Bilim insanları modern sürüngenlerin çoğunun eski bir atası olan bir türün 231 yıllık fosilini gün yüzüne çıkardı.

Aralarında ABD'deki Harvard Üniversitesi'nden araştırmacıların da bulunduğu ekibe göre Arjantin'de keşfedilen fosil, tüm kertenkeleleri ve yılanları içeren ve yaklaşık 11 bin türle en büyük karasal omurgalılar grubunu oluşturan Lepidozorlar'ın (Lepidosauria) atası olan eski bir türü temsil ediyor.

Lepidozorların soyu, yaklaşık 260 milyon yıl önce ortaya çıkıp birbirlerinden farklılaşan dinozorlardan daha eskiye dayanıyor. Ancak bilim insanları, bu grubun evriminin yaklaşık 260-150 milyon yıl önceki erken aşamalarının ancak paramparça haldeki fosillerden bilindiğini, dolayısıyla gizemini koruduğunu söylüyor. Ta ki bugüne kadar...

Nature dergisinde çarşamba günü yayımlanan güncel araştırmada, bilim insanları lepidozorların en ilkel türünü temsil eden yeni bir tür tanımlıyor. Taytalura alcoberi isimli bu tür üç boyutlu olarak korunmuş ilk erken lepidosor fosiline dayanıyor. 

Araştırmanın Harvard Üniversitesi'ndeki yardımcı yazarlarından Tiago R. Simoes, yaptığı açıklamada, "Fosilin yaşını ve yerini biliyordum ve bazı dış özelliklerini inceleyerek kertenkelelerle yakından ilişkili olduğunu anlayabiliyordum fakat gerçek bir kertenkeleden daha ilkel görünüyordu ve bu hayli özel bir şey" ifadelerini kullandı.

Araştırmada, bilim insanları fosil örneğinin BT X-ışını taramalarından elde edilen verileri işleyip kafatasının her bir kemiği için bir renk mozaiği oluşturdu. 

Bilim insanları bunun, fosilin anatomisini sadece birkaç mikrometrelik bir ölçekte (yaklaşık olarak bir insan saçı kalınlığında) ve yüksek detaylı çözünürlükte anlamalarını sağladığını söylüyor.

İleri analizlerin sonucunda Taytalura'nın nihayetinde tüm kertenkeleleri ve yılanları oluşturan soyun en ilkel üyesi olduğunu belirlediler.

Türün konumunu, "Evrim ağacında bir kertenkele bile değil" ifadeleriyle açıklayan Dr. Simoes, oradaki gerçek kertenkeleler, diğer tüm sürüngenler ve Yeni Zelanda'da kalan son tuatara türlerine "en yakın şeyin bu olduğunu" ekledi.

Almanya'nın Stuttgart kentinde Devlet Doğa Tarihi Müzesi'nde çalışan ve araştırmanın ortak yazarlarından biri olan Gabriela Sobral "Bu 3 boyutlu ve iyi korunmuş fosil gerçekten önemli bir bulgu. Şimdiye kadar elimize geçen ve Lepidozorların evriminin ilk evrelerini temsil eden en eksiksiz fosil" ifadelerini kullandı.

Dr. Gabriela, "Bilinen diğer tüm fosiller çok eksik, bu da onları kesin olarak sınıflandırmayı zorlaştırıyor fakat Taytalura'nın eksiksiz ve eklemli doğası, bağlarını çok daha kesin kılıyor" diye ekledi.

Mükemmel korunmuş Taytalura kafatası 10 binden fazla yılan, kertenkele ve tuatara türü de dahil olmak üzere çok başarılı bir hayvan grubunun nasıl ortaya çıktığını ortaya koyarken bilim insanları aynı zamanda en ilkel dinozor örneklerinden bazılarının gün yüzüne çıkarıldığı, Ischigualasto Formasyonu adı verilen fosil bölgesinin önemini de vurguladığını söylüyor. 

Araştırmanın San Juan Ulusal Üniversitesi'nden ortak yazarı Dr. Ricardo N. Martínez, yapılan bir açıklamada, "Bu bölgedeki fosillerin olağanüstü korunma kalitesi, bu örnek kadar kırılgan ve küçük bir şeyin 231 milyon yıl boyunca korunmasını sağladı" dedi.

252-201 milyon yıl önceye, Triyas dönemine ait neredeyse tüm lepidozor fosilleri Avrupa'da bulunmuştu. Bu yüzden araştırmacılar söz konusu fosilin Güney Amerika'da bulunan ilk erken lepidozor fosili olduğunu söylüyor. Araştırmacılara göre bu, gruptaki canlıların evrimsel tarihlerinin başlarında bile çok uzak coğrafi bölgelere göç edebildiğine işaret ediyor.

Araştırmacılar şimdi gerçek kertenkelelerin kökeninden hemen önce dallanan aynı soydan farklı türler bulma umuduyla daha eski bölgeleri incelemeyi planlıyor.


*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

https://www.independent.co.uk/news/science

Independent Türkçe için çeviren: Noyan Öztürk