Rusya - Ukrayna savaşının 21. gününde çatışmalar sürerken, Çin'in bugüne dek Kiev ve Kremlin'le sürdürdüğü ilişkilerdeki yaklaşımı ve savaşta koruduğunu iddia ettiği "tarafsızlığı" uluslararası kamuoyundan tepki topluyor.

Peki Çin yönetimi "savaş" ifadesini kullanmaktan kaçındığı Rus istilasında Moskova'yla ilgili nasıl bir strateji izliyor?

1 - Çin ve Rusya ne kadar yakın?

Çin'in başkenti Pekin'deki Kış Olimpiyatları'nın açılış günü olan 4 Şubat'ta Çin Devlet Başkanı Şi Cinping ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin "sınırsız işbirliği" için anlaşma imzaladı. Anlaşmada Batılı devletlere karşı Pekin ve Moskova arasındaki işbirliğinin güçlendirilmesinin amaçlandığı belirtildi.

Ayrıca anlaşmada Rusya'nın Çin'in Tayvan'a yönelik iddialarını, Çin'in de Rusya'nın Ukrayna'ya dair iddialarını destekleyeceği ifade edilirken, Batılı ülkelere "Soğuk Savaş döneminden kalma ideolojik yaklaşımları bırakması" çağrısı yapıldı.

Putin'in 20 gün sonra 24 Şubat'ta verdiği askeri operasyon emriyle başlayan savaşın arifesinde yapılan bu karşılıklı anlaşmanın, Pekin - Kremlin ilişkilerini savaşta ne yönde etkileyeceğiyse soru işaretleri yarattı.

"Şi için devasa bir hataydı"

ABD merkezli düşünce kuruluşu Stratejik ve Uluslararası Çalışmalar Merkezi'nden Jude Blanchette, "Rusya'nın Ukrayna'yı istilasının arifesinde Moskova'yla işbirliğini ilerletmek Şi açısından devasa bir dış siyaset hatasıydı. Bunun Çin için ciddi bir bedeli var ve Şi'nin politikasının sınırlarını ortaya koyuyor" yorumunu yaptı.

ABD'nin önde gelen gazetelerinden Wall Street Journal'da yayımlanan bir analizde, ABD Başkanı Joe Biden hükümetinin, Birleşik Krallık ve Kanada'yla birlikte Pekin'deki olimpiyatları diplomatik olarak boykot etmesinin de 4 Şubat'ta Çin ve Rusya arasındaki bu anlaşmayı tetikleyen nedenlerden biri olduğu ifade edildi.

ABD merkezli düşünce kuruluşu Brookings Enstitüsü'nde Çin ve Asya üzerine çalışan Ryan Hass, "Pekin'in Çin - Rusya ilişkisinde yürüttüğü mantığa göre her iki ülke de saldırgan bir Batı'yla karşı karşıya ve ayrı olmaktansa birlikte hareket ederek Batı'nın baskısına karşı daha iyi mücadele edebilirler. Bu bakış açısından Rusya olmadan Çin, yükselişini engellemeye kararlı saldırgan Batı'yla başa çıkmakta yalnız kalacak" dedi.

"Çin'in kaybedecek çok daha fazla şeyi var"

Hass, "Çin ve Rusya'nın müthiş şekilde örtüşen çıkarları olmadığını unutmamak önemli. Rusya'ya kıyasla Çin'in kaybedecek çok daha fazla şeyi var. Çin kendisini hızlı bir momentumla yükselişteki bir devlet olarak görüyor. Rusya ise özünde çöküş dalgalarına karşı mücadele ediyor" ifadelerini kullandı.

Birleşik Krallık'ın önde gelen gazetelerinden The Telegraph'da yayımlanan analizdeyse "Putin ve Şi, Batı'ya dair derin bir paranoyaya ve Batı demokrasilerine karşı bir nefreti paylaşıyor" dendi. Ian Williams, analizinde "Putin'in, Pekin'i tehlikeli bir pozisyona soktuğunu ve Pekin'in ileride yapacağı hamlelerin küresel jeopolitikayı gelecekteki onlarca yıl şekillendireceğini" yazdı.

