

  10 Aralık 2024 - ABD'nin Kaliforniya eyaletinin Malibu kentinde çıkan yangın büyüyor. Rüzgarın şiddetlendirdiği yangın, Hollywood elitlerinin ikamet ettiği kıyı topluluğundaki evleri ve işyerlerini tehdit ediyor (David Swanson/AFP)

• 7/30

  9 Aralık 2024 - Suriyeli kurtarma ekipleri Şam'daki Sednaya hapishanesinde gizli bodrum katlarını ararken insanlar hapishanenin çatısında duruyor. Beşar Esad yönetiminin pazar günü düşmesinden beri, yakınlarından haber almayı uman Suriyeli siviller ülkenin en gizli ve en kötü şöhretli hapishanesi Sednaya'ya akın ediyor. İnsan hakları kuruluşlarınca "insan mezbahası" adıyla anılan Sednaya çok sıkı saklanan bir sırdı ve şu ana dek hapishanenin içinden hiç görüntü hiç alınamamıştı (Abdülaziz Ketaz/AFP)

• 8/30

  8 Aralık 2024 - Suriye'nin başkenti Şam'daki Emevi Camii. Heyetu Tahriru'ş Şam (HTŞ) öncülüğündeki silahlı örgütler başkent Şam'ın kontrolünü ele geçirdi. BM Genel Sekreteri'nin Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen, ülkenin bir dönüm noktasında olduğunu söyledi. Suriyeli muhalifler, bugün 16.00'dan yarın 05.00'e kadar Şam'da sokağa çıkma yasağı ilan etti. Kutlama amacıyla da olsa kalabalık meydanlarda ateş açılmaması için çağrı yapıldı (Aref Tammawi/AFP)

• 9/30

  7 Aralık 2024 - İtfaiyeciler, Hollanda'nın Lahey kentindeki bir mahallede meydana gelen patlamanın etkisiyle yıkılan bir binanın önünde duruyor. Sabah erken saatlerde yaşanan patlamada 5 daire yerle bir oldu. Yetkililer en az bir kişinin hayatını kaybettiğini ve 3 kişinin yaralı olduğunu bildirdi. Enkaz altında kalanların sayısıysa net değil. Patlamanın nedeni henüz bilinmiyor fakat polis olay yerinden hızla ayrılan bir arabayı aradıklarını belirtti (Phil Nijhuis/AP)

• 10/30

  6 Aralık 2024 - Güney Kore Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol'un görevden alınmasını talep eden protestocular, başkent Seul'deki Ulusal Meclis önünde toplandı. Yoon, hem muhalefetten hem de kendi partisinden aldığı tepkilerle 3 Aralık'taki sıkıyönetim kararından yaklaşık 6 saat sonra geri adım atmak zorunda kalmıştı. Muhalefet partileri, başkanın azledilmesi için önerge verirken sivil toplum kuruluşları da lideri istifaya çağırıyor (Kim Hong-ji/Reuters)

• 11/30

  5 Aralık 2024 - İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus yakınlarındaki Mevasi kampına hava saldırısı düzenledi. İsrail hava saldırıları çarşamba günü Gazze'nin güneyinde yerlerinden edilmiş Filistinlilerin kaldığı kampı vurdu ve yakındaki bir hastanenin yöneticisine göre en az 21 kişi hayatını kaybetti. Cenevre merkezli sivil toplum kuruluşu Avrupa-Akdeniz İnsani Hakları İzleme Örgütü (Euro-Med), İsrail'in dün düzenlediği saldırıda Filistinlileri "diri diri yaktığını" belirtti (Abdel Kareem Hana/AP)

• 12/30

  4 Aralık 2024 - ABD'nin New York kentinin Manhattan bölgesinde polis, Hilton Otel'in önünde gerçekleşen saldırının ardından olay yerindeki mermi kovanlarını işaretliyor. ABD'nin en büyük sağlık sigorta şirketlerinden UnitedHealthcare'in CEO'su Brian Thompson, silahlı saldırıda öldürüldü. Saldırganın olay yerinden bisikletle kaçıp Central Park'a gittiği açıklandı. Polis, sokak ortasında 50 yaşındaki Thompson’ı öldüren katili hâlâ arıyor (Stefan Jeremiah/AP)

