Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), tutuklu eski AYM Başkan Vekili Alparslan Altan’ın 16 Ocak 2017’de yaptığı başvuruyu karara bağladı. AİHM kararında “özgürlük ve güvenlik hakkı ihlali” kararı verdi ve “suçüstü kavramının içtihat ile genişletilemeyeceğine ve tutuklama için kuvvetli suç şüphesi bulunmadığına” hükmetti. Türkiye Altan'a 10 bin euro tazminat ödeyecek.
AYM'nin uygulamadığı Mehmet Altan kararını emsal gösterdi
AYM üyesi Alparslan Altan, 15 Temmuz 2016 darbe girişiminin ertesi günü FETÖ suçlamasıyla tutuklanmıştı. Altan, AYM’nin 4 Ağustos 2016 tarihli oturumunda üyelikten ihraç etmişti. Karar daha önce Anayasa Mahkemesi'nin lehinde karar verdiği Mehmet Altan için de emsal niteliği taşıyor.
AİHM kararında Alparslan Altan’ın mesleki geçmişi özetlendi. Mesleğe 1993’te savcı olarak başlayan Altan’ın, 2001’de AYM’ye raportör atandığı, 27 Mart 2010 günü AYM üyeliğine getirildiği belirtildi. Ardından Altan’ın 15 Temmuz 2016 askeri darbe teşebbüsünün ertesi günü tutuklandığı, daha sonra üyesi bulunduğu AYM’den ihraç edildiği hatırlatıldı.
fazla oku
Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)
"Güçlü kanıt olmadan verilen tutuklama hak ihlali"
Alparslan Altan'ın, hakkında verilen tutuklama kararının Anayasa'ya aykırı olduğunu, tutuklama kararını veren hakimlerin tarafsız olmadığını, tutukluluk koşullarının insanlık dışı ve aşağılayıcı muamele yasağı ile bağdaşmadığını öne sürerek AİHM’e başvurduğu bildirildi. AİHM, Mehmet Altan hakkında 11 Ocak 2018’de verdiği hak ihlal kararını da gerekçeli kararda emsal gösterdi. Kararda Mehmet Altan kararıyla ilgili “Güçlü bir kanıt olmadan yargılama öncesi gözaltına alma işlemi (karşısında), özgürlük ve güvenlik hakkının teminatları anlamsız kalır" denildi.
“Yargı işlevlerini yerine getirmediğinde hakimler, diğer vatandaşlarla aynı şekilde medeni, ceza ve idare hukuku çerçevesinde sorumludur” denilen kararda Türkiye Cumhuriyeti hükümetinin savunması şöyle aktarıldı:
“Hükümet, özellikle mahkeme öncesi gözaltına alınma talebinin, mevcut koşullarda kaçınılmaz olduğunu, çünkü tutuklamaya alternatif önlemlerin açıkça yetersiz olduğunu ileri sürmüştür. FETÖ / PDY organizasyonuna mensup olduklarından veya yardım ve yardımda bulunduğundan şüphelenilen birçok kişinin, yasaklanmasına rağmen ülkeden kaçtığını belirttiler. Öyle ki Hükümet, darbe girişiminin ardından, bu tür bireylerin gözaltına alınmasının tek uygun ve orantılı seçim olduğunu ileri sürmüştür.”
Altan 1 milyon istedi, 10 bin Euroya hükmedildi
AİHM, Altan’ın yaptığı başvuruyla ilgili olarak Türkiye’nin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin (AİHS) özgürlük ve güvenlik hakkıyla ilgili 5. Maddesinin 1/c fıkrasının ihlal edildiğine hükmetti. Başvurucunun 1 milyon liralık manevi tazminat talebini reddeden mahkeme, Türk devletinin 10 bin euro tazminat ödemesine hükmetti.
Özgürlük ve Güvenlik Hakkı başlığını taşıyan AİHS 5. Maddenin 1. Maddesinde “Herkesin kişi özgürlüğüne ve güvenliğine hakkı vardır. Aşağıda belirtilen haller ve yasada belirlenen yollar dışında hiç kimse özgürlüğünden yoksun bırakılamaz.” deniliyor. Aynı maddenin c fıkrası ise “Bir suç işlediği hakkında geçerli şüphe bulunan veya suç işlemesine ya da suçu işledikten sonra kaçmasına engel olmak zorunluluğu inancını doğuran makul nedenlerin bulunması dolayısıyla, bir kimsenin yetkili merci önüne çıkarılmak üzere yakalanması ve tutulu durumda bulundurulmasını” düzenliyor.
Yargıtay 9. Ceza Dairesi 6 Mart 2019 tarihli duruşmada Alpaslan Altan’ı mahkum etmişti. Oy birliğiyla alınan kararda "FETÖ/PDY silahlı terör örgütüne üye olmak" suçu sabit görülen Altan'a "örgütteki konumu, örgütte kaldığı süre ve kastının yoğunluğu" dikkate alınarak önce 9 yıl hapis cezası verilmişti. Terör suçlarında cezanın yarı oranında artırılmasıyla beraber ceza 13 yıl 6 aya çıkarıldı, iyi hal indirimiyle 11 yıl 3 aya indirildi.
Independent Türkçe