2 - Çin, Ukrayna istilasını önceden biliyor muydu?

Olimpiyatlardaki anlaşmanın ardından savaşın başlamasıyla bazı Batılı kaynaklar, Pekin'in Kremlin'in Ukrayna'yı istila etme planlarını önceden bildiğini iddia etti.  

"Dezenformasyon yapılıyor"

Çin'in Washington Büyükelçisi Çin Gang ise Washington Post'ta 15 Mart'ta kaleme aldığı yazıda bunu reddederek Pekin'in istilayla ilgili önceden "bilgisi olduğu, bunu bilip sessiz kaldığı ya da üstü kapalı şekilde bu savaşa destek verdiği iddialarının tamamen dezenformasyon olduğunu" savundu.

Çin, savaş başladıktan iki gün sonra 26 Şubat'ta Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nde (BMGK) düzenlenen ve Ukrayna'daki saldırıları kınayan karar tasarısına dair oylamada çekimser oy kullanmıştı.

"Çin, krizi çözmeye yönelik çabalardan kaçınıyor"

Avustralya'daki Macquarie Üniversitesi'nden akademisyen Courtney J. Fung, Çin'in sorumluluğu bulunan önemli bir ülke olarak tanınmak istediğini fakat Ukrayna istilası söz konusu olduğunda seçici davrandığını söyleyerek, "Çin, Rus istilasından kaynaklanan ikincil meselelere, insani yardım ya da sivillerin korunması ve tahliye edilmesi gibi meselelere odaklanıyor. Bunlar tabii ki önemli fakat Çin böyle yaparak krizin kendisini çözme yolunda adım atma ve arabuluculuk yapma çabalarından kaçınıyor" dedi.

3 - Çin, Rusya - Ukrayna savaşına şimdiye dek nasıl yaklaştı?

Çin devleti ve yönetimi Ukrayna'da yaşananları şimdiye dek resmi anlamda "savaş" olarak tanımadı. Pekin'den yapılan açıklamalarda yaşananlar genellikle "kriz" ve "çatışma" şeklinde nitelendi. Açıklamalarda Ukrayna'nın bağımsızlığı desteklenirken, Rusya'nın "güvenlik endişeleri" de haklı görüldü.
 

Fotoğraflarla dünyadan haberler

Hepsini göster 30

Fotoğraflarla dünyadan haberler

• 1/30

  1 Aralık 2024 - Şili'nin başkenti Santiago'da dev Örümcek-Adam balonu, Noel festivalinde sokaklardan geçti. Noel sezonunun başlangıcına işaret eden geleneksel Disney geçidinde Oyuncak Hikayesi'nden Buzz Lightyear ve ikonik Mickey Mouse'un yanı sıra birçok çizgi film karakteri vardı (Esteban Felix/AP)

• 2/30

  30 Kasım 2024 - Kosova'nın kuzeyinde, ülkenin elektriğinin neredeyse tamamını üreten iki termik santrale su sağlayan hasarlı kanalda bir polis devriye geziyor. Polis, cuma günü Varage köyünde meydana gelen patlamanın ardından kanalın çevresinde güvenlik önlemlerini artırdı. Patlama sonrasında güç kaynaklarının büyük ölçüde sağlam olduğu görülmüş ancak bazı bölgelere içme suyu tedarikinde sıkıntı yaşanmıştı. Gece boyunca yapılan çalışmalarla, sabah saatlerinde geçici bir çözümle tekrar su verilmeye başlandı. Komşu ülke Sırbistan, önemli kanaldaki patlamadan sorumlu olduğu suçlamalarını reddetmişti (Valdrin Xhemaj/Reuters)

• 3/30

  29 Kasım 2024 - Notre-Dame Katedrali'nin restorasyonunda çalışan işçiler de dahil olmak üzere katılımcılar, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un konuşması için katedralin nefinde toplandı. Macron, katedrali ziyaret ederek restorasyonda görev alanlara teşekkür etti. Fransa'nın en ünlü anıtlarından Notre Dame Katedrali, 2019'da çıkan yangında kullanılmaz hale gelmişti. Katedral yangından 5 yıl sonra, 7 ve 8 Aralık 2024'te düzenlenecek törenlerle yeniden açılacak (Sarah Meyssonnier/AFP)

• 4/30

  28 Kasım 2024 - Ukrayna'nın Lviv kentinde uygulanan elektrik kesintisi sırasında, jeneratörle aydınlatılan güzellik salonu faaliyet göstermeyi sürdürüyor. Bugün Ukrayna'nın enerji altyapısına devasa bir saldırı başlatan Rusya, dondurucu soğukların görüldüğü ülkeyi acil elektrik kesintileri uygulamaya zorluyor. Rusya-Ukrayna Savaşı'nda bin gün eşiği geçen hafta geçilmişti (Yuriy Dyachyshyn/AFP)

• 5/30

  27 Kasım 2024 - Lübnan'da yerinden edilmiş yurttaşlar, Beyrut'un Dahiye bölgesindeki evlerine dönüyor. İsrail'le Hizbullah arasındaki ateşkes bugün devreye girdi. Lübnan'la İsrail hükümetleri arasında ateşkes antlaşmasına varıldığını ABD Başkanı Joe Biden duyurdu. ABD ve Fransa'nın başını çektiği bir uluslararası koalisyonun ateşkes antlaşmasının uygulanmasına ilişkin destek sunacak (Bilal Hussein/AP)

• 6/30

  26 Kasım 2024 - Pakistan'ın başkenti İslamabad'da Pakistan Ordusu'ndan askerler, meclise çıkan yolu kapatmak için yerleştirilen konteynırın üzerinde nöbette. İmran Han'ın partisi Pakistan Adalet Hareketi'nin destekçileri, eski başbakanın hapishaneden çıkartılması talebiyle hükümet karşıtı protesto düzenledi. Eylemcilerle güvenlik güçleri arasında çıkan çatışmada ölü ve yaralılar var (Akhtar Soomro/Reuters)

• 7/30

  26 Ekim 2024 - Gürcistan'da parlamento ilk oturumunu gerçekleştirirken başkent Tiflis'te bir kadın geçen ayki genel seçimin sonuçlarına yönelik protestoda böyle görüntülendi. Parlamento önünde çadırlar kurarak eylem yapan muhalefet partililer ve destekçileri, meclise giren milletvekilleri protesto etti. Hükümeti seçimlerde hile yapmakla suçlayan göstericiler, yeniden seçime gidilmesini talep ediyor (Vano Shlamov/AFP)

• 8/30

  24 Kasım 2024 - Filistinliler, bir yardım kuruluşunun mutfağından yemek almak için toplanıyor. Gazze'deki ailelerin, yardım ekiplerinin nispeten daha fazla erişimi olduğu bölgelerde bile genelde günde sadece bir kez yemek yiyebildiği bildiriliyor. Birleşmiş Milletler Dünya Gıda Programı, Gazze'de devam eden insani krize önlem alınmazsa bu durumun yakında kıtlığa dönüşebileceğini aktarıyor. Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin, İsrail Başbakanı Netanyahu ve eski Savunma Bakanı hakkında bu hafta çıkardığı tutuklama emri gerekçeleri arasında "bir savaş yöntemi olarak aç bırakma" suçu da vardı (Mohammed Salem/Reuters)

