Kuzey Kutup Bölgesi'ndeki (Arktik) donmuş zemin eriyerek hızla ısınan bölge genelindeki yerli halkların avcılığa dayalı geçim kaynaklarına zarar verip binaları ve yolları destabilize ediyor. 

20 Haziran'da Rusya'nın Sibirya Bölgesi'ndeki Verkhoyansk kasabasında hava sıcaklığı 38 dereceyi bularak zaten küresel ortalamanın iki katı hızda ısınan Kuzey Kutup Bölgesi'nde yeni bir ısı rekoru kırdı. 

Avrupa uydu verilerine göre bundan önceki gün de Kuzey Kutup Dairesi'nin çeşitli noktalarında kara yüzeyi sıcaklığı olağanüstü bir şekilde 45 dereceye ulaşmıştı. 

İklim üzerine uzmanlaşmış bilim insanlarından oluşan Birleşmiş Milletler (BM) heyetine göre hava sıcaklığı kayıtlarına kıyasla genelde göz ardı edilen zemin sıcaklıkları Arktik boyunca her zamankinden yüksek seyrediyor. 

Yazın eriyerek çamura dönüşen yüzeydeki toprağın genelde hemen altında her zaman donmuş vaziyette bulunan permafrost (donmuş toprak, ç.n.) Kuzey Yarım Küre’deki toprak parçalarının yaklaşık dörtte birini oluşturuyor. Ve permafrostun küçülmesi uzun vadede doğada zorlu değişimlere sebep oluyor. 

Verkhoyansk'ın yaklaşık 600 km uzaklığındaki Saha-Yakutistan Cumhuriyeti'nden Yukagir İhtiyar Heyeti Başkanı Vyaçeslav Şadrin “Büyüklerimizden birinin söylediği gibi, 'Doğa artık bize güvenmiyor'" dedi. Yukagir halkı toplamda bin 500 kişiden oluşuyor. 

Climate Home News'e konuşan Şadrin “Yarın ne olacağını tahmin edemiyoruz. Belki de esas zorluk bu. Hayatımızın tamamı geleneksel bilgiye dayalı. Eskiden yarın balık veya ren geyiği yakalayacağımızı bilirdik. Şimdi bilemiyoruz" diyor. Eskiden kış geldiğinde ay boyu güvenilir bir yol teşkil eden nehirler artık güvenilmez. 

Şadrin donmuş toprakta gömülü kemikleri rahatsız ederlerse kötü ruhların yeraltı dünyasından çıkıp dünyaya musallat olabileceği korkusuyla birçok Yukagirin’in bundan birkaç on yıl öncesine kadar antik mamut kemiklerini veya dişlerini kazıp çıkarmadığını söylüyor. 

Fakat permafrostun erimesi böyle keşifleri olağanlaştırdı. Koleksiyoncuların kemik ve dişlere biçtiği değerle beraber birçok Yukagir de inançlarını terk etti. 

“Geleneklerimize göre en yasak nesneler her zaman yeraltı dünyasının ruhunu temsil eden mamutla ilişkili olagelmiştir. Şimdiyse mamut kemiklerinden kar elde ediyoruz" diyor Şadrin. 

Güneş ışığını tekrar uzaya yansıtan beyaz kar ve buzun ortadan kalkmasıyla Arktik çevresinde ısıyı daha fazla hapseden ve böylece erimeyi hızlandıran koyu renkli toprak ve su da daha çok açığa çıkıyor. 

Bu yazının yayımlandığı tarihte Arktik Okyanusu'ndaki deniz buzunun boyutu 2012 seviyelerine yakın seyrediyordu. Kayıtlardaki minimum seviyeyse Ulusal Kar ve Buz Veri Merkezi (NSIDC) verilerine göre 1979'a dayanıyor. Rutgers Üniversitesi'ne göre karadaki kar ve buz örtüsü yılın bu dönemi için görülen en düşük seviyeler arasında. Bu yıl Grönland'daki erime de şu ana dek epey hızlı gerçekleşerek deniz seviyesinin yükselmesine katkıda bulundu. 

Dünya Meteoroloji Örgütü Sibirya'da geçen ayın ısı rekorunu kontrol ettiğini söyledi. Günlük kayıtlar doğal anomaliler olabilir. Mesela daha iklim değişikliği diye bir şey gündemde bile yokken Kuzey Kutup Dairesi'nin Alaska'dan geçen kısmı üzerinde bulunan Fort Yukon'da sıcaklıklar 1915'te 37,7 dereceyi görmüştü. 

ABD Ulusal Kar ve Buz Veri Merkezi'nden kıdemli araştırmacı ve bilim insanı Walt Meier Sibirya'daki sıcaklık artışının "hem havada hem de toprakta uzun süredir gözlemlediğimiz ısınmayı gösteren ikonik bir eşik olduğunu" söylüyor. 

CHN'e konuşan Meier "Kuzey Kutup Bölgesi gezegenin geri kalanından iki kat daha hızlı ısınıyor. Sibirya bölgesiyse Arktik ortalamasına göre dahi hızla ısınıyor" diyor.

Arktik boyunca çatlayan binalar, eğilip bükülen yollar görüyoruz.

29 Mayıs'ta Norilsk kenti yakınlarında meydana gelen ve nehirlere ve toprak altına 21 bin ton dizel yakıt dökülmesiyle sonuçlanan yakıt tankı çöküşünün arkasındaki neden de permafrostun erimesi olabilir. Başka yerlerdeyse permafrost kaybı daha sık çığ düşmesinin müsebbibi olarak gösteriliyor. 

Dahası permafrostun erimesi buzda donmuş vaziyette bulunan hastalıkların serbest kalmasına da neden olabilir. Örneğin 2015 ve 2016'da Rusya'nın ücra bölgelerinde patlak veren şarbon salgınlarının kaynağı uzun zamandır donmuş olan topraktaki ren geyiği leşleri olabilir. 

Yerli halklar sera gazı salımı büyük şirketlerin salım miktarlarına sınır getirmesini ve Paris İklim Anlaşması gibi uluslararası BM müzakerelerinde veya Arktik'te birikebilecek cıva ve zehirli kimyasalları kısıtlamayı amaçlayan BM sözleşmelerinde daha fazla söz sahibi olmak istiyor. 

Eskimolar Kutup Çevresi Konseyi Başkanı (Inuit Circumpolar Council) Dalee Sambo Dorough Alaska'dan verdiği bir röportajda "Bu tarz uluslararası anlaşmalar mevcut ama kimse onları ciddiye alıyor gibi görünmüyor" diyor. 

Yerli halkların sözlü tarihlerinin sık sık güvenilmez, anekdotsal kanıtlara dayandığı gerekçesiyle haksız yere göz ardı edildiğini söyleyen Dorough "Yüzyıllardır sırtımızı deniz buzuna dayayarak geçiniyoruz" diyor. Bazı topluluklar deniz seviyesinin yükselmesiyle şiddeti daha da artan kıyı erozyonu sebebiyle iç bölgelere göç etmek zorunda kalacak. 

Ve permafrostun erimesi donmuş toprakta hapsolan sera gazlarını atmosfere salarak küresel ısınmayı daha da artırabilir. 
 

Fotoğraflarla dünyadan haberler

Hepsini göster 30

Fotoğraflarla dünyadan haberler

• 1/30

  26 Ekim 2024 - Gürcistan'da parlamento ilk oturumunu gerçekleştirirken başkent Tiflis'te bir kadın geçen ayki genel seçimin sonuçlarına yönelik protestoda böyle görüntülendi. Parlamento önünde çadırlar kurarak eylem yapan muhalefet partililer ve destekçileri, meclise giren milletvekilleri protesto etti. Hükümeti seçimlerde hile yapmakla suçlayan göstericiler, yeniden seçime gidilmesini talep ediyor (Vano Shlamov/AFP)

• 2/30

  24 Kasım 2024 - Filistinliler, bir yardım kuruluşunun mutfağından yemek almak için toplanıyor. Gazze'deki ailelerin, yardım ekiplerinin nispeten daha fazla erişimi olduğu bölgelerde bile genelde günde sadece bir kez yemek yiyebildiği bildiriliyor. Birleşmiş Milletler Dünya Gıda Programı, Gazze'de devam eden insani krize önlem alınmazsa bu durumun yakında kıtlığa dönüşebileceğini aktarıyor. Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin, İsrail Başbakanı Netanyahu ve eski Savunma Bakanı hakkında bu hafta çıkardığı tutuklama emri gerekçeleri arasında "bir savaş yöntemi olarak aç bırakma" suçu da vardı (Mohammed Salem/Reuters)

