"750 bin konutun boş olması kira artışını ciddi biçimde etkiler"

İstanbul'da artan kira fiyatları, mega kentin en büyük sorunlarından biri haline geldi.

Ev sahipleriyle kiracıları birbirine düşüren bu soruna en son İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu da dahil oldu.

İmamoğlu, dün (16 Kasım) katıldığı bir televizyon programında İstanbul'da 750 bin boş konutun olduğunu iddia ederek bunlardan devletin vergi alması gerektiğini savundu.

Independent Türkçe, İmamoğlu'nun 750 bin boş konut iddiasını konunun uzmanlarıyla konuştu.

"Konutu satın alıp bütün kanuni işlemleri tamamladıysa neden evi boş tutsun ki?"

İstanbul Emlakçılar Odası Başkanı Nizamettin Aşa, İmamoğlu'nun İstanbul'da 750 bin dairenin boş olduğunu nasıl tespit ettiğini bilmediğini söyledi.

Kendilerinin böyle bir çalışma yapmadığını aktaran Aşa, "Teyit de edemeyiz aksini de iddia edemeyiz" dedi.

Bazı gayrimenkul yatırımcılarının proje lansmanlarından aldıkları dairelerin de bu rakama dahil edilebileceğinden bahseden Aşa, "Bazı yatırımcılar lansman projelerden toplu alım yapabiliyor. Bunlar yatırım amacıyla alınmış ve belki bazıları henüz bitmemiştir. Bunun dışında yatırımcı konutu satın aldıysa, bütün kanuni işlemleri tamamladıysa, tapusunu aldıysa evi neden boş tutsun ki? diye konuştu. 

Nizamettin Aşa / Fotoğraf: Twitter

"Mal sahibi gelir elde etmiyorsa herhangi bir vergi talep edilmez"

İmamoğlu'nun boş konutlardan vergi alınması gerektiğine ilişkin açıklamasını da değerlendiren Aşa, "Belediye sadece emlak vergisi alır. Eğer bir yatırımcı kiraya verip de gelir elde etmiyorsa ondan herhangi bir vergi talep edemezler" ifadelerini kullandı.

"750 bin oldukça önemli bir rakam ve piyasayı mutlaka etkiler"

İstanbul'da konut kiralarındaki fahiş artışın bazı nedenleri olduğuna dikkati çeken Aşa, şunları kaydetti:

1 de olsa 10 da olsa talebe cevap veren bir arz varsa tabii ki piyasayı etkiler. 750 bin oldukça önemli bir rakam. Sosyal konut projesinde bile ilk etapta 500 bin yapılacak. 5 yılda 500 bin sosyal konut yapılarak piyasa dengelemek istenirken bir anda '750 bin boş konut var' demek piyasayı etkiler. Bu dairelerin hangi lokasyonda olduğu, lüks konut olup olmadığı gibi detaylar üzerinde tam olarak konuşabilmemiz için önemli. Sadece rakam üzerinden gidilirse 750 bin çok önemli.

Gürsel Öngören / Fotoğraf: Independent Türkçe

"Her yıl müteahhitler tarafından 500 bin konut imal ediliyor"

Kentsel Dönüşüm ve Hukuk Platformu Başkanı Prof. Dr. Gürsel Öngören de İstanbul'da 750 bin konutun boş olduğu iddiasının kuvvetli bir ihtimal olduğu görüşünde.

"Her yıl müteahhitler tarafından 500 bin konut imal ediliyor" diyen Öngören, "Bunlar ağırlıklı olarak enflasyona karşı bir yatırım aracı haline gelmiş durumda. O yüzden böyle bir rakam söz konusu olabilir" şeklinde konuştu.

"İnsanlar gelir vergisinden kaçınmak için kira kontratlarını maliyeye beyan etmiyor"

Dairelerin boş gösterilmesinin bir diğer nedeninin gelir vergisinden kaçınmak olabileceğini dile getiren Öngören, şunları söyledi:

İnsanlar gelir vergisinden kaçınmak için kira kontratlarını maliyeye beyan etmiyor. İmamoğlu hangi istatistikleri kullanıyor bilmiyorum ama bunlar da rakamı yükselten bir unsur olabilir.

"Dar ve orta gelirlinin konut almaya erişemeyeceği belliydi"

İstanbul'da konut kiralarının enflasyon kaynaklı arttığını aktaran Öngören, "Ev sahipleri özellikle eski kiracılara 'çıkın' diyor. Hükümet artışı sınırladığı için insanlar doğal olarak bir konut değiştirme trafiğinin içerisine girmiş durumda" yorumunda bulundu.

Megakentte konut sıkıntısının beklenen bir durum olduğunu ve pandeminin etkisiyle maliyet artışları yaşandığını vurgulayan Öngören, sözlerini şöyle noktaladı:

Pandemiden itibaren maliyetlerin artışı sebebiyle özel sektör tarafından konut üretiminin azalacağı, dar ve orta gelirli insanların konut satın almakta zorlanacağı belliydi. Ama bizde planlamaya bağlı bir devlet politikası yok ve sistem sadece günlük problemleri çözmeye çalışıyor. O yüzden de böyle bir sorun günümüzde ciddi biçimde ortada.

İstanbul'da kiralar ortalama 4 bin ila 28 bin lira

Tartışma büyürken Endeksa, İstanbul genelinde yaptığı bir araştırmanın sonuçlarını kamuoyuyla paylaştı.

Endeksa'nın araştırmasına göre İstanbul genelinde kiralar geçmiş yıllara nazaran çok yükseldi.

Ortalama kiranın 28 bin 500 lira ile en yüksek olduğu yer Sarıyer, en düşük ilçe ise 4 bin 620 lira ile Silivri.

İstanbul'da konut kirasının en yüksek ilçeler sırasıyla şöyle:

Konut kiralarının en düşük olduğu ilçeler şöyle: