"İşsizlik yok, iş beğenmemezlik var" iddiasını rakamlar çürütüyor: Türkiye, yüksek işsizlikte G20 ülkeleri arasında 3'üncü sırada

Henüz lise sıralarındayken hangi mesleği seçeceğine (ne olacağına) karar verdi.

Dershaneye gitti, çok çalıştı ve istediği üniversitenin ilgili bölümünü kazandı.

Yoksul bir ailenin çocuğu olduğu için İstanbul'da hem çalıştı hem de üniversitesine gidip geldi.

Nihayetinde okulunu bitirdi. Sıra bir iş bulup mesleğini yapmaya gelince umduğunu bulamadı.

Mekatronik mühendisi genç, uzun uğraşlar sonucu iş bulamayınca zorunlu olarak garsonluk, tezgahtarlık ve yönetici asistanlığı yaptı.

İnsanlar iş bulmak için sabahın erken saatlerinde kalkıp kurumların kapısında kuyruklarda bekliyor / Fotoğraf: Evrensel gazetesi 

Türkiye'de işsizlik yok mu?

Aslında hem mekanik hem de elektronik bilgisi olan bu genç mühendis yalnız değil. Onun gibi binlerce kişi var Türkiye'de.

Onlar işsizler ordusunun birer fertleri olarak açılacak kapıları dört gözle bekliyor. Fakat zorunluluktan dolayı mesleklerini değil, başka iş yaptıkları için işsiz sayılmıyorlar.

Malum işsizlik, herhangi bir ekonomik toplumda çalışmak istediği halde iş bulamayan yetişkinlerin bulunması durumu olarak ifade ediliyor. İş bulamayan kimseye ise "işsiz" deniliyor. Ekonomide genellikle 16 yaş ve üzeri kimseler "işsiz grubuna dahil ediliyor.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan göre, Türkiye'de işsizlik yok. Erdoğan, Kütahya'da 30 Ağustos Büyük Zafer'in 100. Yılı Etkinlikleri ve Toplu Açılış Töreni"nde yaptığı konuşmada, "Utanmadan sıkılmadan diyorlar ki işsizlik var. Ne işsizliği ya? İş çok ama ne diyor, benim istediğim gibi iş yok" ifadelerini kullanmıştı.

Türkiye'de işsizlik olup olmadığını rakamlar net bir şekilde ortaya koyuyor. Özellikle de Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) verilerine göre ülkede ciddi bir işsiz ordusu mevcut.

Kadro ilanlarından sonra işsizlerin böyle uzun kuyruklarda saatlerce bekledikleri oluyor / Fotoğraf: AA

60 temizlik görevlisi kadrosu için 53 bin 224 kişi başvurdu

TÜİK'in dünya ülkeleriyle kıyaslanacak verilerine geçmeden önce zaman zaman yapılan iş ilanlarına ne kadar kişinin başvurduğuna dair örnekleri paylaşmakta fayda var.

Basında çıkan birkaç örnek şöyle:

Adıyaman'da, Gençlik ve Spor Bakanlığı Adıyaman Gençlik ve Spor il Müdürlüğü'nde açılan 6 kişilik erkek temizlik görevlisi kadrosuna, 3 bin 813 kişi başvurdu.

Yer yine Adıyaman. Bu sefer Sağlık Bakanlığı temizlik görevlisi alımı için 19 kadro açtı. 17 bin 86 kişi müracaat etti. Bunların arasında ön lisans mezunu sayısı 2 bin 170 oldu. 6 şoför kadrosuna 4 bin 88, 9 güvenlik kadrosuna da bin 873 başvuru geldi.

Gaziantep'te 66 temizlik görevlisi kadrosu için 14 bin 864 başvuru oldu. 8 şoför için yapılan 5 bin 365 başvurunun bin 120'si ön lisans, bin 138'ini lisans mezunları müracaatta bulundu. 25 güvenlik görevlisi kadrosuna da 2 bin 786 başvuru yaptı.

İstanbul'da 100 güvenlik kadrosu için 16 bin 583 başvuru yaparken, bunların arasında 3 bin 2 ön lisans, 2 bin 57 lisans mezununun yer alması dikkatlerden kaçmadı.

Şanlıurfa'da 60 temizlik görevlisi kadrosuna 53 bin 224 kişi, 23 güvenlik görevlisi kadrosuna 4 bin 731 başvuru geldi. 3 kişilik şoför kadrosuna da 6 bin 17 kişi başvuruda bulundu.

Aksaray Üniversitesi Eğitim ve Araştırma Hastanesi'ne yapılacak 261 personel alımı için de 13 bin kişinin başvurdu.

Liste uzatılabilir. Çünkü son 3 yılda bunlar ve benzer kadro ilanlarına yapılan başvuru patlamasına ilişkin haberler çok fazla.