• 3/30

  23 Kasım - Birleşmiş Milletler'in belirlediği 25 Kasım Kadına Yönelik Şiddete Karşı Uluslararası Mücadele Günü öncesinde İtalya'da binlerce kişi sokağa döküldü. Birleşmiş Milletler'e göre, kadınlara ve kızlara yönelik şiddet dünyadaki en yaygın insan hakları ihlallerinden biri. Dünya çapında, neredeyse üç kadından biri hayatında en az bir kez fiziksel veya cinsel şiddete maruz kalıyor. İtalyda'da "Non Una di Meno (Bir Kadın Daha Eksilmesin)" adlı sivil inisiyatifin girişimiyle gerçekleştirilen yürüyüşte kadınlar "Ataerkilliği silahsızlandıralım" yazılı pankart taşıdı (Yara Nardi/Reuters)

• 4/30

  22 Kasım 2024 - Sırbistan'ın Novi Sad kentindeki bir tren istasyonunun çatısının çökmesiyle 15 kişinin hayatını kaybetmesinden üç hafta sonra, göstericiler Belgrad'ın merkezinde sessiz bir protesto düzenliyor. Tren istasyonundaki büyük beton çatı, 1 Kasım'da aniden çökmüştü. Yetkililer geniş kapsamlı bir soruşturma sözü vermiş ve Sırbistan İnşaat, Ulaşım ve Altyapı Bakanı Goran Vesic istifa etmişti. Eylemciler, ölümcül kazanın sorumlularının tutuklanmasını talep ediyor (Andrej Isakovic/AFP)

• 5/30

  21 Kasım 2024 - Lübnan'da itfaiye, başkent Beyrut'un güneyindeki Haret Hreik mahallesine İsrail'in düzenlediği hava saldırısı sonucu çıkan yangınlara müdahale ediyor. İsrail'le Hizbullah arasındaki çatışmalar sürerken bugün Uluslararası Ceza Mahkemesi, Gazze'de savaş suçu işledikleri gerekçesiyle İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve eski Savunma Bakanı Yoav Gallant hakkında tutuklama kararı çıkardı. (Lahey'deki mahkeme, açıklamasında Hamas lideri Muhammed Deif hakkında da tutuklama emri çıkardığını duyurdu (AFP)

• 6/30

  20 Kasım 2024 - Yunanistan'da ekonomik koşulların iyileştirilmesi çağrısıyla ülke genelinde işçiler 24 saatlik genel greve gitti. Grev ülke genelinde toplu taşımayı aksattı ve hayatı durma noktasına getirdi. Yunanistan Genel İşçi Konfederasyonu açıklamasında "Fiyatlar ve kiralar fırladı, maaşlarsa düşük kaldı" ifadelerini kullandı (Aris Messinis/AFP)

• 7/30

  19 Kasım 2024 - Birleşik Krallık'ta çiftçiler başkent Londra'da protesto düzenledi. Sokaklara dökülen binlerce çiftçi, veraset vergisinin değiştirilme planının geri çekilmesi talep etti. Protestocular arasında ünlü Top Gear programının sunucusu Jeremy Clarkson da yer aldı (Ben Stansall/AFP)

• 8/30

  18 Kasım 2024 - Gazze'nin merkezindeki El-Cela Caddesi caddesinde halk, İsrail saldırısı sonrasında yıkılan evin başında toplanıp enkaz altında kalanları kurtarmaya çalışıyor. Hamas kontrolündeki Gazze'de Sağlık Bakanlığı son 24 saatte İsrail saldırıları sonucunda 76 kişinin öldüğünü ve 158 de yaralı olduğunu açıkladı. İsrail, Lübnan'ın başkenti Beyrut'a da saldırılar düzenledi (Ömer El-Kattaa/AFP)

• 9/30

  18 Kasım 2024 - Brezilya yerlileri Rio de Janerio'daki G20 zirvesi öncesinde düzenlediği protestoda ABD Başkanı Joe Biden, Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Hindistan Başbakanı Narendra Modi, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Japonya Başbakanı İşiba Şigeru'nun figürlerini suya gömdü. Protesto, dünyanın en zengin ülkelerinin gezegendeki iklim ve biyolojik çeşitlilik sorunlarının çözümüne liderlik etmedikleri söylemiyle düzenlendi (Pablo Porciuncula/AFP)

• 10/30

  16 Kasım 2024 - Ölen bir kambur balina, Güney Afrika'nın yasama başkenti Cape Town'da Ulusal Deniz Kurtarma Enstitüsü (NSRI) tarafından çekiliyor. Avcılık, geçmişte kambur balina sayısında ciddi bir düşüşe yol açmıştı. ABD, 1973'te tüm kambur balinaları nesli tehlikede kategorisine almıştı. 1985'te ticari balina avcılığına getirilen moratoryum, kambur balina popülasyonunun artışında önemli bir rol oynadı. ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi, halihazırda 14 farklı popülasyonun 4'ünün neslinin tehlikede, birininse tehdit altında olduğunu bildiriyor (Nic Bothma/Reuters)

• 11/30

  15 Kasım 2024 - Bangkok'ta bir kadın, Loy Krathong festivali sırasında nehir tanrıçasına şükranlarını sunmak için yaprak ve çiçeklerden yapılmış Krathong'u parktaki bir lagüne yerleştiriyor. Festival her yıl, Tayland Ay takviminin 12. ayında, dolunayda kutlanıyor. Ülkedeki en büyük festivallerden biri olan Loy Krathong'da Taylandlılar, su tanrıçasına şükranlarını temsil eden adakları küçük teknelerle yüzdürüyor. Bununla kirlilik veya israf gibi davranışları için af da diliyorlar (Chalinee Thirasupa/Reuters)

• 12/30

  14 Kasım 2024 - National Geographic Pristine Seas, Pasifik Okyanusu'ndaki Solomon Adaları'nın yakınında keşfedilen dünyanın en büyük mercanının 24 Ekim'de çekilen fotoğrafını bugün paylaştı. Bilim insanları, Pristine Seas araştırma gemisinde çalışırken buldukları mercanın "hayat ve renkle dolu" önemli bir keşif olduğunu söylüyor. Genişliği 34 metre ve 5 metreden daha yüksek olan mercan, uzaydan bile görülebiliyor. Devasa mercanın 300 yıllık olduğu tahmin ediliyor (Manu San Felix/National Geographic Pristine Seas/AFP)

• 13/30

  13 Kasım 2024 - Fransa'da, Michelin'in Clermont-Ferrand'daki merkezinde düzenlenen eylemde, Genel Emek Konfederasyonu ceketi giyen bir protestocu bir sis bombasının yanından geçiyor. Araç lastiği üreticisi Michelin, 5 Kasım'da 1250'den fazla kişinin çalıştığı iki fabrikasını kapatmayı planladığını açıklamış ve kararın "son çare" olarak alındığını söylemişti. Sadece işten çıkarma planlarından vazgeçilmesini değil, maaş artışının da garanti altına alınmasını talep eden sendikalarla şirket yönetimi arasında henüz bir uzlaşmaya varılamadı (Olivier Chassignole/AFP)

• 14/30

  12 Kasım 2024 - Bakü'deki Birleşmiş Milletler iklim değişikliği zirvesi COP29'un açılış töreninde dansçılar performans sergiliyor. Bu sene gerçekleştirilen COP’ta ülkelerin enerji politikalarının yanı sıra yeni kolektif finansal hedeflerin belirlenmesi bekleniyor. Zirve, Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de başladı. İklim aktivistleri pazartesi günü Gürcistan'da bir miting organize ederek Azerbaycan'ın iklim görüşmelerine ev sahipliği yapmasını protesto etmişti. Tiflis'te bir araya gelen birçok aktivist, Azerbaycan'ın baskıcı politikaları nedeniyle iklim görüşmelerine ev sahipliği yapmayı hak etmediğini savunmuştu. Greta Thunberg, Azerbaycan'ın zirveyi "işlediği suçları ve insan hakları ihlallerini yeşil aklama yoluyla örtbas etme şansı" gibi gördüğünü ileri sürmüştü (Maxim Shemetov/Reuters)

• 15/30

  11 Kasım 2024 - Sudan ordusuyla ilişkili silahlı kişileri taşıyan kamyon, ülkenin doğusundaki Gedaref sokaklarında. Sudan'da rakip generaller arasında Nisan 2023'ten beri süren savaş onbinlerce kişinin ölümüne ve 11 milyondan fazlasının da yerinden olmasına yol açtı. Birleşmiş Milletler'e göre yerinden edilenlerden 3,1 milyonu ülke sınırları dışında sığınacak bir yer arıyor (AFP)

• 16/30

  10 Kasım 2024 - Gazze Şeridi'ndeki Deyr El Balah'ta Filistinliler yemek kuyruğunda. BM Yakın Doğu'daki Filistinli Mültecilere Yardım ve Bayındırlık Ajansı (UNRWA) Genel Komiseri Philippe Lazzarini, Gazze'nin kuzeyinde kıtlık yaşanabileceğini belirterek, "Açlık İsrail devleti tarafından silah olarak kullanılıyor" dedi. Lazzarini, "Gazze Şeridi'ne girmesine izin verilen yardım yetersiz. Günde ortalama 30 tırın biraz üzerinde ve bu günlük ihtiyacın yalnızca yüzde 6'sına tekabül ediyor" ifadelerini kullandı (Ramadan Abed/Reuters)

• 17/30

  9 Kasım 2024 - Almanya Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier, Berlin Duvarı'nın yıkılışının 35. yıldönümünde düzenlenen çiçek bırakma törenine katıldı. Törende Soğuk Savaş döneminde Doğu Berlin'den Batı Berlin'e geçerken hayatını kaybedenler anıldı. Berlin Duvarı'nın yıkılışının yıldönümü kapsamında her yıl canlı müzik, sergiler ve eski duvarın bir ucundan diğerine yapılan koşu da dahil olmak üzere çeşitli etkinlikler gerçekleştiriliyor (Ebrahim Noroozi/AP)

• 18/30

  8 Kasım 2024 - İspanya'daki atlı sivil muhafızlar, ölümcül afetin ardından ülkenin doğusundaki Valensiya bölgesinde zarar gören araçların yanından geçerek mağdurları arıyor. Ülkede son 50 yılda yaşanan en kötü sel felaketi, 210'dan fazla kişinin ölümüne, onlarca kişinin kaybolmasına ve kasabaların çamur altında kalmasına yol açtı. Sel özellikle Valensiya'da büyük bir yıkıma sebep oldu (Jose Jordan/AFP)

• 19/30

  7 Kasım 2024 - Arnavutluk Başbakanı Edi Rama, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski'ye sarılıyor. Avrupa Siyasi Topluluğu'nun 5'inci zirvesi, kıtanın karşı karşıya olduğu güvenlik zorluklarını ele almak amacıyla Macaristan'ın başkenti Budapeşte'de başladı. Zirvede Avrupa Birliği üyesi ülkelerin liderleriyle üye olmayan ülkelerin liderleri bir araya geliyor. Ana gündem maddeleri arasında düzensiz göçle mücadele, ekonomi güvenliği ve iklim de var (Ludovic Marin/AFP)

• 20/30

  6 Kasım 2024 - 2024 ABD Başkanlık Seçimi'ni kazanan Donald Trump, Florida eyaletindeki West Palm Beach Kongre Merkezi'nde konuşma yaptı. Trump, zafer konuşmasında kendisini destekleyen herkese teşekkür etti ve ekonomik büyüme ve ulusal güvenlik vaatlerinde bulundu. Sandıkların kapanmasıyla birlikte erken sonuçlar, seçim yarışının başa baş gittiğini gösterse de Trump, salıncak eyaletlerde kazanarak zafere ulaştı. Trump, rakibi Demokrat Parti'nin başkan adayı Kamala Harris'ten yaklaşık 5 milyon fazla oy aldı (Jim Watson/AFP)

• 21/30

  5 Kasım 2024 - ABD'nin New York kentinde seçmenler oy kullanıyor. ABD'de seçim gününe gelindi ve Demokrat Parti'nin adayı Kamal Harris'le Cumhuriyetçi Parti'nin adayı Donald Trump arasındaki yarış haftalardır başa baş ilerliyor. Seçimin sonucunu 7 salıncak eyaletteki oyların belirleyeceği düşünülüyor (Leonardo Munoz/AFP)

• 22/30

  4 Kasım 2024 - İspanya'nın Valensiya bölgesindeki Alfafar'ın caddelerinde polis memurları sokaklardaki çamurun temizlenmesine yardım ediyor. İspanya'da uzun zamandır görülen en kötü sel felaketinde hayatını kaybedenlerin sayısı 217'ye ulaşırken arama kurtarma çalışmaları hâlâ sürüyor. Yetkililer sokakların temizlenmesinin en az bir hafta süreceğini belirtirken bölgede 17 bin polis, jandarma, asker ve sivil koruma görevlisi çalışıyor (Jose Jordan/AFP)

