Türk Silahlı Kuvvetleri'nin (TSK), son yıllarda gerek yurtiçi gerekse yurtdışında gerçekleştirdiği operasyonlarda sağladığı başarılarda silahlı insansız hava araçlarının (SİHA) katkısı tartışılmaz.
TSK'nın elinde Türk Havacılık ve Uzay Sanayi A.Ş (TÜSAŞ) tarafından üretilen Anka ile Baykar Firması tarafından üretilen TB2 Bayraktar adlı SİHA bulunuyor.
Her iki sistem de farklı ülkelere ihraç edildi.
Özellikle Bayraktar SİHA'lar Libya'da Hafter'e karşı Ulusal Mutabakat Hükümeti güçleri ile Dağlık Karabağ'daki Ermeni güçlerine karşı Azerbaycan Ordusu tarafından çatışmalarda aktif kullanıldı.
Azerbaycan-Ermenistan arasındaki silahlı çatışma sürecinde Kanada merkezli Wescam şirketi, TB2 Bayraktar SİHA'larda kullanılıyor gerekçesiyle elektro optik kameraların ihracat iznini askıya almıştı.
Bu gelişme üzerine Aselsan tarafından Cats HD gece-gündüz kamerasının geliştirilmesine hız verildiği açıklandı.
Kanadalı firmanın ardından yine Ermenistan'ın İngiltere nezdindeki girişimleri sonucu Andair şirketi, Bayraktar Makina'ya SİHA'nın üretiminde kullanılan yakıt pompalarının satışını durdurdu.
Yaşanan bu iki kısıtlama kararının TSK'nın önemli bir gücü olan Bayraktar SİHA'ların üretimini aksatıp, aksatmayacağı merak konusu oldu.
"Satışı kısıtlanan ürünler internet üzerinden bile sipariş edilebiliyor"
Bu konuda yaşanabilecek olası gelişmeleri konunun uzmanları değerlendirdi.
Savunma sanayi araştırmacısı Anıl Şahin, İngiliz firmasının aldığı kararın Bayraktar üretimini engellemeyeceğini öne sürerek şöyle konuştu:
Şirketten tedarik edilen sistemler, genellikle yakıt sistemine ilişkin parçalar ile valflerden oluşuyor. Ancak tasarım ve üretimi oldukça kolay bu ürünler, internet üzerinden bile isteyen kişi tarafından sipariş edilebiliyor.
"Ambargonun SİHA üretimini engellemesi mümkün değil"
Şahin, firmadan alınan ürünlerden çek valfinin akan yakıtın tek yönlü geçmesini sağladığını, su tutucunun ise yakıta su karıştığı durumlarda suyun çöktüğü bir hazne olduğunu belirterek, sözlerini şöyle sürdürdü:
İkisi de oldukça ucuz olan bu ürünler için herhangi bir son kullanıcı belgesi istenilmiyor yani ürünler askeri statüde değiller. Ayrıca Baykar'ın çek valfin daha gelişmişini tasarladığı yönünde bilgiler var. Dolayısıyla söz konusu ambargonun Baykar'ın geliştirdiği herhangi bir SİHA ya da İHA'nın üretimini engellemesi mümkün değil.
"Türkiye, başka kaynaklardan tedarik yoluna gider"
21. Yüzyıl Türkiye Enstitüsü Strateji Kurulu Üyesi Emekli Albay Ünal Atabay, dünyada bütün ülkeler arasında karşılıklı teknoloji paylaşımları olduğunu belirterek, "Bir ülke bir motorun bir parçasını üretirken, diğeri farklı bir parçasını üretiyor. Sonra bunlar birleştiriliyor. Bütün ülkeler bu yola başvuruyor" dedi.
Türkiye'nin başka ülkelerden tedarik yoluna başvurabileceğini belirten Atabay, "Ancak çeşitli siyasi nedenlerle ülkelerin bu parçaları birbiriyle paylaşmak istemediğinde bu sefer ülkeler kendi başının çaresine bakıyor. Ben son gelişmenin çok etki edeceğini düşünmüyorum. Teknoloji artık geniş yelpazeye sahip. Birçok ülke benzer malzemeleri üretiyor. Türkiye başka kaynaklardan, ülkelerden de tedarik yoluna giderek ambargoyu aşabilir" ifadelerini kullandı.
"Yerli üretim için de altyapı var"
Atabay, ayrıca Türkiye'nin bu tür kısıtlamalar durumunda kendi iç üretimini yapma yoluna gittiğini ve bir şekilde de çözüm olduğunu kaydederek, "Bunun için gerekli alt yapı, sanayi var. Önemli olan bu üretimi yapacak firmaları, işletmeleri organize etmek bir araya getirmek" diye konuştu.
© The Independentturkish
