Güney Afrika'da ortaya çıkan yeni bir Kovid-19 varyantı, bazı uzmanlar arasında endişe yaratıyor. Tıpkı Birleşik Krallık'ta (BK) tespit edilen yeni varyant gibi Güney Afrika'daki virüsün de daha bulaşıcı olduğu düşünülüyor. Neyse ki uzmanlar bu varyantların daha ölümcül olduğuna dair kanıt bulunmadığını söylüyor.

Uzmanlar virüslerin her zaman mutasyona uğradığını sürekli vurguluyor. Bu nedenle 2019 sonunda Çin'de ortaya çıkan koronavirüsün de çoğalıp yayılırken mutasyon geçirmesi onlar için şaşırtıcı değil. Ancak bilim insanları, BK varyantının şu anda Batı'da onaylanan aşıların etkinliğini etkilemeyeceğini bildirse de Güney Afrika varyantıyla ilgili tartışmalar sürüyor. Diğer yandan, bu yeni varyanta dair hala bilinmeyen çok şey olduğu ve yurttaşların paniğe kapılmaması gerektiği belirtiliyor.

İşte şimdiye kadar öğrenilenler:

Güney Afrika varyantına ve kökenine dair neler biliyoruz?

18 Aralık'ta Güney Afrika yetkilileri, üç ilde hızla yayılan, Doğu Kap, Batı Kap ve KwaZulu-Natal illerinde baskın tür haline gelen mutasyonu tespit ettiklerini duyurdu.

Uzmanlar, virüsün hücrelere girmek için kullandığı sivri uçlu proteininde buldukları N501Y mutasyonu nedeniyle varyantı "501Y.V2" diye adlandırdı. 

Bu mutasyon BK'deki yeni varyantta da tespit edildi ama Dünya Sağlık Örgütü, her iki varyantın da N501Y mutasyonunu paylaşmasına rağmen, birbirinden farklı olduğunu kaydetti.

ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri (CDC) de varyantın kökenine dair şu bilgileri verdi:

Bu varyant ilk olarak Güney Afrika'daki Nelson Mandela Körfezi'nde, tarihi Ekim 2020'ye uzanan örneklerde tanımlandı ve o zamandan beri Güney Afrika dışında da vakalar tespit edildi.

Varyant ayrıca Aralık 2020'nin sonlarında Zambiya'da saptandı ve o esnada ülkedeki baskın varyant gibi görünüyordu.

Endişelerin nedeni nedir?

Bazı uzmanlar, şimdi daha çok "501.V2" diye bilinen Güney Afrika varyantından endişeleniyor. Varyant şimdiye kadar BK, Fransa, İsviçre, Japonya, Avusturya ve Zambiya da dahil olmak üzere bir dizi ülkede tespit edildi. Ancak DSÖ bu varyanttan kaynaklanan az miktarda vaka bulunduğunu söylüyor.

BK hükümetinin aşı görev gücünün danışmanlarından ve Oxford Üniversitesi'nden Tıp Profesörü John Bell ise aşıların BK varyantında etkili olacağını ancak asıl soru işaretinin Güney Afrika mutasyonuyla ilgili olduğunu savundu.

Sağlık Bakanı Matt Hancock da, Güney Afrika'daki mutasyonun kendisini endişelendirdiğini açıkladı. BBC'nin Today programına konuşan Hancock, şunları söyledi:

Güney Afrika varyantından çok endişeliyim, bu yüzden Güney Afrika'ya yönelik tüm uçuşları kısıtladık.

Yine de BK Ulusal Sağlık Sistemi (NHS) yetkililerinin, Kovid-19 aşılarının yeni varyantlara karşı etkisiz kalacağına dair kanıt bulunmadığını söylemesi yüreklere su serpiyor.

Diğer yandan ABD Gıda ve İlaç İdaresi'nin (FDA) eski yöneticilerinden Dr. Scott Gottlieb, Salı yaptığı açıklamada, Güney Afrika varyantından çok endişelendiğini, çünkü bu varyantın vücudun enfeksiyonla savaşmasını sağlayan antikor ilaçlarından kurtulabileceğini öne sürdü.

Bu da Kovid-19 tedavisinde kullanılan antikor tedavilerinin veya daha önce koronavirüsle enfekte olmuş kişilerdeki antikorların yeni varyanta karşı etkili olmayabileceği anlamına geliyor. CNBC'ye konuşan Gottlieb, şunları aktardı:

Şu anda bu varyant, Güney Amerika ve Brezilya'da yaygın gibi görünüyor. Dünyanın bu kısmı şu anda yaz mevsiminde. Ama salgın yine de yoğun. Endişe verici.

CDC ise pazar günü yaptığı açıklamada bilim insanlarının yeni varyantları hala araştırdığını ve bu varyantların ne denli kolay bulaşabildiğini, aşıları etkileyip etkilemeyeceklerini öğreneceğini belirtti.

Şu anda, bu varyantların hastalığın seyrini etkilediğine veya ölüm riskini artırdığına dair kanıt yok. Bu varyantların virolojik, epidemiyolojik ve klinik özellikleriyle ilgili yeni bilgiler hızla ortaya çıkıyor.

Aşılara yönelik etkisiyle ilgili neler biliniyor?

Birçok ülke koronavirüs aşılarına onay verip, uygulamaya hazırlanırken yeni varyantların ortaya çıkışı, akıllarda soru işaretleri yarattı.

CDC'nin pazar günkü açıklamasında, virüsün bağışıklıktan kurtulmak için sivri uçlu proteininde birden fazla mutasyon biriktirmesi gerektiği ifade edildi:

Aşının sağladığı bağışıklıktan kurtulma yetisi, yeni suşların en önemli potansiyel sonucudur. Çünkü nüfusun büyük bir kısmı aşılandığında, ‘kaçış mutasyonlarını' seçerek, bu tür varyantların ortaya çıkışını hızlandırabilecek bir bağışıklık basıncı olacaktır.

Öte yandan açıklamada, "böyle bir durumun yaşandığına dair kanıt bulunmadığı" da vurgulandı. CDC yetkilileri, "kaçış mutasyonlarının ortaya çıkma ihtimalinin düşük olduğuna" inandıklarını belirtiyor.

Aynı açıklamada Güney Afrika varyantıyla ilgili şu ifadeler de yer alıyor:

Şu anda, bu varyantın hastalığın şiddeti veya aşı etkinliği üzerinde herhangi bir etkisi olduğunu gösteren kanıt yoktur.

Independent Türkçe, CNBC, CDC, BBC, Business Insider

Derleyen: Çağla Üren