Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad, ülkenin istihbarat servislerinin tepe isimlerini görevden aldı.
Geçtiğimiz gün yürürlüğe giren kararla, Suriye istihbarat mimarisinin en tepesinde bulunan Ali Memlük ve Suriye rejiminin yaslandığı en önemli güvenlik kliği olarak nitelendirilen Hava İstihbarat Müdürü Cemil el Hasan artık bu görevlerde değil.
Beşar Esad’ın eski bir hava subayı olan babası Hafız Esad, 1970 yılında darbeyle yönetimi ele geçirmesinin ardından bu birimi rejimi korumak üzere görevlendirmiş ve karar mekanizmalarında kendisine yakın isimler dışında kimsenin söz sahibi olmasına izin vermemişti.
Hafız Esad öldükten sonra göreve gelen oğlu Beşar Esad da Hava İstihbarat Müdürlüğü’ne önem verdi.
Şu ana kadar bu birimi yöneten Cemil el Hasan, Suriye savaşının başlamasının ardından “Kaplan Kuvvetleri” adında bir paramiliter güç kurmuş ve bu milisler silahlı muhaliflere karşı savaşmaya başlamıştı.
Kaplan Kuvvetleri’nin Çita ve Panter Grupları isminde askeri kolları da bulunuyor.
Hava İstihbarat'ın Kaplan Kuvvetleri, Rusya'nın öncü birliği gibi hareket etmeye başladı
Hava İstihbarat Müdürlüğü’nün kurduğu Kaplan Kuvvetleri’ne son 4 yıldır en büyük askeri destek Rusya’dan gelmeye başladı.
Savaş boyunca Rusya’dan aldığı büyük destekle müstakil bir güç olarak savaştaki ağırlığını arttırarak koruyan Kaplan Kuvvetleri adeta Rusya’nın bir proksi örgütü olarak hareket ediyor.
İsrail’in Suriye’deki İran hedeflerine karşı gerçekleştirdiği hava harekâtlarının Rusya’nın bilgisi dâhilinde yapıldığına yönelik güçlü kanıtlarla birlikte İran ile Rusya arasındaki çekişme daha da görünür bir hâl aldı.
fazla oku
Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)
Ülkenin en büyük kenti Halep’in tamamen silahlı muhaliflerden alınmasıyla Rusya askeri polisi ile İran destekli milis örgütler arasında yaşanan çatışmaların ardından geçtiğimiz aylarda Hama kuzey kırsalı ve İdlib güneyine yönelik başlatılan askeri harekatlarda da bu sürtüşmeler yaşandı. Rusya, Kaplan Kuvvetleri dışında herhangi bir milis örgütün bu operasyonlarda yer almasına izin vermedi.
Rusya, Süheyl Hasan'ı seviyor
Hama, Halep, Humus, Lazkiye gibi sıcak savaş hatlarında rejim güçlerinin ön taarruz birliği olarak hareket eden Kaplan Kuvvetleri’nin başında, Suriye rejim yanlıları tarafından “kahraman” olarak anılan Süheyl Hasan bulunuyor.
Lazkiye doğumlu olan Süheyl Hasan 1991 yılında aynı şehirdeki askeri akademiden teğmen rütbesiyle mezun oldu. Hava İstihbarat Müdürü Cemil Hasan’ın emriyle Kaplan Kuvvetleri’nin başına geçen Süheyl Hasan, zaman zaman kendisinin öldüğü yönünde çıkan dedikodulara rağmen bu kuvvetlerin komutanlığını yapmaya devam ediyor.
Kaplan Kuvvetleri, her ne kadar kağıt üzerinde Hava istihbarat’a bağlı olsa da Rusya’dan aldığı bu desteğin ardından Hava Kuvvetleri’nden ayrı bir yapıymış gibi hareket etmeye başladı. Başkent Şam’a artık hiç gitmeyen ve yakın korumalarını, Rusya’ya ait özel güvenlik şirketi Wagner’den seçen Süheyl Hasan, 2017’de Rusya Genelkurmay Başkanı Geresimov’un elinden bir “hatıra kılıcı” da almıştı.
Hava İstihbarat Müdürü Cemil Hasan ile Kaplan Kuvvetleri Komutanı Süheyl Hasan arasında aradaki soy isim benzerliğine rağmen bir akrabalık bağı bulunmuyor.
Görevden alınmaların insan hakkı ihlalleriyle ne kadar alakası var?
Cemil Hasan, Avrupa Birliği tarafından yaptırım listesine alındı. Bazı kaynaklar Hava İstihbarat’ın gizemli ve ağır insan hakkı ihlalleriyle suçlanan generalin görevden alınmasını, hakkında çıkarılan tutuklama kararlarına bağlasa da yerine getirilen Tuğgeneral Gassan Cevdet de AB’nin yaptırımlar listesinde yer alan bir isim.
İngiltere, 2015 yılında Cevdet’in malvarlığını dondurmuştu. O da tıpkı selefi gibi insan hakkı ihlalleri, adam kaçırma, toplu ve yargısız infazlarla suçlanıyor.
Bu değişiklikler, Suriye rejiminin insan hakkı ihlalleriyle suçlanan istihbarat yetkililerine “temiz kağıdı” vermekten ziyade Rusya ile İran arasındaki Suriye rekabetinin bir yansıması gibi görülüyor.
Suriye’deki değişim sadece Hava İstihbarat’la sınırlı değil.
Ali Memlük: Rejimin en güçlü adamlarından biri İran'la yakın ilişkiler içindeydi
İstihbaratın en tepesinde yer alan Ali Memlük’le birlikte 17 birim müdürü de görevden alındı.
Baas rejiminin en etkili isimlerinden Ali Memlük, 2005 yılında Suriye istihbaratının en tepesine getirilmişti. İran ile çok yakın ve sıcak ilişkiler içinde olan Memlük, İran’ın milis örgütlerinin Suriye’de etkinlik sağlamasının arkasındaki güç.
İstihbaratın tepesinden alınması ve yerine Rusya ile koordineli çalışan Genel İstihbarat Müdürü Muhammed Dib Zeytun’un getirilmesi Tahran’ı kızdırdı.
Tahran devrede, Memlük sarayda
Suriye’deki kaynaklara göre, İran, Suriye istihbaratındaki etkinliğini yitirme tehlikesi baş gösterince devreye girerek Memlük’ün Güvenlikten Sorumlu Başkan Yardımcısı olarak atanmasını sağladı.
Memlük her ne kadar güvenlikten sorumlu başkan yardımcısı olarak atansa da istihbaratın karar alma süreçlerine hakim olamayacak.
Bu durumun ardından yakın günlerde İran ile Rusya arasındaki rekabetin daha da kızışmasına ve İsrail uçaklarının bölgedeki İran hedeflerine daha çok bombardıman yapmasına yol açması bekleniyor.
Independent Türkçe