• 9/30

  23 Kasım - Birleşmiş Milletler'in belirlediği 25 Kasım Kadına Yönelik Şiddete Karşı Uluslararası Mücadele Günü öncesinde İtalya'da binlerce kişi sokağa döküldü. Birleşmiş Milletler'e göre, kadınlara ve kızlara yönelik şiddet dünyadaki en yaygın insan hakları ihlallerinden biri. Dünya çapında, neredeyse üç kadından biri hayatında en az bir kez fiziksel veya cinsel şiddete maruz kalıyor. İtalyda'da "Non Una di Meno (Bir Kadın Daha Eksilmesin)" adlı sivil inisiyatifin girişimiyle gerçekleştirilen yürüyüşte kadınlar "Ataerkilliği silahsızlandıralım" yazılı pankart taşıdı (Yara Nardi/Reuters)

• 10/30

  22 Kasım 2024 - Sırbistan'ın Novi Sad kentindeki bir tren istasyonunun çatısının çökmesiyle 15 kişinin hayatını kaybetmesinden üç hafta sonra, göstericiler Belgrad'ın merkezinde sessiz bir protesto düzenliyor. Tren istasyonundaki büyük beton çatı, 1 Kasım'da aniden çökmüştü. Yetkililer geniş kapsamlı bir soruşturma sözü vermiş ve Sırbistan İnşaat, Ulaşım ve Altyapı Bakanı Goran Vesic istifa etmişti. Eylemciler, ölümcül kazanın sorumlularının tutuklanmasını talep ediyor (Andrej Isakovic/AFP)

• 11/30

  21 Kasım 2024 - Lübnan'da itfaiye, başkent Beyrut'un güneyindeki Haret Hreik mahallesine İsrail'in düzenlediği hava saldırısı sonucu çıkan yangınlara müdahale ediyor. İsrail'le Hizbullah arasındaki çatışmalar sürerken bugün Uluslararası Ceza Mahkemesi, Gazze'de savaş suçu işledikleri gerekçesiyle İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve eski Savunma Bakanı Yoav Gallant hakkında tutuklama kararı çıkardı. (Lahey'deki mahkeme, açıklamasında Hamas lideri Muhammed Deif hakkında da tutuklama emri çıkardığını duyurdu (AFP)

• 12/30

  20 Kasım 2024 - Yunanistan'da ekonomik koşulların iyileştirilmesi çağrısıyla ülke genelinde işçiler 24 saatlik genel greve gitti. Grev ülke genelinde toplu taşımayı aksattı ve hayatı durma noktasına getirdi. Yunanistan Genel İşçi Konfederasyonu açıklamasında "Fiyatlar ve kiralar fırladı, maaşlarsa düşük kaldı" ifadelerini kullandı (Aris Messinis/AFP)

• 13/30

  19 Kasım 2024 - Birleşik Krallık'ta çiftçiler başkent Londra'da protesto düzenledi. Sokaklara dökülen binlerce çiftçi, veraset vergisinin değiştirilme planının geri çekilmesi talep etti. Protestocular arasında ünlü Top Gear programının sunucusu Jeremy Clarkson da yer aldı (Ben Stansall/AFP)

• 14/30

  18 Kasım 2024 - Gazze'nin merkezindeki El-Cela Caddesi caddesinde halk, İsrail saldırısı sonrasında yıkılan evin başında toplanıp enkaz altında kalanları kurtarmaya çalışıyor. Hamas kontrolündeki Gazze'de Sağlık Bakanlığı son 24 saatte İsrail saldırıları sonucunda 76 kişinin öldüğünü ve 158 de yaralı olduğunu açıkladı. İsrail, Lübnan'ın başkenti Beyrut'a da saldırılar düzenledi (Ömer El-Kattaa/AFP)

• 15/30

  18 Kasım 2024 - Brezilya yerlileri Rio de Janerio'daki G20 zirvesi öncesinde düzenlediği protestoda ABD Başkanı Joe Biden, Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Hindistan Başbakanı Narendra Modi, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Japonya Başbakanı İşiba Şigeru'nun figürlerini suya gömdü. Protesto, dünyanın en zengin ülkelerinin gezegendeki iklim ve biyolojik çeşitlilik sorunlarının çözümüne liderlik etmedikleri söylemiyle düzenlendi (Pablo Porciuncula/AFP)

