Libya'da geçen yıl 18 Mayıs Çarşamba günü Türkiye destekli Ulusal Mutabakat Hükümeti (UMH) güçlerince Hafter güçlerinden alınan Wattiye Hava Üssü'nde Rus yapımı Pantsir hava savunma sistemi ele geçirildi.
Alçak ve orta irtifadaki hedeflere karşı kullanılabilen Pantsir, hava hedeflerine karşı iki fırlatma mekanizmasıyla 12 57E6E tipi güdümlü füze atabiliyor.
Yakın mesafelerde ise dakikada 5 bin atış yapabilen otomatik makineli topu ile kurşun yağdırabiliyor.
Bu özelliklerine karşın "Bahar Kalkanı" operasyonu sırasında İdlib'de ve Libya'daki çatışmalarda Türk yapımı SİHA'ları engellemede başarısız olduğu iddia edildi.
Libya'da ele geçirilen sistem önce ABD tarafından UMH güçlerinden teslim alınarak incelenmek üzere Almanya'daki ABD üssüne götürüldü.
The African Report'un haberine göre sistem bu sefer de Türk uzmanlarca incelenmek üzere Almanya'daki ABD üssünden alınarak geçen günlerde Türkiye'ye getirildi.
Ülkelerin farklı devletlerce yapılan sistemleri inceleyerek bunların özelliklerini anlamaya çalışması, buna göre önlemler geliştirmesi hatta elinde aynısı yoksa benzerini üretmesi savunma sanayisinde bilinen bir uygulama.
"Tersine mühendislik" ya da "Kopyalama" olarak adlandırılan uygulama ile pek çok silah sistemin benzerleri taklit edilerek farklı isimlerle üretiliyor.
"Muhtemelen bilgisayar programını inceliyorlardır"
Savunma çevrelerinde genel görüş Türkiye'nin benzer özelliklere sahip "Hisar" adlı bir hava savunma sistemi geliştirdiğinden Pantsir'den kopyalamaya gerek görülmeyeceği yönünde.
Pantsir'in incelenmek üzere Türkiye'ye getirilişini değerlendiren emekli Tuğgeneral Osman Aydoğan, Pantsir'in tersine mühendislikten ziyade silahın nasıl kullanıldığını anlamaya çalışıldığını ifade etti.
Amerikan'ın hava savunma sistemlerinin daha iyi olduğunu söyleyen Aydoğan, "Rusya'dan veya bir başkasından tersine mühendislik ile alacakları bir şey yok. Muhtemelen bilgisayar programını incelemek için inceliyorlardır" dedi.
"Türkiye, kendi özgün teknolojisini geliştirmeye öncelik verdi"
Başkent Üniversitesi Stratejik Araştırma Merkezi Danışmanı Ercan Çitlioğlu da tıpkı Aydoğan gibi Pantsir'in tersine mühendislikten ziyade özelliklerinin anlaşılması için incelenmek üzere getirildiğine inanıyor.
"Türkiye, savunma sanayisinde kopyalama yapıyor mu?" sorusuna Çitlioğlu, şu cevabı verdi:
"Teknolojinizin yeterli olmadığı durumlarda gelişmiş teknolojilerden faydalanmanın hiç zararı yok. Türkiye bunu yapıyor mu bilmiyorum. Ama Türkiye kendi özgün teknolojisini üretmede aşama kaydetti. Ayrıca kimi ülkelerle de işbirliği var. Örneğin obüslerin geliştirilmesinde Güney Kore'den destek aldığımız biliniyor. Keza geçmişte Çin'den çok sayıda kısa menzilli füze alınmıştı"
"Çin ve İran kopyalamada gelişmiş"
Çitlioğlu, İran ve Çin'in gelişmiş silah teknolojilerini kopyalama konusunda son derece gelişmiş savunma sanayilerine sahip olduğunu belirterek, Kuzey Kore'nin de Pekin yönetiminin ürettiği füzeleri geliştirdiğini söyledi.
İran'ın Ukrayna tanklarını kopyalayarak zırhlı birliklerini güçlendirmeye çalıştığını aktaran Çitlioğlu'na göre Pakistan'da Çin teknolojisinden faydalanıyor.
Çitlioğlu, bunun ülkeler arasında yasal işbirliğinin sonucu olarak ortaya çıkabildiği gibi kopyalama tarzında da olabildiğini kaydetti.
Çin, İran, uçaktan tanka füzeye kadar her türlü silahın kopyasını üretti
Savunma sanayisinde başka ülkelere ait sistemleri kopyalayarak kendi adlarına silah üretme konusunda Çitlioğlu'nun da dediği gibi Çin ve İran en bilinen ülkeler.
