İran'da dün yapılan 13. Cumhurbaşkanlığı Seçimleri’nin ilk resmi sonuçlarına göre muhafazakar aday İbrahim Reisi 28 milyon 600 bin oydan 17 milyon 800 binini alarak seçimi kazandı.

İran İçişleri Bakanlığı Seçim Merkezi Başkanı Cemal Örf, düzenlediği basın toplantısıyla 13. Cumhurbaşkanlığı Seçimlerinin ilk sonuçlarını paylaştı.

Örf, şu ana kadar sayılan 28 milyon 600 bin oydan muhafazakar aday Reisi'nin 17 milyon 800 bin, muhafazakar aday Muhsin Rızai'nin 3 milyon 300 bin, reformist aday Abdunnasır Himmeti'nin 2 milyon 400 bin ve bir diğer muhafazakar aday Emir Hüseyin Kadızade Haşimi'nin de 1 milyon oy aldığını belirtti.

Bu sonuçlara göre oyların yüzde 62'sini alan Reisi birinci turda cumhurbaşkanı seçilmek için gerekli olan yüzde 50+1'i geçerek 8. cumhurbaşkanı oldu.

Muhaliflerce "katliam ayetullahı" olarak anılıyor 

Reisi, 14 Aralık 1960'ta Meşhed'de doğdu. Hukukçu olan Reisi, 1979'daki devrimin ardından kariyerine 1981'de Kereç savcısı olarak başladı. Görevinde hızla yükselen Reisi, kısa sürede Tahran Başsavcı Vekilliği makamına oturdu.

İbrahim Reisi, İran devrim lideri Humeyni'nin talimatıyla 1988 yılında hapisteki rejim muhaliflerinin idam kararını veren komitede yer aldı.

Rejim muhalifleri tarafından "ölüm komitesi" olarak adlandırılan 4 kişilik heyette yer alan Reisi, muhaliflerce "katliam ayetullahı" olarak adlandırılıyor. O dönem yaklaşık 3 bin kişinin idam edildiği öne sürülüyor.

Humeyni'nin ölümü sonrası Hamaney döneminde devlet makamlarında hızla yükseldiği gözlenen Reisi, 1989-1994 yıllarında Tahran Başsavcılığı görevinde bulundu. 1994 yılında Devlet Denetleme Kurumu Başkanlığına atanan Reisi, 10 yıl boyunca bu görevde kaldı.

Reisi, daha sonra 2004'te Yargı Erki Başkanı Birinci Yardımcılığı görevine atandı. 2014 yılında İran Genel Başsavcılığı görevine atanan Reisi, 2016 yılında yine Hamaney tarafından Meşhed kentindeki İmam Rıza Türbe ve Külliyesi Vakfı Başkanlığına getirildi.

2017'de seçimi kaybetti

Ülkede 19 Mayıs 2017'de yapılan cumhurbaşkanlığı seçimlerinde aday olan Reisi, mevcut Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani'ye karşı seçimleri kaybetti.

Reisi, kendisinden önceki Yargı Erki Başkanı Ayetullah Amuli Sadık Laricani'nin, Hamaney tarafından görevden alınarak Düzenin Maslahatını Teşhis Konseyi başkanlığına atanmasının ardından Mart 2019'da boşalan Yargı Erki Başkanlığı'na getirildi.

Laricani'nin görev yaptığı dönemle ilgili üst düzey yargı yetkililerine yönelik "yargıda yolsuzluk" soruşturmalarını başlatan Reisi, görev yaptığı süre boyunca sık sık ülkenin en büyük sorunlarından sayılan yolsuzlukların üzerine gitme vurgusu yaptı.

Siyasi tutukluların idam edilmesinde ve 2009'daki sosyal çalkantıların bastırılmasında oynadığı rol nedeniyle Kasım 2019'da ABD tarafından yaptırım listesine alınan Reisi, idamlarda oynadığı rol hakkında kamuoyunun önünde hiçbir açıklama yapmadı.

Devrim Muhafızları Ordusu tarafından da desteklendiği öne sürülen İbrahim Reisi'nin ismi, Hamaney sonrasında ülke liderliği makamına oturması muhtemel adaylar arasında geçiyor.

Nihai sonuçlar açıklandı

İran İçişleri Bakanı Abdurrıza Rahmani Fazli, düzenlediği basın toplantısında dün yapılan 13. Cumhurbaşkanlığı Seçimlerinin nihai sonucunu açıkladı.

Yaklaşık 83 milyon nüfuslu ülkede oy kullanma hakkına sahip 59 milyon 310 bin 307 seçmenden sandık başına gidenlerin sayısının 28 milyon 933 bin 4 olduğunu belirten Fazli, seçimlere katılımın yüzde 48,8 olarak gerçekleştiğini aktardı.

Fazli, muhafazakar aday İbrahim Reisi'nin kullanılan oyların 17 milyon 926 bin 345'ini, muhafazakar aday Muhsin Rızai'nin 3 milyon 412 bin 712'sini, reformist aday Abdunnasır Himmeti'nin 2 milyon 427 bin 201'ini Emir Hüseyin Kadızade Haşimi'nin de 999 bin 718'ini aldığını ifade etti.

Bakan Fazli yaklaşık 4 milyon oyun da geçersiz sayıldığını bildirdi. İranlı Bakan seçim sonuçlarına göre Reisi'nin oyların yüzde 62'sini alarak 8. Cumhurbaşkanı seçildiğini kaydetti.

Devrimden bu yana en düşük katılımlı seçim

Seçimlere katılım oranı 2017'de Hasan Ruhani'nin kazandığı ve yüzde 73 olarak gerçekleşen 12. Cumhurbaşkanlığı Seçimlerine göre yaklaşık yüzde 24 düştü ve devrimden bu yana yapılan cumhurbaşkanlığı seçimlerinin en düşük seviyesinde kaldı.

Ülkede halkın seçimlere en az katılım gösterdiği 1993 yılındaki eski Cumhurbaşkanı Ali Ekber Haşimi Rafsancani'nin kazandığı seçimlerde, kayıtlı seçmenlerden yüzde 50,6'sı sandığa gitmişti.

AA