Türkiye Varlık Fonu'nun (TVF) CEO'su Zafer Sönmez, Reuters’a verdiği mülakatta başlıca kamu şirketlerinin Hazine'deki paylarını devralan ve çeşitli lisans haklarına sahip olan Varlık Fonu’nun  gelecek 5-10 yıldaki hedeflerini ana hatlarıyla anlattı.

Türkiye'ye yatırım için yıllık ortalama 10 milyar dolara kadar kaynak yaratacaklarını söyleyen Sönmez, Türkiye'nin uzun yıllardır süregelen, cari açık ve tasarruf açığı gibi yapısal sorunlarını telafi edecek petrokimya, madencilik ve sigorta sektörü yatırımlarına öncelik vereceklerini açıkladı. 

TVF CEO’su, yıllık yaratılacak 10 milyar dolarlık kaynağın, 2-3 milyar dolarının TVF'nin özkaynaklarından, 4-5 milyar dolarının borçlanmadan ve 1-2 milyar dolarının da yurt dışından doğrudan yatırım (FDI) şeklinde gelebileceğini açıkladı.

2016 yılında kurulan TVF, sekiz farklı sektörden 20 şirket, iki lisans ve taşınmazlardan oluşan bir varlık portföyüne sahip. 

Bu şirketler arasında Ziraat Bankası, HalkBank, Vakıfbank, Borsa İstanbul, Botaş, Türkiye Petrolleri, Türk Hava Yolları, Türk Telekom gibi alanının önde gelen şirketleri ve İstanbul Uluslararası Finans Merkezi projesi de yer alıyor.

Özkaynakları 2019 sonunda 198 milyar lira, yani 33 milyar dolar seviyesinde bulunan TVF'nin varlıkları ise 1,46 trilyon lira, yani yaklaşık 240 milyar dolar düzeyindeydi.

“J-eğrisi şeklinde büyüyeceğiz” 

TVF'nin özel sektörü sıkıştırarak sahanın dışına ittiği eleştirisine katılmadığını ifade eden Sönmez, "Biz bir ekosistem yaratıyoruz. Dalga sörfçülerini düşünün. Okyanus dalgasının üzerinde gidiyorlar. İşte onlar özel sektör. Ancak devlet olmazsa ne okyanus ne de dalga var olur. Türkiye'de özel sektör büyük olsa da maalesef petrokimya gibi bazı büyük yatırımları yapamadılar. Biz o yatırımı yaptığımızda etrafında bir ekosistem oluşacak, düzenlemeler oluşacak" dedi.

Önümüzdeki 5-10 yıllık dönemde TVF'nin projelerine azınlık veya çoğunluk ortak olabilecek bir yatırımcı ekosistemi oluşturmaya çalıştıklarını ifade eden Sönmez, bunun ilk örnekleri olarak Turkcell'de kalan diğer ortak LetterOne ve Milli Piyango'nun işletmecilerinden İtalyan Sisal'i örnek verdi.

Varlık Fonu'nu uzun vadeli resimde bulunduğu yeri Asya'da onlarca yıl önce kurulan Singapur ve Malezya ulusal varlık fonlarından örnekler vererek açıklayan Sönmez, bu fonların hepsinin yatırımlara kaynak oluştururken yavaş başladıklarını, ancak sonra J-eğrisi olarak adlandırılan şekilde, artan hızda varlıklarını büyütme ve sermaye oluşturma dönemine girdiklerini belirtti.

İlk temsilcilik Çin’e 

Sönmez, "TVF olarak bu dönemde yatırımlarımızda yurt içine odaklanıyoruz. Birkaç yıl içinde yurt dışı yatırımlarımızı da devreye alacağız" dedi. 

Varlık Fonu CEO’su ”Belki ileride yönettiğimiz varlıkların yüzde 25-30'u yurtdışında olacak. Ancak bugünün işi değil. Odağımızda Yeni Ekonomi Planı var. Yatırımlarımız YEP çerçevesinde olacak” ifadelerini kullandı. 