• 13/30

  3 Aralık 2024 - Eski Gana Devlet Başkanı ve Ulusal Demokratik Kongre'nin (NDC) başkan adayı John Mahama'nın destekçileri Akra'da, 7 Aralık'ta yapılacak başkanlık seçimi öncesinde seçim konvoyunda NDC siyasi partisinin bayraklarını kaldırıyor. Gana'da iki dönem görev yaptıktan sonra istifa eden Devlet Başkanı Nana Akufo-Addo'nun yerine geçecek isim için yapılacak oylamada ekonominin yönetimi kilit rol oynayacak. Oylama, Akufo-Addo'nun iktidardaki Yeni Yurtsever Parti'nin (NPP) adayı ve mevcut Başkan Yardımcısı Mahamudu Bawumia'yla eski başkan ve NDC partisinin adayı John Mahama arasında sıkı bir yarışa dönüştü. Akufo-Addo'nun ikinci dönemine ekonomik kriz, enflasyon ve Gana'nın borç yükünü yönetmek için Uluslararası Para Fonu'yla 3 milyar dolarlık bir anlaşma yapmak zorunda bırakan zayıf para birimi damgasını vurmuştu (Olympia De Maismont/AFP)

• 14/30

  2 Aralık 2024 - Gürcistan'ın başkenti Tiflis'te Avrupa Birliği (AB) kararının ardından başlayan protestolar sürüyor. Hükümet, AB'ye katılım müzakerelerinin 2028'e kadar askıya alınmasına karar vermişti. İçişleri Bakanlığı protestolarda 113 polisin yaralandığını ve 224 göstericinin de gözaltına alındığını duyurdu (Zurab Tsertsvadze/AP)

• 15/30

  1 Aralık 2024 - Şili'nin başkenti Santiago'da dev Örümcek-Adam balonu, Noel festivalinde sokaklardan geçti. Noel sezonunun başlangıcına işaret eden geleneksel Disney geçidinde Oyuncak Hikayesi'nden Buzz Lightyear ve ikonik Mickey Mouse'un yanı sıra birçok çizgi film karakteri vardı (Esteban Felix/AP)

• 16/30

  30 Kasım 2024 - Kosova'nın kuzeyinde, ülkenin elektriğinin neredeyse tamamını üreten iki termik santrale su sağlayan hasarlı kanalda bir polis devriye geziyor. Polis, cuma günü Varage köyünde meydana gelen patlamanın ardından kanalın çevresinde güvenlik önlemlerini artırdı. Patlama sonrasında güç kaynaklarının büyük ölçüde sağlam olduğu görülmüş ancak bazı bölgelere içme suyu tedarikinde sıkıntı yaşanmıştı. Gece boyunca yapılan çalışmalarla, sabah saatlerinde geçici bir çözümle tekrar su verilmeye başlandı. Komşu ülke Sırbistan, önemli kanaldaki patlamadan sorumlu olduğu suçlamalarını reddetmişti (Valdrin Xhemaj/Reuters)

• 17/30

  29 Kasım 2024 - Notre-Dame Katedrali'nin restorasyonunda çalışan işçiler de dahil olmak üzere katılımcılar, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un konuşması için katedralin nefinde toplandı. Macron, katedrali ziyaret ederek restorasyonda görev alanlara teşekkür etti. Fransa'nın en ünlü anıtlarından Notre Dame Katedrali, 2019'da çıkan yangında kullanılmaz hale gelmişti. Katedral yangından 5 yıl sonra, 7 ve 8 Aralık 2024'te düzenlenecek törenlerle yeniden açılacak (Sarah Meyssonnier/AFP)

• 18/30

  28 Kasım 2024 - Ukrayna'nın Lviv kentinde uygulanan elektrik kesintisi sırasında, jeneratörle aydınlatılan güzellik salonu faaliyet göstermeyi sürdürüyor. Bugün Ukrayna'nın enerji altyapısına devasa bir saldırı başlatan Rusya, dondurucu soğukların görüldüğü ülkeyi acil elektrik kesintileri uygulamaya zorluyor. Rusya-Ukrayna Savaşı'nda bin gün eşiği geçen hafta geçilmişti (Yuriy Dyachyshyn/AFP)

• 19/30

  27 Kasım 2024 - Lübnan'da yerinden edilmiş yurttaşlar, Beyrut'un Dahiye bölgesindeki evlerine dönüyor. İsrail'le Hizbullah arasındaki ateşkes bugün devreye girdi. Lübnan'la İsrail hükümetleri arasında ateşkes antlaşmasına varıldığını ABD Başkanı Joe Biden duyurdu. ABD ve Fransa'nın başını çektiği bir uluslararası koalisyonun ateşkes antlaşmasının uygulanmasına ilişkin destek sunacak (Bilal Hussein/AP)