• 23/30

  3 Kasım 2024 - Brezilya'daki Formula 1 Sao Paulo Grand Prix'sini Red Bull Racing'in Hollandalı pilotu Max Verstappen kazandı. "Uçan Hollandalı", son derece kaotik geçen yarışa 17. sıradan başlamıştı. İkinci ve üçüncü sırayı Alpine pilotları Esteban Ocon ve Pierre Gasly alırken, pilotlar şampiyonasında Verstappen'le Norris arasındaki fark 62'ye çıktı (Nelson Almeda/AFP)

• 24/30

  2 Kasım 2024 - Hindistan'ın Mumbai şehrinde, Ölüler Günü'nde mezara çiçek koyan bir kadının drone görüntüsü. Cadılar Bayramı'yla başlayan üç günlük dönemde, Hıristiyanlar ölülerle yaşayanlar arasındaki perdenin kalktığına inanıyor. Hıristiyanlar, Hindistan nüfusunun yalnızca yüzde ikisini oluşturuyor. Geçen ay çeşitli Hıristiyan mezheplerinin liderleri, kendilerine yönelik şiddetteki artışı protesto etmek üzere Yeni Delhi'de eylem düzenlemişti (Francis Mascarenhas/Reuters)

• 25/30

  1 Kasım 2024 - Afrika penguenleri, Cape Town yakınlarında turistlerin uğrak noktalarından olan penguen kolonisinde, sahilde dinleniyor. Boulders penguen kolonisi 1983'te kurulmuş ve kolonideki kuş sayısı çevredeki ada kolonileri sayesinde artırılmıştı. Dünya Doğayı ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği (IUCN) yakın zamanda Afrika penguenini, nesli tehlike altında olan türlerden nesli kritik tehlikedeki tür kategorisine taşıdı. Halihazırda popülasyonunun yüzde 97'sini kaybetmiş olan kuşun nesli, bir değişiklik olmadığı takdirde 4 bin günden kısa bir süre içinde tükenebilir (Rodger Bosch/AFP)

• 26/30

  31 Ekim 2024 - ABD'nin Missouri eyaletindeki St. Charles kentinde bir yurttaş, Cadılar Bayramı'na özel kıyafetiyle oy kullandı. Seçime sayılı günler kala Kamala Harris ve Donald Trump arasındaki yarış başabaş devam ediyor. ABD Başkanı Joe Biden'ın, destekçilerini "çöp" diye nitelemesi üzerine Cumhuriyetçi Parti'nin başkan adayı Trump, çöp kamyonuna bindi. Öte yandan Arnold Schwarzenegger, Kamala Harris'i desteklediğini açıkladı (Robert Cohen/AP)

• 27/30

  30 Ekim 2024 - İspanya'nın güneyindeki Valensiya'da gerçekleşen sel, arabaları bu hale getirdi. Kurtarma ekipleri, şiddetli yağmurların yol açtığı seller sonucunda 95 kişinin hayatını kaybettiğini açıkladı. Kayıpları arama çalışmalarıysa sürüyor. Valensiya'da 1996'dan bu yana metrekareye en fazla yağışın düştüğü bildirildi. Meydana gelen felaketten dolayı 3 günlük ulusal yas ilan edildiği açıklandı (Jose Jordan/AFP)

• 28/30

  29 Ekim 2024 - Gazze Şeridi'nin merkezinde Filistinli mültecilerin kaldığı Nuseyrat kampındaki Birleşmiş Milletler Yardım ve Bayındırlık Ajansı'na (UNRWA) ait yardım dağıtım merkezinin kapısındaki açıklıktan bir adam dışarı bakıyor. İsrail, parlamentosunun yıkıma uğramış Gazze Şeridi'ndeki ana BM yardım kuruluşunu yasaklayan bir tasarıyı onaylamasının ardından artan bir uluslararası tepkiyle karşı karşıya kalıyor. 90 gün içinde yürürlüğe girmesi beklenen mevzuatın, UNRWA'nın Doğu Kudüs genel merkezinin kapatılmasına ve Refah üzerinden Gazze'ye insani yardım ulaştırılmasının engellenmesine yol açması öngörülüyor (Eyad Baba/AFP)

• 29/30

  28 Eylül 2024 - Eski ABD Başkanı Barack Obama, ABD Başkan Yardımcısı ve Demokrat Parti'nin başkan adayı Kamala Harris'in Pensilvanya eyaletinin Philadelphia kentinde düzenlenen mitinginde konuştu. Ayrıca Bruce Springsteen ve John Legend gibi sanatçılar da sahneye çıkıp seyircileri Harris'e oy vermeye ve arkadaşlarıyla ailelerini sandık başına gitmeye teşvik etmeye çağırdı (Matthew Hatcher/AFP)