• 16/30

  16 Kasım 2024 - Ölen bir kambur balina, Güney Afrika'nın yasama başkenti Cape Town'da Ulusal Deniz Kurtarma Enstitüsü (NSRI) tarafından çekiliyor. Avcılık, geçmişte kambur balina sayısında ciddi bir düşüşe yol açmıştı. ABD, 1973'te tüm kambur balinaları nesli tehlikede kategorisine almıştı. 1985'te ticari balina avcılığına getirilen moratoryum, kambur balina popülasyonunun artışında önemli bir rol oynadı. ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi, halihazırda 14 farklı popülasyonun 4'ünün neslinin tehlikede, birininse tehdit altında olduğunu bildiriyor (Nic Bothma/Reuters)

• 17/30

  15 Kasım 2024 - Bangkok'ta bir kadın, Loy Krathong festivali sırasında nehir tanrıçasına şükranlarını sunmak için yaprak ve çiçeklerden yapılmış Krathong'u parktaki bir lagüne yerleştiriyor. Festival her yıl, Tayland Ay takviminin 12. ayında, dolunayda kutlanıyor. Ülkedeki en büyük festivallerden biri olan Loy Krathong'da Taylandlılar, su tanrıçasına şükranlarını temsil eden adakları küçük teknelerle yüzdürüyor. Bununla kirlilik veya israf gibi davranışları için af da diliyorlar (Chalinee Thirasupa/Reuters)

• 18/30

  14 Kasım 2024 - National Geographic Pristine Seas, Pasifik Okyanusu'ndaki Solomon Adaları'nın yakınında keşfedilen dünyanın en büyük mercanının 24 Ekim'de çekilen fotoğrafını bugün paylaştı. Bilim insanları, Pristine Seas araştırma gemisinde çalışırken buldukları mercanın "hayat ve renkle dolu" önemli bir keşif olduğunu söylüyor. Genişliği 34 metre ve 5 metreden daha yüksek olan mercan, uzaydan bile görülebiliyor. Devasa mercanın 300 yıllık olduğu tahmin ediliyor (Manu San Felix/National Geographic Pristine Seas/AFP)

• 19/30

  13 Kasım 2024 - Fransa'da, Michelin'in Clermont-Ferrand'daki merkezinde düzenlenen eylemde, Genel Emek Konfederasyonu ceketi giyen bir protestocu bir sis bombasının yanından geçiyor. Araç lastiği üreticisi Michelin, 5 Kasım'da 1250'den fazla kişinin çalıştığı iki fabrikasını kapatmayı planladığını açıklamış ve kararın "son çare" olarak alındığını söylemişti. Sadece işten çıkarma planlarından vazgeçilmesini değil, maaş artışının da garanti altına alınmasını talep eden sendikalarla şirket yönetimi arasında henüz bir uzlaşmaya varılamadı (Olivier Chassignole/AFP)

• 20/30

  12 Kasım 2024 - Bakü'deki Birleşmiş Milletler iklim değişikliği zirvesi COP29'un açılış töreninde dansçılar performans sergiliyor. Bu sene gerçekleştirilen COP’ta ülkelerin enerji politikalarının yanı sıra yeni kolektif finansal hedeflerin belirlenmesi bekleniyor. Zirve, Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de başladı. İklim aktivistleri pazartesi günü Gürcistan'da bir miting organize ederek Azerbaycan'ın iklim görüşmelerine ev sahipliği yapmasını protesto etmişti. Tiflis'te bir araya gelen birçok aktivist, Azerbaycan'ın baskıcı politikaları nedeniyle iklim görüşmelerine ev sahipliği yapmayı hak etmediğini savunmuştu. Greta Thunberg, Azerbaycan'ın zirveyi "işlediği suçları ve insan hakları ihlallerini yeşil aklama yoluyla örtbas etme şansı" gibi gördüğünü ileri sürmüştü (Maxim Shemetov/Reuters)

