Altı soruda Ukrayna krizi: Putin'in Donbas kararı ne anlama geliyor?

Moskova'nın Ukrayna'dan tek taraflı bağımsızlığını ilan eden Donetsk ve Luhansk'ı tanıması bölgedeki tansiyonu yeniden artırdı

Tansiyon artarken Ukrayna ve  Rusya sınır bölgesindeki askeri tatbikatlarına devam ediyor (Reuters)

Rusya'nın Ukrayna'dan tek taraflı bağımsızlığını ilan eden Donetsk Halk Cumhuriyeti ve Luhansk Halk Cumhuriyeti'ni tanıdığını açıklamasıyla, Moskova-Kiev arasında gerginlik tırmandı. Peki, Rusya'nın bu kararı ne anlama geliyor?

Merkezi Birleşik Krallık'ın başkenti Londra'da yer alan Reuters haber ajansı, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in dün yaptığı açıklamanın bölgedeki durumu nasıl etkileyebileceğini 6 soruda değerlendirdi.

Tek taraflı bağımsızlık ilan eden bölgelerin durumu nedir?

Birlikte Donbas olarak adlandırılan Donetsk Halk Cumhuriyeti ve Luhansk Halk Cumhuriyeti'ndeki Rusya destekli ayrılıkçılar, 2014'te Ukrayna'dan tek taraflı olarak bağımsızlıklarını ilan etmişti.

Kiev tarafından terörist ilan edilen ayrılıkçılarla Ukrayna arasında bölgede yaşanan çatışmalarda bugüne dek 15 bine yakın kişinin hayatını kaybettiği düşünülüyor.

Rusya çatışmalarda rol oynadığını inkar etse bile Ukrayna, Kremlin'in ayrılıkçılara gizli askeri destek, finansal yardım ve Kovid-19 aşısı temin ettiği gibi bölge sakinlerine en az 800 bin Rus pasaportu da verdiğini öne sürmüştü.

Rusya'nın Donbas'ın bağımsızlığını tanıması ne anlama geliyor?

Putin'in "Çoktan vakti geçmiş bu kararı vermenin artık gerekli olduğunu düşünüyorum" diyerek dün imzaladığı belgeyle Rusya, ilk defa Donbas'ı Ukrayna'nın bir bölgesi olarak tanımadığını açıklamış oldu.
 


Bu durum Moskova'nın açık şekilde askerlerini Donbas'a göndererek, Kiev'e karşı doğrudan savaş açmak yerine bölge sakinlerini Ukrayna'ya karşı korumak için müdahalede bulunduğunu öne sürüp, bölgede askeri varlığını koruyabilme ihtimalini doğurdu.

Donetsk Halk Cumhuriyeti'nin eski lideri Aleksandr Boroday, geçen ay Reuters'a açıklamasında ayrılıkçıların, Ukrayna'nın kontrolündeki bölgeleri ele geçirebilmek için Rusya'nın desteğini istediğini söylemişti.

Böyle bir durumda Rusya ve Ukrayna arasında doğrudan bir askeri çatışma yaşanabilir.

Minsk Protokolü ne olacak?

Donbas'taki çatışmaların durdurulması için 2014 ve 2015'te Ukrayna, Rusya, Donetsk, Luhansk ve Avrupa Güvenlik ve İş Birliği Teşkilatı arasında imzalanan iki Minsk Antlaşması da beklenen sonucu vermemişti.

Yine de bölgede gelecekte herhangi bir çözüm sağlanmasına zemin oluşturması için tarafların en iyi seçenek olarak gördüğü protokol, Rusya'nın Donbas'ın bağımsızlığını tanıma kararıyla geçerliliğini yitirmiş oldu.

Batı nasıl karşılık verecek?

Son aylarda Rusya ve Ukrayna arasında artan gerginlikte başta ABD ve NATO olmak üzere Batılı devlet ve örgütler, işgal durumunda ağır yaptırımlar uygulayacaklarına dair Kremlin'i uyardı.

ABD Dışişleri Bakanı Anthony Blinken, dün yaptığı açıklamada Putin'in Donbas kararına tepki göstererek, "Bu karar, Rusya'nın Minsk anlaşmaları kapsamındaki taahhütlerinin tamamen reddettiğini gösteriyor, Rusya'nın iddia ettiği diplomasiye bağlılığıyla doğrudan çelişiyor ve Ukrayna'nın egemenliğine ve toprak bütünlüğüne açık bir saldırı niteliğinde" demişti.

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

Birleşik Krallık Başbakanı Boris Jonhson da Putin'in kararının ardından Rusya'ya yaptırım uygulamak için harekete geçeceklerini açıklamıştı.

Rusya daha önceden tek taraflı bağımsızlık ilan eden devletleri tanımış mıydı?

Rusya, 2008'de Gürcistan'la kısa süren çatışmaların ardından tek taraflı olarak bağımsızlığını ilan eden Abhazya ve Güney Osetya'yı tanımıştı.

Moskova, bu bölgelere finansal yardım sağlayıp askeri birlik göndermiş ve bölge sakinlerine Rus vatandaşlığı vermişti.

Son durumun Moskova açısından artı ve eksileri nedir?

Abhazya ve Güney Osetya'nın bağımsızlığını tanıdığında Rusya, bu bölgelere askeri birlik göndererek Gürcistan'ın NATO üyeliğini engellemeye çalışmıştı. Gürcistan henüz resmi olarak NATO'ya katılmadı.

Kremlin'in Donbas kararıyla benzer bir strateji izlediği, böylelikle başından beri karşı çıktığı Ukrayna'nın NATO üyeliğini engellemeyi hedeflediği düşünülüyor.

Öte yandan Rusya, Donbas'ın bağımsızlığını tanıyıp Minsk Protokolü'nü ihlal ettiği için özellikle Batılı devletlerin ciddi yaptırım planları ve uluslararası kamuoyunun kınamasıyla karşı karşıya.

Moskova bu hamleyle resmi olarak Donetsk ve Luhansk bölgelerinin sorumluluğunu da üstlenmiş bulunuyor. Bu da Rus ekonomisine ciddi bir yük bindirebilir.



Independent Türkçe, TASS, Guardian, Reuters

Derleyen: Yasin Sofuoğlu

DAHA FAZLA HABER OKU