Dünyada ilk kez Bitcoin'i yasal para birimi olarak kullanan El Salvador'da kripto para politikalarının yansımaları tartışma yarattı.
Haziran 2021'de El Salvador Devlet Başkanı Nayib Bukele liderliğinde Bitcoin'in yasal bir para birimi olarak tanınmasına ilişkin yasa teklifi kongreden geçmiş, eylülde de yürürlüğe girmişti.
Ancak Bitcoin hamlesi halkın bazı kesimleri tarafından tepkiyle de karşılanmıştı. Eylülde kararın açıklanmasının ardından binlerce kişi sokaklara dökülmüş ve yönetim karşıtı sloganlar atmıştı. Bazı protestocular ellerinde "Diktatör Bukele" yazılı pankartlar taşımıştı.
Uygulama kapsamında El Salvador yönetimi, yurttaşlara kimlik numaralarıyla dijital Bitcoin cüzdanı Chivo'ya erişebilme hakkı sağlamıştı. Bukele, ayrıca Chivo'da hesap açtıran herkese 30 dolar değerinde Bitcoin verileceğini de duyurmuştu.
fazla oku
Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)
Fakat bilgisayar yazılımcısı Mario Gomez, "emanete dayalı" (custodial) Chivo cüzdanına dair eleştirel tweetler attıktan sonra geçen yıl eylülde polis tarafından gözaltına alınmıştı. 30'lu yaşlarındaki Gomez hakkında mali suç işlediği gerekçesiyle işlem başlatıldığı duyurulmuştu. Daha sonra Gomez, hakkında hiçbir hukuki işlem yapılmadan serbest bırakılmıştı.
Gomez, tweetlerinde emanete dayalı kripto para cüzdanı sistemini eleştirmişti. Bu sistemde kripto para cüzdanının güvenliğinden sahibi değil, hizmeti sağlayan taraf sorumlu. Bunun aksine "emanete dayalı olmayan" (non-custodial) kripto para cüzdanlarında güvenlik kontrolü tamamen cüzdan sahibinde. "Güvenlik anahtarı sana ait değilse, kripto paralar da senin değildir" düşüncesini savunan bazı kripto kullanıcıları emanete dayalı cüzdan sistemini sık sık eleştirmişti.
Dijital cüzdan "Chivo"yla işlem yapılabilmesi için başkent San Salvador'un farklı noktalarına ATM'ler yerleştirilmişti (Reuters)
Ocakta devlet tarafından yayımlanan bir raporda en az 4 milyon kişinin Chivo cüzdanı kullandığı belirtilmişti.
Öte yandan El Salvador Ticaret ve Sanayi Odası'nın marttaki anketine katılan şirketlerin yüzde 86'sıysa hiç Bitcoin'le işlem yapmadığını söyledi.
Eylülde Chivo ATM'sini ve cüzdanını deneyen 22 yaşındaki Eunice Melara, kripto para sistemiyle ilgili altyapısal sorunlar yaşadığını ve yetkililerin yeterli desteği sağlayamadığını belirtti.
İnsan Hakları Vakfı'ndan Alex Gladstein, "Chivo, Bitcoin değil. Bu, Bitcoin ya da dolar cinsinden ödeme yapmayı vadeden bir sistem. Chivo'nun banka hesabından bir farkı yok" diyerek sistemin, Bitcoin'in temel merkeziyetsizlik anlayışıyla uyumlu olmadığını savundu.
Protestolara rağmen Bitcoin'le ilgili projelere devam eden Bukele, kasımda dünyanın ilk "Bitcoin şehri" projesini de duyurmuştu.
Bukele, şehrin Conchagua Yanardağı'nın etrafında kurulacağını, kripto para madenciliğinin buradan elde edilen jeotermal enerjiyle yapılacağını ve yaklaşık 300 bin Bitcoin'e mal olacağını söylemişti.
Devlet başkanı, yeni şehirde "yerleşim alanlarının, ticari alanların, hizmetlerin, müzelerin, eğlence merkezlerinin, barların, restoranların, havalimanlarının, gemi limanlarının, demiryollarının, yani her şeyin Bitcoin'le çalışacağını" ifade etmişti.
Bu kapsamda kasımda farklı etkinliklerle düzenlenen "Bitcoin Haftası"na katılan Dagart Allison, umduğunu bulamadığını belirtti.
Allison, Bukele'nin kripto para projesinden ilk kez bahsettiği Miami'deki konferansta yer aldığını, ardından El Salvador'a ziyarete geldiğini ve Chivo sistemini yakından incelediğini söyledi.
Allison, "Bitcoin perspektifinden harika, çığır açıcı ve bence müthişti. Fakat sonra buraya geliyorsunuz ve yerinde gördüğünüzde bunun başka bir çile olduğunu fark ediyorsunuz" dedi.
Gladstein ise Bukele'nin kripto para uygulamasıyla ün kazanma peşinde olduğunu savunarak, "Bitcoin Yasası'nı hayata geçirmeden önde Bukele bu kadar çok tanınmıyordu. Bugünse kendisi en ünlü Orta Amerikalı lider. Tüm itibarını buna bağladı" ifadelerini kullandı.
Independent Türkçe, Futurism, Rest of World, NBC, BBC, Reuters