• 21/30

  11 Kasım 2024 - Sudan ordusuyla ilişkili silahlı kişileri taşıyan kamyon, ülkenin doğusundaki Gedaref sokaklarında. Sudan'da rakip generaller arasında Nisan 2023'ten beri süren savaş onbinlerce kişinin ölümüne ve 11 milyondan fazlasının da yerinden olmasına yol açtı. Birleşmiş Milletler'e göre yerinden edilenlerden 3,1 milyonu ülke sınırları dışında sığınacak bir yer arıyor (AFP)

• 22/30

  10 Kasım 2024 - Gazze Şeridi'ndeki Deyr El Balah'ta Filistinliler yemek kuyruğunda. BM Yakın Doğu'daki Filistinli Mültecilere Yardım ve Bayındırlık Ajansı (UNRWA) Genel Komiseri Philippe Lazzarini, Gazze'nin kuzeyinde kıtlık yaşanabileceğini belirterek, "Açlık İsrail devleti tarafından silah olarak kullanılıyor" dedi. Lazzarini, "Gazze Şeridi'ne girmesine izin verilen yardım yetersiz. Günde ortalama 30 tırın biraz üzerinde ve bu günlük ihtiyacın yalnızca yüzde 6'sına tekabül ediyor" ifadelerini kullandı (Ramadan Abed/Reuters)

• 23/30

  9 Kasım 2024 - Almanya Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier, Berlin Duvarı'nın yıkılışının 35. yıldönümünde düzenlenen çiçek bırakma törenine katıldı. Törende Soğuk Savaş döneminde Doğu Berlin'den Batı Berlin'e geçerken hayatını kaybedenler anıldı. Berlin Duvarı'nın yıkılışının yıldönümü kapsamında her yıl canlı müzik, sergiler ve eski duvarın bir ucundan diğerine yapılan koşu da dahil olmak üzere çeşitli etkinlikler gerçekleştiriliyor (Ebrahim Noroozi/AP)

• 24/30

  8 Kasım 2024 - İspanya'daki atlı sivil muhafızlar, ölümcül afetin ardından ülkenin doğusundaki Valensiya bölgesinde zarar gören araçların yanından geçerek mağdurları arıyor. Ülkede son 50 yılda yaşanan en kötü sel felaketi, 210'dan fazla kişinin ölümüne, onlarca kişinin kaybolmasına ve kasabaların çamur altında kalmasına yol açtı. Sel özellikle Valensiya'da büyük bir yıkıma sebep oldu (Jose Jordan/AFP)

• 25/30

  7 Kasım 2024 - Arnavutluk Başbakanı Edi Rama, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski'ye sarılıyor. Avrupa Siyasi Topluluğu'nun 5'inci zirvesi, kıtanın karşı karşıya olduğu güvenlik zorluklarını ele almak amacıyla Macaristan'ın başkenti Budapeşte'de başladı. Zirvede Avrupa Birliği üyesi ülkelerin liderleriyle üye olmayan ülkelerin liderleri bir araya geliyor. Ana gündem maddeleri arasında düzensiz göçle mücadele, ekonomi güvenliği ve iklim de var (Ludovic Marin/AFP)

• 26/30

  6 Kasım 2024 - 2024 ABD Başkanlık Seçimi'ni kazanan Donald Trump, Florida eyaletindeki West Palm Beach Kongre Merkezi'nde konuşma yaptı. Trump, zafer konuşmasında kendisini destekleyen herkese teşekkür etti ve ekonomik büyüme ve ulusal güvenlik vaatlerinde bulundu. Sandıkların kapanmasıyla birlikte erken sonuçlar, seçim yarışının başa baş gittiğini gösterse de Trump, salıncak eyaletlerde kazanarak zafere ulaştı. Trump, rakibi Demokrat Parti'nin başkan adayı Kamala Harris'ten yaklaşık 5 milyon fazla oy aldı (Jim Watson/AFP)