Çin, daha çok Rus biraz da ABD sistemlerini kopyalarken, İran ise Çin, Rus ve Amerikan silah sistemlerini kopyalayarak geliştirme konusunda hayli mahir.
Kopyalandığı iddia edilen sistemlere bakıldığında neredeyse uçaktan, tanka, tüfeğe kadar her türlü silahın kopyasını ürettikleri görülüyor.
Açık kaynaklarda yer alan iddialara göre İran'ın kopyalama yoluyla geliştirdiği silahlardan bazıları şunlar:
İran'ın kopya olduğu iddia edilen silahlarından bazıları
Azarakhsh savaş uçağı: ABD F-5 savaş uçağından kopyalanarak üretildiği iddia edildi.
Parastoo pervaneli eğitim uçağı: F33 Bonanza uçağından...
Kaman 22 İHA: İran tarafından düşürülen Amerikan MQ-9 Reaper'in enkazı üzerinde yapılan inceleme ile üretildiği iddiaları gündeme gelmişti.
Toophan (Tufan) tanksavar füzesi: ABD yapımı, NATO ülkelerinde de yaygın olan Tow füzesinden...
Panha 2091 Tufan taaruz helikopteri: Amerikan yapımı AH-1J Sea Cobra helikopterinden...
Panha Shabaviz 2061 helikopteri: Amerikan yapımı Bell 206 JetRanger'dan...
Shahed 129 SİHA: ABD MQ-9'dan....Türk yapımı Anka-A SİHA'larla da ciddi benzerliği var...
Misagh-1 omuzdan atılan hava savunma füzesi: Çinli QW-1 Vanguard'tan...
Sayyad-1 hava savunma füzesi: Çin HQ-2'den...
Bawer 373 hava savunma füzesi: Rus-300'lerden ...
Zülfikar tankı: Amerikan M60 ve Rus T-72'den ...
Sabalan tankı: ABD M47M'den...
Kerrar tankı: Rus T-72'lerden ve T-90 tanklarının geliştirilmesiyle elde edildi
Çin'in kopya olduğu iddia edilen silahlarına örnekler
Shenyang J-15 uçağı: Rus Sukhoi Su-33'den kopyalandığı iddia ediliyor.
Shenyang J-11 uçağı: Rus Sukhoi Su-27'den..
Shaanxi Y-9 Nakliye Uçağı : Rus yapımı Antonov An-12 Cub nakliye uçağının taklidi.
Lijian PUSAV İHA: ABD yapımı X-47B İnsansız Savaş Hava Aracı'ndan...
SVU-200 Flying Tiger insansız helikopteri: Amerikan MQ-8 Fire Scout insansız helikopterinden...
Chengdu Wing Loong "Pterodactyl" İHA: Amerikan MQ-1 Predator İHA'dan...
Çin PLZ-05 Kundağı Motorlu Obüs: Rus yapımı 2S19 Msta-S Kundağı Motorlu Obüs'ten...
Dongfeng EQ2050 Jeep: ABD General HMMWV Humvee Hafif Kamyonu'ndan
Çin PHL03 çoklu roketatar: Rus yapımı BM-30 Smerch "Whirlwind" çoklu roketatarından
Çin WZ-501 amfibi piyade savaş aracı: Rus BMP-1 amfibi piyade savaş aracından
Çin Hongjian-12 Red Arrow tanksavar füzesi: ABD FGM-148 Javelin tanksavar füzesinden
Türkiye, kopyalamadan ziyade lisansla geliştirmeye çalışıyor
Savunma sanayisini geliştirmeye çalışan Türkiye, yabancı sistemleri birebir kopyalamak yerine lisans anlaşmalarıyla teknoloji transferi ile farklı isimlerle üretmeye çalışıyor.
Çünkü kopya silahlar, her ne kadar aslına benzerse de teknolojik olarak daha yetersiz özelliklere sahip olabiliyor.
Bu nedenle Türkiye, teknoloji transferinin sağlandığı lisanslı üretimi daha çok tercih ediyor. Bu kapsamda kimi ülkelerle işbirliği yapmakta.
Örneğin Fırtına obüslerinin geliştirilmesinde Güney Kore'nin K-9 Thunder obüsünden, Altay Tankı'nın geliştirilmesinde K-2 Black Panter tankından yine Hürkuş'un üretiminde Güney Kore'nin K-T1 uçağından teknoloji transferi yapıldığı iddia edilmişti.
Keza "Kirpi", "Vuran" gibi zırhlı araçların geliştirilmesinde İsrail teknolojisinden, "Bora", "Kaplan" ve "Yıldırım" füzelerinin geliştirilmesinde Çin'den alınan WS-1A, B-611 ve B-611M lisanslarından faydalanıldığı biliniyor.
© The Independentturkish