• 20/30

  26 Kasım 2024 - Pakistan'ın başkenti İslamabad'da Pakistan Ordusu'ndan askerler, meclise çıkan yolu kapatmak için yerleştirilen konteynırın üzerinde nöbette. İmran Han'ın partisi Pakistan Adalet Hareketi'nin destekçileri, eski başbakanın hapishaneden çıkartılması talebiyle hükümet karşıtı protesto düzenledi. Eylemcilerle güvenlik güçleri arasında çıkan çatışmada ölü ve yaralılar var (Akhtar Soomro/Reuters)

• 21/30

  26 Ekim 2024 - Gürcistan'da parlamento ilk oturumunu gerçekleştirirken başkent Tiflis'te bir kadın geçen ayki genel seçimin sonuçlarına yönelik protestoda böyle görüntülendi. Parlamento önünde çadırlar kurarak eylem yapan muhalefet partililer ve destekçileri, meclise giren milletvekilleri protesto etti. Hükümeti seçimlerde hile yapmakla suçlayan göstericiler, yeniden seçime gidilmesini talep ediyor (Vano Shlamov/AFP)

• 22/30

  24 Kasım 2024 - Filistinliler, bir yardım kuruluşunun mutfağından yemek almak için toplanıyor. Gazze'deki ailelerin, yardım ekiplerinin nispeten daha fazla erişimi olduğu bölgelerde bile genelde günde sadece bir kez yemek yiyebildiği bildiriliyor. Birleşmiş Milletler Dünya Gıda Programı, Gazze'de devam eden insani krize önlem alınmazsa bu durumun yakında kıtlığa dönüşebileceğini aktarıyor. Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin, İsrail Başbakanı Netanyahu ve eski Savunma Bakanı hakkında bu hafta çıkardığı tutuklama emri gerekçeleri arasında "bir savaş yöntemi olarak aç bırakma" suçu da vardı (Mohammed Salem/Reuters)

• 23/30

  23 Kasım - Birleşmiş Milletler'in belirlediği 25 Kasım Kadına Yönelik Şiddete Karşı Uluslararası Mücadele Günü öncesinde İtalya'da binlerce kişi sokağa döküldü. Birleşmiş Milletler'e göre, kadınlara ve kızlara yönelik şiddet dünyadaki en yaygın insan hakları ihlallerinden biri. Dünya çapında, neredeyse üç kadından biri hayatında en az bir kez fiziksel veya cinsel şiddete maruz kalıyor. İtalyda'da "Non Una di Meno (Bir Kadın Daha Eksilmesin)" adlı sivil inisiyatifin girişimiyle gerçekleştirilen yürüyüşte kadınlar "Ataerkilliği silahsızlandıralım" yazılı pankart taşıdı (Yara Nardi/Reuters)

• 24/30

  22 Kasım 2024 - Sırbistan'ın Novi Sad kentindeki bir tren istasyonunun çatısının çökmesiyle 15 kişinin hayatını kaybetmesinden üç hafta sonra, göstericiler Belgrad'ın merkezinde sessiz bir protesto düzenliyor. Tren istasyonundaki büyük beton çatı, 1 Kasım'da aniden çökmüştü. Yetkililer geniş kapsamlı bir soruşturma sözü vermiş ve Sırbistan İnşaat, Ulaşım ve Altyapı Bakanı Goran Vesic istifa etmişti. Eylemciler, ölümcül kazanın sorumlularının tutuklanmasını talep ediyor (Andrej Isakovic/AFP)

• 25/30

  21 Kasım 2024 - Lübnan'da itfaiye, başkent Beyrut'un güneyindeki Haret Hreik mahallesine İsrail'in düzenlediği hava saldırısı sonucu çıkan yangınlara müdahale ediyor. İsrail'le Hizbullah arasındaki çatışmalar sürerken bugün Uluslararası Ceza Mahkemesi, Gazze'de savaş suçu işledikleri gerekçesiyle İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve eski Savunma Bakanı Yoav Gallant hakkında tutuklama kararı çıkardı. (Lahey'deki mahkeme, açıklamasında Hamas lideri Muhammed Deif hakkında da tutuklama emri çıkardığını duyurdu (AFP)

• 26/30

  20 Kasım 2024 - Yunanistan'da ekonomik koşulların iyileştirilmesi çağrısıyla ülke genelinde işçiler 24 saatlik genel greve gitti. Grev ülke genelinde toplu taşımayı aksattı ve hayatı durma noktasına getirdi. Yunanistan Genel İşçi Konfederasyonu açıklamasında "Fiyatlar ve kiralar fırladı, maaşlarsa düşük kaldı" ifadelerini kullandı (Aris Messinis/AFP)