• 30/30

  27 Ekim 2024 - Ferrari pilotu Carlos Sainz Jr. Formula 1 Meksika Grand Prix'sinde pitte. İspanyol pilot kariyerindeki 4. F1 zaferini elde ederken, takım arkadaşı Charles Leclerc, son turlarda yaptığı hatayla ikinciliği McLaren'in şampiyonluk mücadelesi veren pilotu Lando Norris'e kaptırıp üçüncülüğe razı oldu. Pilotlar şampiyonasında zirvedeki isim Max Verstappen ise yarış içinde toplamda 20 saniye ceza aldı ve 6. sırada bitirdi (Carlos Perez Gallardo/Reuters)

BM'nin Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli geçen yıl hazırladığı bir raporda "permafrost sıcaklıklarının artarak yüksek seviyelere ulaştığını" yazmıştı. 

“Küresel ısınmanın sonucu olarak bu yüzyılda Kuzey Kutup Bölgesi'nde bulunan yüzeye yakın permafrostun geniş çapta ortadan kaybolacağı öngörülüyor" diyen rapor bu durumun yüz milyarlarca ton karbonun 2100 itibariyle atmosfere salınmasına sebebiyet vererek iklim değişikliğini daha da körükleyeceğini de eklemişti. 

Buzun çekilmesiyle beraber nakliyeden madenciliğe çeşitli ekonomik aktivitelere veya petrol ve gaz araştırmalarına açılan bölgede sıcaklıkların yükselmesi permafrost üzerinde inşaat yapılması açısından büyük mühendislik problemleri teşkil ediyor. Kuzey Kutup Bölgesi'nde neredeyse 4 milyon insan yaşıyor. 

Permafrost üzerine inşaat konusunda uzman olan Norveçli mühendis Arne Instanes küresel ısınmanın Arktik'te inşaat yapmayı güçleştiren birkaç şeyden biri olduğunu söylüyor. 

“Ne zaman permafrost üzerinde bir şey inşa etseniz iklim değişikliği üzerinde bir deneye başlıyorsunuz" diyor.

Sibirya'dan Alaska'ya son iki yüz yıllık deneyim şunu gösteriyor: Tundrada inşaat yapmaya başladığınızda atmosferle zemin arasındaki ısı alışverişini de değiştirmeye başlıyorsunuz.

Instanes binalar yıkıldığında veya yollarda çatlaklar oluştuğunda sık sık iklim değişikliğinin suçlandığını halbuki bu durumun gayet basit, esas bir nedeni olduğunu söyledi: Isının derindeki donmuş zemine sızmasına izin veren kötü planlama. 

Daha yeni teknikler binaların ayaklıklar üzerinde inşa edilmesine olanak sağlıyor. Mesela permafrost tabakasının altındaki ana kayaya çelik kazıklar çakılması bu tekniklerin en ideallerinden biri. Instanes çelik kazıkların yazın yapay olarak soğutulmasının da ısının permafrosta ulaşmasını engellemeye yardımcı olacağını söylüyor:

Fakat müşteriler bundan hoşlanmıyor, ne de olsa çok daha karmaşık ve pahalı bir teknik.

Sibirya'nın ısınması birçok gazetede manşetlere çıkarken bu hafta yapılan bir araştırma da Norveç'in kuzeyindeki Svalbard takımadasındaki bir Arktik havalimanında 1991 yılından bu yana görülen ısınma hızının on yıllık ortalamasının 1,7 santigrat derece olduğunu ortaya çıkardı. Bu ortalama küresel sıcaklık ortalamasının 7, Arktik'teki ortalamanınsa iki katı. 

Norveç Meteoroloji Enstitüsü'nde yapılan çalışmanın ortak yazarı Ketil Isaksen Arktik ısınmanın hızını "hayret verici" olarak niteledi. 

Buna karşın, Paris Anlaşması'nın en zorlu amacı 2100 itibariyle dünya yüzeyindeki sıcaklık ortalamasındaki artışı sanayi öncesi zamanın 1,5 santigrat derece üstünde olacak şekilde sabitlemek. 

* Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

https://www.climatechangenews.com

Independent Türkçe için çeviren: İrem Oral