2020, Kovid-19 pandemisinin yanı sıra küresel halk sağlığına tehdit oluşturabilecek başka bir salgına daha sahne oldu. Yeni bir çalışmaya göre hayli patojenik (hastalık yapıcı) bir kuş gribi virüsü 46 ülkeye yayıldı.

HPAIV isimli bir kuş gribi virüsünün alt tipi olan H5N8, onlarca yıl önce tanımlanmış ve Aralık 2020'de ilk kez insana sıçramıştı.

Yeni makaleye göre bu virüs, 2020’de 46 ülkedeki kuş popülasyonunda görüldü ve görülmeye devam ediyor. Hatta dünya çapında milyonlarca kuşun ölümüne veya katledilmesine yol açtığı bildiriliyor.

Hakemli bilimsel dergi Science’ta kaleme alınan makalede Weifeng Shi ve George F. Gao isimli iki virolog, "Virüsten etkilenen coğrafi bölgeler sürekli genişliyor ve en az 46 ülke, yüksek derecede patojenik H5N8 salgını bildirdi" ifadelerine yer verdi.

Yazarlar bu endişe verici eğilim yakından takip ve kontrol edilmezse H5N8'in küresel sağlığa büyük tehdit oluşturacağı uyarısında bulundu.

H5N8'e karşı en savunmasız hayvanlar arasında tavuklar ve ördekler gibi çiftlik hayvanları ve yabani, göçmen kuşlar yer alıyor. Ancak son zamanlarda virüsün insana bulaştığı vakalar da tespit ediliyor.

Örneğin 2020 sonunda Rusya'da bir kuş gribi salgını patlak verdi ve ülkenin güneyindeki bir çiftlikte 7 kişide enfeksiyon görüldü. Bu H5N8'in insanlarda görüldüğü ilk seferdi.

Uzmanlara göre bu küçük çaplı salgın, H5N8 açısından ilk olsa da onunla bağlantılı diğer kuş gribi virüsleri için kesinlikle ilk değil. 

Shi ve Gao, "Bugüne kadar, Dünya Sağlık Örgütü’ne (DSÖ) bildirilen, H5N1 virüsüyle ilgili toplam 862 enfeksiyon teyit edildi. 455 kişi hayatını kaybetti” diye yazdı:

Bu vakalar 17 ülkede görüldü. Yüzde 76'sı Mısır ve Endonezya'daydı.

Bunun yanı sıra 2.3.4 adı verilen bir H5N8 sınıfı, dünya çapında baskın patojen haline geldi. Uzmanlar bu türün ilk olarak 2010'da Çin’in ıslak pazarlarında görüldüğünü belirtiyor.

Makalenin yazarları, bu sınıfın göçmen kuşlar aracılığıyla küresel çapta hızla yayıldığını ifade ediyor. Aktarılana göre bu tür virüslerin insana bulaşma yeteneği de giderek artıyor.

Yazarlardan Shi, Çin'deki Shandong Tıp Üniversitesi’nde, Gao ise Çin’in Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi'nde görev alıyor.

İki bilim insanı, 2020'nin başında Sars-Cov-2’yi belgeleyen ilk bilim insanları arasında yer alıyor.

Independent Türkçe, Science Alert, Science

Derleyen: Çağla Üren