İran'da rejim karşıtı gösteriler dinmek yerine önceki haftalarda güvenlik güçleriyle çatışmalarda hayatını kaybedenlerin anmalarıyla yeniden alevlenirken, Tahran'ın en yüksek mevkilerinin birinden sokaklarda kadınların kıyafetlerini kontrol eden devriye ekiplerinin kaldırılabileceği mesajı geldi.
Doğrudan rejimin en tepesindeki dini lider Seyyid Ali Hüseyni Hamaney'e bağlı Kültürel Devrim Yüksek Konseyi Genel Sekreteri Said Rıza Ameli, sokaklarda kadınların örtünmelerini denetleyen ve ahlak polisi diye bilinen "irşad devriyesi" uygulamasını üstü kapalı eleştirdi.
fazla oku
Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)
Konseyin bu yönde kararı olmadığını savunan Ameli, "İrşad polisiye mesele değildir" dedi. İran İslam Cumhuriyeti Haber Ağı (IRINN) televizyonuna konuşan Ameli'nin, polisin ancak uyarıda bulunabileceğini ama nasıl örtünüleceği konusunda eğitim verme görevi olmadığını söylemesi dikkat çekti. "Yol göstericilik" veya "rehberlik" anlamına gelen irşad, 2005'ten beri sokaklarda devriye gezerek kılık kıyafet kontrolü yapan polisleri tanımlamak için kullanılıyor.
İran'da protestolar eylül ortasında Tahran'da örtünme kurallarına uymadığı gerekçesiyle gözaltına alınan 22 yaşındaki Mahsa Emini'nin ölümü üzerine başlamıştı. Yetkililer Emini'nin işkenceye uğradığı iddialarını yalanlarken, görgü şahitleri vücudunda darp izleri olduğunu söylemişti.
Konsey kararlarının radyo-televizyon yayınlarını ve eğitim kurumlarını yönlendirmeyi amaçladığını söyleyen Ameli şöyle konuştu:
Bazen bu araçlar yetersiz kalınca yük polis gücünün omuzlarına biniyor ve polis müdahale etmek zorunda kalıyor.
İran'ın Elburz Eyaleti'nin merkezi Kerec'de gösteriler sırasında hayatını kaybeden 22 yaşındaki Hadis Necefi'nin 40. gün anmasında halkla polis ve Devrim Muhafızları'na bağlı milis gücü Besic üyeleri arasında çatışma çıktı.
İrşad Devriyesi bitiyor mu?
— Arif Keskin (@KeskinArif) November 4, 2022
İran Kültür Devrimi Yüksek Konsey sekreteri Ameli’nin, “bizim konsey olarak İrşad Devriyesi diye bir kararımız yok. İrşad, kültür işidir, polis iş değil” açıklaması, İrşad Devriyesi’nin bitirileceği veya çok köklü dönüştürüleceği anlamına geliyor. pic.twitter.com/2wbNeczZpL
Sosyal medya görüntülerine göre, Azeri kadının anması için 3 Kasım'da Sekine Mezarlığı'nda toplanan kalabalık "Kahrolsun diktatör" sloganı attı. Gösterilerin kentin sokaklarına taşmasıyla güvenlik güçleriyle göstericiler arasında çatışmalar çıktı.
Resmi haber ajansı Tasnim, olaylarda bir Besic üyesinin hayatını kaybettiğini, en az 7 polisin yaralandığını duyurdu. Kerec'deki olayları kontrol altına almak için çevre illerden çok sayıda polis kente sevk edildi.
İran resmi ajansı IRNA'nın haberine göre, Gilan Eyaleti'ne bağlı Lahican kentindeki protestolar sırasında da bir Besic üyesi öldü.
Tehran, exploding tonight, November 3 pic.twitter.com/um5FclAdBi
— Borzou Daragahi (@borzou) November 3, 2022
Yurtdışı merkezli insan hakları örgütleri ve resmi makamlar, yaklaşık 7 haftadır süren gösteriler sırasında 250'den fazla göstericinin ve 30'dan fazla güvenlik görevlisinin öldüğünü belirtmişti.
Başkent Tahran'ın neredeyse bütün meydanlarında 3 Kasım gecesi gösteriler düzenlendi. Neft Punek bölgesinde yol ortasına ateş yakan protestocular el ele tutuşarak ateş etrafında "Kadın, yaşam, özgürlük!" sloganı attı.
İran'ın orta kesimindeki Fars Eyaleti'nin Fesa, Kazvin, Şiraz, Reşt, Bender Enzeli, Fuladşehr, Erak gibi kentlerinde de gösterilerde çatışmalar çıktı.
Ülkenin batısında yer alan ve nüfusun çoğunluğunu Kürtlerin oluşturduğu Kirmanşah Eyaleti merkezinde esnaf kepenk kapatarak gösterilere destek verdi.
Bugün güneş doğduğundaysa Tahran sokaklarında rejim yanlılarının gösterileri başladı. ABD Büyükelçiliği'nin 1979'da basılmasının yıldönümündeki resmi gösterilere katılanlar İran bayrakları ve Hamaney'in portrelerini taşıdı. Resmi haber ajansı Tasnim, 4 Kasım'da İran'ın yaklaşık 900 kentinde benzer etkinlikler düzenlendiğini duyurdu.
Independent Türkçe, AA, Iran International, Tasnim