• 27/30

  5 Kasım 2024 - ABD'nin New York kentinde seçmenler oy kullanıyor. ABD'de seçim gününe gelindi ve Demokrat Parti'nin adayı Kamal Harris'le Cumhuriyetçi Parti'nin adayı Donald Trump arasındaki yarış haftalardır başa baş ilerliyor. Seçimin sonucunu 7 salıncak eyaletteki oyların belirleyeceği düşünülüyor (Leonardo Munoz/AFP)

• 28/30

  4 Kasım 2024 - İspanya'nın Valensiya bölgesindeki Alfafar'ın caddelerinde polis memurları sokaklardaki çamurun temizlenmesine yardım ediyor. İspanya'da uzun zamandır görülen en kötü sel felaketinde hayatını kaybedenlerin sayısı 217'ye ulaşırken arama kurtarma çalışmaları hâlâ sürüyor. Yetkililer sokakların temizlenmesinin en az bir hafta süreceğini belirtirken bölgede 17 bin polis, jandarma, asker ve sivil koruma görevlisi çalışıyor (Jose Jordan/AFP)

• 29/30

  3 Kasım 2024 - Brezilya'daki Formula 1 Sao Paulo Grand Prix'sini Red Bull Racing'in Hollandalı pilotu Max Verstappen kazandı. "Uçan Hollandalı", son derece kaotik geçen yarışa 17. sıradan başlamıştı. İkinci ve üçüncü sırayı Alpine pilotları Esteban Ocon ve Pierre Gasly alırken, pilotlar şampiyonasında Verstappen'le Norris arasındaki fark 62'ye çıktı (Nelson Almeda/AFP)

• 30/30

  2 Kasım 2024 - Hindistan'ın Mumbai şehrinde, Ölüler Günü'nde mezara çiçek koyan bir kadının drone görüntüsü. Cadılar Bayramı'yla başlayan üç günlük dönemde, Hıristiyanlar ölülerle yaşayanlar arasındaki perdenin kalktığına inanıyor. Hıristiyanlar, Hindistan nüfusunun yalnızca yüzde ikisini oluşturuyor. Geçen ay çeşitli Hıristiyan mezheplerinin liderleri, kendilerine yönelik şiddetteki artışı protesto etmek üzere Yeni Delhi'de eylem düzenlemişti (Francis Mascarenhas/Reuters)

ABD merkezli Carnegie Uluslararası Barış Vakfı'ndan Paul Haenle, Çin'in Rusya'yla ortaklığıyla uluslararası kamuoyunun kınaması arasında bir yol tutturmaya çabaladığını belirterek "Çin, Rusya'yı kapsamlı stratejik ortaklığıyla ve NATO'nun genişlemesine ve Moskova'ya yaptırım uygulanmasına karşı çıkarak destekliyor. Bir yandan da olumlu ilişkiler kurma ve müdahale etmeme politikasıyla samimi olmayan bir şekilde Ukrayna'ya arka çıkıyor" dedi.

Çin'in Ukrayna savaşındaki nükleer saldırı tehdidine yaklaşma biçimi de tepki topladı.

Putin, 27 Şubat'ta ülkesinin nükleer güçlerinin "özel alarm durumuna" geçirildiğini açıklayarak uluslararası kamuoyunda nükleer savaş kaygısı yarattı. Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Vang Vınbin ise Putin'in açıklamasını doğrudan kınamadan itidal çağrısı yaparak Moskova ve Kiev arasındaki savaşın diplomatik yollardan çözülmesi gerektiğini söyledi.

Ayrıca Rus birlikleri, 24 Şubat'ta başlayan askeri operasyonun ertesi günü Çernobil nükleer santralini, 3 Mart'ta da Avrupa'nın en büyük nükleer santrali Zaporijya'yı ele geçirdi. Vınbin, yine Rusya'nın nükleer tehditlerine doğrudan karşı çıkmadan yaşananlardan endişe duyduklarını belirterek gerilimin azaltılması ve nükleer tesislerin güvenliğinin sağlanması gerektiğini ifade etti.  