• 27/30

  19 Kasım 2024 - Birleşik Krallık'ta çiftçiler başkent Londra'da protesto düzenledi. Sokaklara dökülen binlerce çiftçi, veraset vergisinin değiştirilme planının geri çekilmesi talep etti. Protestocular arasında ünlü Top Gear programının sunucusu Jeremy Clarkson da yer aldı (Ben Stansall/AFP)

• 28/30

  18 Kasım 2024 - Gazze'nin merkezindeki El-Cela Caddesi caddesinde halk, İsrail saldırısı sonrasında yıkılan evin başında toplanıp enkaz altında kalanları kurtarmaya çalışıyor. Hamas kontrolündeki Gazze'de Sağlık Bakanlığı son 24 saatte İsrail saldırıları sonucunda 76 kişinin öldüğünü ve 158 de yaralı olduğunu açıkladı. İsrail, Lübnan'ın başkenti Beyrut'a da saldırılar düzenledi (Ömer El-Kattaa/AFP)

• 29/30

  18 Kasım 2024 - Brezilya yerlileri Rio de Janerio'daki G20 zirvesi öncesinde düzenlediği protestoda ABD Başkanı Joe Biden, Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Hindistan Başbakanı Narendra Modi, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Japonya Başbakanı İşiba Şigeru'nun figürlerini suya gömdü. Protesto, dünyanın en zengin ülkelerinin gezegendeki iklim ve biyolojik çeşitlilik sorunlarının çözümüne liderlik etmedikleri söylemiyle düzenlendi (Pablo Porciuncula/AFP)

• 30/30

  16 Kasım 2024 - Ölen bir kambur balina, Güney Afrika'nın yasama başkenti Cape Town'da Ulusal Deniz Kurtarma Enstitüsü (NSRI) tarafından çekiliyor. Avcılık, geçmişte kambur balina sayısında ciddi bir düşüşe yol açmıştı. ABD, 1973'te tüm kambur balinaları nesli tehlikede kategorisine almıştı. 1985'te ticari balina avcılığına getirilen moratoryum, kambur balina popülasyonunun artışında önemli bir rol oynadı. ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi, halihazırda 14 farklı popülasyonun 4'ünün neslinin tehlikede, birininse tehdit altında olduğunu bildiriyor (Nic Bothma/Reuters)

Ezidi kadınlara yardım etme çabalarında rol oynayan Women for Women International adlı kuruluşun İngiltere İcra Direktörü Brita Fernandez Schmidt de Ezidi kadınların IŞİD savaşçılarından doğan bebekleriyle birlikte katlandığı zorluğa dair ciddi uyarılarda bulunuyor.

“Onları şeytan tarafından lekelenmiş sayıyorlar” diyen Schmidt şunları söylüyor: 

IŞİD mensupları tarafından tecavüz edilen birçok kadın eş bulmada zorlanıyor. Bir psikolog bana genç bir Ezidi gencin, tecavüz mağduru olduğunu bildiği bir kızla evlendiği nadir bir durumdan bahsetti. Bu durum o kişi için önemli değildi (...) Bu kadınların çoğunun çocuğu olacak. Onlara "IŞİD'in çocukları" deniyor ve bu durum epey yaralayıcı. Bir an için bu tutumun çocuklara ne yaptığını gözünüzün önüne getirin. Kadınlar mutlak ayıplanma veya mutlak tecrit altındaki bir yaşam arasında seçim yapmak zorunda bırakılıyor (...) Tecavüz kurbanıysanız toplumun damgalamasının bu muazzam yükünü taşıyorsunuz, tecavüzcüler bir de IŞİD mensubuysa bu yük daha da ağırlaşıyor. Bir hükümet yetkilisi tek çözümün bu kişileri üçüncü bir ülkeye göndermek olduğunu söyledi. Çünkü kendi topluluklarına dönemez ve güvende olmadıkları yerlerde kalamazlar.

Schmidt ancak her iki ebeveyninin de Ezidi olması halinde kişilerin Ezidi sayıldığını belirtiyor. Nisan ayında Irak'ın Kürt bölgesi Duhok'taki Hanki Mülteci Kampı'nı ziyaret eden Schmidt şöyle konuşuyor: 

Orada yaşayan 16 bin kişi Ezidi. Şimdiye kadar bulunduğum en kötü yerdi. Bir çadırda 5-10 kişi vardı. Hiç musluk suyu yok. Çok fazla çocuk var. Beş yıldır orada yaşıyorlar(...) Bir psikolog bana orada “bir acı okyanusunda boğuluyor” gibi hissettiğini söylemişti. Bu travma seviyesini kampta da görebilirsiniz (...) Sincar'a dönmek istiyorlar ama orası fena halde tahrip edildiği için bunu bir gün başarıp başaramayacaklarını bilmiyorlar. IŞİD ayrılmış olsa da evler ve altyapı yerle bir edilmiş halde duruyor. Gidecek başka hiçbir yer olmadığı için mülteci kamplarında sıkışıp kalmış hissediyorlar.