Türkiye Varlık Fonu’nun beş yıl içinde yurt dışında temsilcilikleri olan bir kurum olacağını belirten Sönmez, ilk ofisin bir yıl içinde Çin’de açılacağını söyledi. Sönmez’in aktardığına göre bunu, Londra ve Afrika ülkeleri temsilcilikleri takip edecek. 

“TVF, Cumhuriyet tarihinin ilk fonu Sümerbank’a benziyor”

TVF'nin varlığa dayalı bir kalkınma fonu olduğunun altını çizen Sönmez, fonun cumhuriyet tarihinin ilk fonlarından Sümerbank'ın yapısına benzediğine işaret etti.

Zafer Sönmez, “Sümerbank 1930'larda, Büyük Buhran'dan sonra Türkiye'de tekstil endüstrisini kurmak için oluşturuldu... Daha sonra Etibank, hatta Oyak ve İş Bankası'nın kuruluşu da bunun küçük örnekleri olarak sayılabilir” dedi ve Batı'da 1980'lerde başlayan ve Türkiye'de yaşanan özelleştirme döneminin zirvesinin geride kaldığını ve belki de dünya genelinde özelleştirme akımının güç kaybettiğini ifade etti.

Afşin-Elbistan termilk santrali için 6 Çinli yatırımcı 

Yeni yatırım planları ile ilgili bilgi veren Sönmez enerji alanında, Afşin-Elbistan'da planlanan yeni termik santral için şubattan bu yana yabancı yatırımcılarla görüştüklerini söyledi ve ekledi: 

Şu anda data room'da altı Çinli yatırımcı var, Türkiye'den şirketlerle ortaklık kurabilirler. Kömür sahasının büyüklüğüne bağlı olarak değişmekle birlikte 1,600 megawatt planlanan santralin ihalesini 2021'de gerçekleştirmeyi umuyoruz. Çevre etkisini en aza indirecek şekilde yatırım planlaması yapıyoruz. 

Ceyhan'da planlanan petrokimya tesisinin fizibilitesi de bitmek üzere. nNihai yatırım kararını 2021'de alacağız. 

TVF Adana'nın Ceyhan ilçesinde yaklaşık 10 milyar dolar yatırımla petrokimya tesisi kuracağını geçen sene sonunda açıklamıştı.

“20 maden sahası lisansı aldık” 

Madencilik alanındaki planlarına da değinen Sönmez, devletten yaklaşık 20 maden sahası lisansı aldıklarını belirterek, buralarda uluslararası standartlarda rezerv belirleme çalışmalarının sürdüğünü, daha sonra fizibiliteye geçeceklerini belirtti.

Sönmez ayrıca madencilik şirketini beş yılda dünya çapında bir şirkete dönüştürdükten sonra halka arz edebileceklerini de kaydetti.

2020’de 6,3 milyar dolar yatırım yapıldı 

Bu yıl şu ana kadar bankalara sermaye desteği, Turkcell ve kamu sigorta şirketlerinin birleşmesi dahil olmak üzere 6.3 milyar dolar değerinde yatırım yaptıklarını kaydeden Sönmez, "Bankalara sermaye desteği vererek türkiye ekonomisinin Kovid sürecini daha güçlü bir şekilde geçirmesine katkı sunduk" dedi.

TVF, haziran ayında ülkedeki en karmaşık ihtilaflı ortaklık hikayelerinden birinin düğümünü çözerek Turkcell'in kontrol payını almış ve şirketin en büyük hissedarı haline gelmişti.

Sönmez ayrıca geçen sene 1,67 milyar lira karşılığında devraldıkları İstanbul Finans Merkezi'nin de 2022'de açılışını yapmayı hedeflediklerini ve inşaatın tamamlanma oranının yüzde 50'ye yaklaştığını kaydetti.

Reuters