Çin'in "Ukrayna anlaşması"

Çin'le Ukrayna'nın 8 yıl önce imzaladığı "koruma anlaşması" da savaşla birlikte yeniden gündeme geldi. 

2013'te dönemin Ukrayna Cumhurbaşkanı Viktor Yanukoviç ile Şi karşılıklı bir anlaşma imzalamış, Pekin yönetimi nükleer saldırı tehdidi durumunda Kiev'e "nükleer güvenlik garantisi" sağlayacağını söylemişti. Öte yandan Çin yönetimi, Ukrayna'yla anlaşmasında vadettiği "güvenlik korumasının" içeriğine dair bugüne dek net bir açıklama yapmadı. Dolayısıyla bu anlaşmanın Pekin'in süren Rusya - Ukrayna savaşında gündeme gelen nükleer savaş endişelerine ilişkin "tarafsız" politikasını nasıl etkileyeceğini kestirmek şimdilik zor.

Güney Kore merkezli düşünce kuruluşu Jeju Barış Enstitüsü Başkanı Intaek Han, Rusya'nın bu anlaşmayı Kiev'in NATO üyeliğinin önüne geçmek için zamanında desteklemiş olabileceği ihtimaline dikkat çekti.

ABD Endişeli Bilim İnsanları Birliği'nden (Union of Concerned Scientists) Gregory Kulacki ise "Bu bir nükleer silah ülkesinin, nükleer silaha sahip olmayan bir ülkeye, elinde nükleer silah bulunduran bir başka ülke tarafından tehdit edilmesi durumunda destek sağlayacağını vadettiği bir anlaşma. Bunun bir anlamı var ve Çin'e bunun gösterilmesi lazım" dedi.

4 - Rusya, Çin'den ne istiyor ve Pekin, Kremlin'e yardım edecek mi?  

ABD'de kimliğini paylaşmayan hükümet yetkilileri, bu hafta Kremlin'in Pekin'den askeri teçhizat ve ekonomik destek istediğini ileri sürdü.

Rusya iddialara yönelik açıklama yapmazken, Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Cao Licien Rusya'nın Ukrayna'yla savaşta kullanmak üzere askeri yardım talep ettiğini reddederek, bunun dezenformasyon olduğunu savundu.  

ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Ned Price ise "Çin, Rusya'ya askeri anlamda ya da yaptırımları delecek şekilde yardım ederse bunun sonuçları olur" diyerek Pekin'e gözdağı verdi.  

Licien, ABD'nin bu açıklamasına tepki göstererek Rusya'ya uygulanan yaptırımlardan Pekin'in de etkilenmesi durumunda "Çin kesinlikle güçlü karşı tedbirler alacaktır" dedi.

"Çin, yaptırımları delmeden Rusya'ya destek verebilir"

ABD merkezli Alman Marshall Vakfı'nda Asya Programı Direktörü Bonnie Glaser, "Büyük ihtimalle Çin, yaptırımları açıkça delmeden bunların Moskova'ya etkisini hafifletecek şekilde Rusya'ya yardım etmenin bir yolunu bulacak" dedi.

Avustralya Ulusal Üniversitesi'nden Wen-Ti Sung ise Pekin'in üç önceliği olduğunu belirterek, "Birinci sırada uluslararası dengenin korunması, ikinci sırada Rus ekonomisi ve yönetiminin uluslararası yaptırımlar altında çökmesini engellemek ve üçüncü sıradaysa Rus saldırganlığının açıkça destekçisi olarak görülmemek geliyor" yorumunu yaptı.

Independent Türkçe, Guardian, Reuters, PBS, Wall Street Journal, SCMP, Telegraph, Washington Times, Washington Post, Financial Times

Derleyen: Yasin Sofuoğlu