Birleşmiş Milletler'in (BM) yayımladığı 2016 tarihli bir raporda, IŞİD'in -yüzyıllar boyu yaşadığı zulümlerden hayatta kalmış- Ezidi nüfusunu “akla gelebilecek en korkunç suçlardan bazılarına” maruz bıraktığı belirtilmişti.

Vakıf adına 1,5 yıl boyunca kamptaki kadınlarla çalışan psikolog Yesim Arikut-Treece ise 16 bin Ezidi'nin de Hanki Kampı çevresindeki küçük kamplarda yaşadığını düşündüğünü söylüyor.

IŞİD mensuplarının tecavüzü sonucu çocuğu olan birçok kadının toplumlarına dönmediğini kaydeden Arikut-Treece, “IŞİD'li aileleriyle birlikte kalıyorlar çünkü kendi toplumlarının çocukları kabul etmediğini biliyorlar” diye ekliyor.

Çözmesi çok güç bir sorun. Onlar zaten tehdit altında bir azınlık grubu. Kimliklerine tutunabilmelerinin tek yolu, kendi kurallarına bağlı kalmaktan geçiyor. Fakat hem anneler hem de çocuklar çok acı çekiyor. Çocuklarını geride bırakıp esaretten kaçabilen Ezidi kadınlardan, çocuklarını bırakamadıkları için kalan kadınlar olduğunu duydum. Ezidi topluluğuna bebekleriyle beraber dönen kadınlar ya güvenli evlerde mahsur kalıyor ya da bu kişilerin çocukları yetimhaneye gönderiliyor.

Arikut-Treece birlikte çalıştığı Ezidi bir kadının kendisinden, çocuğunun yetimhanede güvende olup olmadığını öğrenmek istemesi üzerine Kürt yetkililerle temasa geçtiğini ancak karşı tarafın herhangi bir bilgi vermekten kaçındığını söylüyor. Arikut-Treece, Ezidi ailelerin Ezidi olmayan çocuklara neler yapabileceği konusunda endişelendiğini de sözlerine ekliyor.

Sincar katliamına dair “korkunç hikayeleri” bu acıya bizzat şahit olmuş ve birçok yakın akrabasından hala haber alamayan kişilerden dinlediğini aktaran Arıkut-Treece şu ifadeleri kullanıyor:

Herkesin travmatik bir hikayesi var. İnsanlar geçmişe dönüşler yaşıyor. IŞİD'in gelip insanları öldüreceğini anladıklarında kaçmaya başladılar ama arabalar kaçmak isteyen herkesi alamayacaktı (...)  Çok üzücü bir hikaye vardı. Hamile bir kadın, arabada yer olmadığı için kocasını geride bırakmak zorunda kalmış. Adamın söylediği son sözler 'Çocuklarımıza benim için bak' olmuş. Yanında bir çocuğu vardı. Eşini çok sevmişti ve evliliklerinde çok mutluydular. Çok travmatize haldeydi ve intihara eğilim gösteriyordu. Ona yaşama gücü veren tek şey, çocuklarına göz kulak olmaktı. O zamandan beri kocasından kimse haber alamadı. Muhtemelen, öldü.

IŞİD'in Ezidi kadınları maruz bıraktığı seks köleliliğinin dehşetini dile getiren Arikut-Treece, böyle bir olayın 21. yüzyılda yaşanmasının “inanılmaz” olduğunu ifade ediyor.

Arikut-Treece, “Çok iyi organize olmuşlardı (...) Köle pazarları düzenlediler. Kızları bir yerden diğerine taşıdılar. Kız çocuğunu veya kadını alan kişiler onları tekrar ve tekrar sattı. Bir Ezidi kızın gözünün önünde en yakın arkadaşının kafası kesildi. Dayak ve işkence vardı. Kocaları, kardeşleri ve babaları gözlerinin önünde katledildi” diyor.

IŞİD'in işkence kamplarından kurtulan Nadya Murad "Son Kız" adlı kitabında, kendisi gibi pazarlarda ve hatta bazen Facebook'ta 20 dolar kadar küçük bir meblağa satılan kadınların yaşadığı dehşeti anlatmıştı.

Nobel Barış Ödülü sahibi Murad, Ezidi azınlığın yanı sıra mültecilerin ve kadın haklarının savunuculuğunu yapıyor.

*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

https://www.independent.co.uk/news/world

Independent Türkçe için çeviren: Noyan Öztürk