Birleşik Krallık’taki Nottingham Üniversitesi İşletme Fakültesi’nden araştırmacılar, ülkede plastik poşet kullanımındaki büyük düşüşün çevresel değil ekonomik kaygılardan kaynaklandığını keşfetti.

10 binden fazla tüketicinin verilerinin incelendiği araştırma, alışverişe çıkanların tek kullanımlık plastik poşetlerden gezegeni kurtarma amacıyla değil, bozuk paralarından vazgeçemediği için kaçındığını ortaya koydu.

Araştırmacılar sadakat kartlarıyla yapılan bir milyonun üzerinde işlemi inceledi. İşletmelerin müşterilerini tutmak için ücretsiz veya küçük bir ücret karşılığında dağıttığı kartlara sadakat kartı adı veriliyor. İşletmeler bu karta sahip müşterilerine çeşitli hediyeler, promosyonlar ve indirimler sunuyor.

Söz konusu işlemleri yaptığı belirlenen müşteriler yaşam tarzlarını, ekonomik koşullarını ve çevresel hassasiyetlerini değerlendiren bir ankete katıldı.

Ankete verilen yanıtları sadakat kartlarının gösterdiği verilerle bir araya getiren araştırmacılar katılımcıların satın alma davranışlarını etkileyen faktörleri belirlemek için yapay zeka destekli algoritmalara başvurdu.

Anket, özellikle çevresel hususlara ve iklim değişikliğine ilişkin sorular içeriyordu. Ancak bunların satın alma kararları üzerinde çok az etkisi olduğu görüldü.

Bu poşetlerin genellikle çevresel kaygıların satın alma davranışını etkilemediği ve pek de tutumlu olmayan genç müşteriler tarafından kullanıldığı tespit edildi. Bu müşteriler de çoğunlukla erkekti.

Araştırma ekibinden Dr. James Goulding, "Şu ana kadar plastik poşetleri düzenli olarak satın alan veya almayan kişilere dair çok az şey biliniyordu" ifadelerini kullandı:

Önceki araştırmalar, bireylerin inançlarını gerçek dünyada eyleme döküp dökmediğine değil, tüketicilerin yalnızca kişiliklerine veya motivasyonlarına odaklanıyordu.

Doç. Dr. Gavin Smith ise "Nadiren plastik poşet alan kişilerin bunu en azından kısmen para biriktirme arzusuyla yaptığını görmeyi bekliyorduk" diye konuştu:

Çevresel kaygıların tüketimi öncelemediğini görmek beklemediğimiz bir şeydi.

Birleşik Krallık’ta plastik poşetleri ilk ücretlendiren, 2011’de Galler olmuştu. Onu 2013'te Kuzey İrlanda ve 2014'te İskoçya izlemişti. Bunun ardından İngiltere de 2015’te plastik poşetleri en az 5 peniye (yaklaşık 75 kuruş) satma kararı almıştı.

Bu uygulamaların ardından poşet kullanımı yaklaşık yüzde 90 oranında düşmüştü.

Plastik poşetler Türkiye’de de 25 kuruşa satılıyor. Türkiye 1 Ocak 2019'da plastik kirliliğiyle mücadele amacıyla ücretli poşet sistemine geçmişti. Bunun ardından plastik poşet kullanımının yüzde 77 azaldığı ortaya çıkmıştı.

Independent Türkçe, The Guardian, BBC Türkçe

Derleyen: Çağla Üren