TÜİK'e göre işsizlik oranı yüzde 10,3

Nedenini de TÜİK'in rakamları açık şekilde ortaya koyuyor. TÜİK'in 2022 yılına ait ikinci çeyrek iş gücü istatistiklerinde Türkiye'deki işsizlik oranı net bir şekilde yer alıyor.

TÜİK'in verilerine göre işsizlik oranı yüzde 10,3 seviyesinde. İşsizlik oranı erkeklerde yüzde 8,9 iken kadınlarda yüzde 13,9.

TÜİK'in "Hanehalkı İşgücü Araştırması" sonuçlarına göre; 15 ve daha yukarı yaştaki kişilerde işsiz sayısı 2022 yılı ikinci çeyreğinde bir önceki çeyreğe göre 43 bin kişi azalarak 3 milyon 654 bin kişi.

Yani Türkiye'de "yok" denilen işsiz sayısı şu an itibarıyla ki resmi rakamlara göre 3 milyon 654. Resmi olmayan rakamlara göre ise bu sayının çok daha yüksek olduğu ifade ediliyor.

15-24 yaş grubunu kapsayan genç nüfusta işsizlik oranı ise yüzde 20,3. Bu yaş grubunda işsizlik oranı; erkeklerde yüzde 17,1, kadınlarda ise yüzde 26,3 olarak tahmin edildi.

TÜİK verilerine göre bile Türkiye'de işsizliğin dünya ülkelerine göre yüksek olduğu açık şekilde görülüyor / Fotoğraf: Twitter

G20 ülkeleri listesinde 3'üncü, Avrupa'da 9'uncu sırada

Peki dünya ülkeleriyle kıyaslandığında Türkiye'nin durumu hangi noktada?

Örneğin "rafları boş", "yüksek enflasyon nedeniyle zor günler geçiriyorlar" denilen ülkelerde mi işsizlik oranı daha yüksek yoksa Türkiye'de mi?

Bun konuda da yine ülkeler tarafından açıklanan resmi rakamlar her şeyi açık şekilde ortaya koyuyor.

Ülkelerin ekonomik göstergelerin yayımlayan Trading Economics isimli sitede yer alan işsizlik verilerine göre Türkiye'nin durumu hiç de iç açıcı değil.

Çünkü burada yer alan bilgilere göre Türkiye en yüksek işsizliği olduğu ülkeler sıralamasında ilk sıralarda bulunuyor.

Mesela G20 ülkeleri arasında işsizliğin en yüksek olduğu ülkeler arasında Türkiye 3'üncü sırada yer alıyor.

İşsizliğin en yüksek olduğu ülke yüzde 33,9 ile Güney Afrika başı çekiyor. Bu ülkeyi yüzde 12,48 ile İspanya takip ediyor. Türkiye ise İspanya'nın hemen arkasında yüzde 10,3 ile yer almakta.

Savaştaki ülkelerden birinin ilerisinde ötekinin gerisinde

Tabloda da açık ve net bir şekilde görüldüğü gibi 6 aydır savaş halinde olan Rusya'da bile işsizlik oranı Türkiye'deki oranın altında.

Avrupa kıtasındaki ülkelerle bir karşılaştırma yapıldığında da durumun çok fazla değişmediği görülüyor.

Türkiye bu kategoride işsizliğin en fazla olduğu 9'uncu ülke olarak dikkat çekiyor.

İşsizlik oranı Türkiye'den daha yüksek olan şunlar:

 İşsizlik, enflasyon ve faiz oranları yüksek

Ekonomik göstergelerin hepsi birbiriyle bağlantılı.

Enflasyon, işsizlik ve faiz oranı yüksek olan ülkelerin sefalet endeksi de doğal olarak yüksek oluyor.

Ekonomist Mahfi Eğilmez göre, sefalet endeksi hesaplama formülü şöyle: Sefalet endeksi = enflasyon + işsizlik + faiz – büyüme oranı.

Resmi rakamlara göre yapılan bu hesaplamada yüksek enflasyon, yüksek işsizlik ve yüksek faiz oranları nedeniyle Türkiye sefalet endeksinde tüm ülkelerin ilk sırasında yer alıyor.
 

Türkiye'nin sefalet endeksini gözler önüne seren grafik

2022 yılı son verilere göre; Türkiye'de sefalet endeksi son 2 yılda katlanarak arttı. 2015 yılında 23,5 olan endeks 99,5'e geldi. Başka bir ifadeyle 6 yılda 4,2 kat artmış durumda bulunuyor.

Küreselde sefalet endeksine göre Türkiye, Güney Afrika'yı 2'ye Brezilya'yı da 3'e katladığı görülüyor.

İş ilanları için kuyruklara giren, yazılı sınavı kazandığı halde mülakatlarda elenen gençler, mesleklerini yapmak istiyor. Ancak, iktidar temsilcileri ise "iş var, gençler iş beğenmiyor" iddiasında. Rakamlar ise acı gerçeği gözler önüne seriyor ama siyasi söylemde "var", "yok" iddiaları hiç eksik olmuyor.