Twitter’ın Türkiye’den 7 bin 340 hesabı kapatması son günlerde sosyal medyada en çok konuşulan konulardan biri haline geldi. 

Kimileri Twitter’ın ifade özgürlüğüne darbe vurduğunu savundu kimileri de gelişmeyi olumlu buldu.

Twitter’ın “Troll hesaplarla” ilgili beraber çalıştığı Stanford İnternet Gözlemevi’nin konuyla ilgili hazırladığı raporda kapatılan hesapların çoğunun, aynı gün, sahte kimliklilerle ve benzer kullanıcı adıyla açılan hesaplar olduğu ifade ediliyor.

Raporda, çoğunluğu 9 Haziran 2008 ila 18 Ocak 2007’de açılan bu hesaplardan atılan 37 milyon tweetin çoğunun AK Parti’yi desteklediği, muhalefet partilerini eleştirdiği ve retweet halkası kurdukları belirtildi.

Twitter’ın ‘Troll’ operasyonu Türkiye’ye özgü değil. Rusya ve Çin’den çok sayıda hesabı kapatan Twitter, daha önce de Suudi Arabistan ve Mısır kaynaklı 7 bin 891 hesaba erişimi durdurmuştu. Twitter, Suudi Arabistan, Mısır ve Birleşik Arap Emirlikleri’nin de aralarında olduğu ülkelerden yönetilen troll hesabı ağının Riyad yönetiminin öven paylaşımlarda bulunduğunu tespit etmişti. 

Troll ve bot sektörü büyüdü

Aslında sosyal medyada troll ve bot hesap kullanma yöntemi yeni değil ve son yıllarda bu iş daha teknik yöntemlerle yapılıyor.

Onbinlerce liraya yazılım kuran şirketler, yapay zeka da kullanarak sisteme tanımladığı hesaplardan otomatik tweetler atıyor. 

Bu tweetleri atmak için bilgisayarın veya telefonun başında bir kişinin olması gerekmiyor.

Tüm organizasyonu bilgisayar kendi başına halledebiliyor. Bir tweet ise ortalama 20 saniyede atılıyor.

Yani “Tam mesai’ yapan bir bilgisayar günde 2 bin tweet atabiliyor.

Bu hizmetin karşılığı ise tweet başına 1 TL’ye kadar çıkıyor.

Sadece troll ve bot hizmeti karşılığı ayda onbinlerce lira gelir elde eden şirketler var. 

Sahte hesaplara gerçek telefon hatları tanımlanıyor

Söz konusu şirketler son dönemde Twitter’ı yanıltmak ve hesaplarına “Gerçek hesap” süsü vermek için her hesaba ayrı telefon hattı da tanımlıyor.

Ama kimsenin kullanmadığı bu hatlar sadece hesabı “Güvende” tutmak için bir kenarda bekletiliyor. 

Bu tür trolleri kullananlar sanılanın aksine sadece siyasetçiler değil. Çok genişleyen bu sektörden bankalar, gıda şirketleri hatta özel tıp merkezleri bile “faydalanıyor”.

“Zamanla aşırıya kaçarak zarar veriyor”

Chip dergisinin Türkiye’de en etkili 10 sosyal medya uzmanı arasına gösterdiği Cem Orman, troll hesap kullanımının stratejik olarak doğru görünse de etik olarak yanlış bir strateji olduğuna dikkat çekiyor.

Bu tür hesaplardan hizmet alan şahıs veya şirketlerin sosyal medyada daha görünür olma amacı taşıdıklarını kaydeden Orman, trollerin zaman zaman aşırıya kaçarak kullananlara zarar verdiklerini de belirtiyor.

Chip dergisinin 'En etkili 10 sosyal medya uzmanı' arasında gösterdiği Orman, trollerin tek bir çerçevede ele alınmaması gerektiğini söylüyor

Orman, “sosyal medya trolü” kavramını şu ifadelerle tanımlıyor: Sahte kimliğin arkasına gizlenerek çeşitli konularda tartışma, sosyal topluluklar medya toplulukları arasında da kargaşaya, çatışmaya sebep olan kişi veya hesaplar…

Troller: Yakalanmayacaklarını düşünerek kurbanlarını seçiyorlar, tartışma ortamından besleniyorlar

Sosyal medya trollerinin öfkeli ve yıkıcı bir dil kullandıklarının altını çizen Orman, “Çoğu zaman hakarete varan bir dil kullanmaktan çekinmeyen yapıları vardır. Genel olarak troller sahte kimlik bilgileri kullandıkları için kendilerini rahat hissederler. Bu nedenle kurbanlarını kolaylıkla seçip zaman kaybetmeden harekete geçerler. Sürekli çatışma ve tartışmaya sebep olurlar, bu ortamdan da beslenirler. Sosyal medyada çok fazla vakit geçirdiklerinden dolayı zamanla insanları rahatsız etmekten hoşlanırlar” dedi.

Trol ve bot hesaplar arasında anlam farkı olduğuna da işaret eden Orman, “Botlar gerçek kişi olmayıp bilgisayar yazılımlarıdır. Programlandığı çerçevede işlemler yaparlar. Troller ise gerçek kişilerdir. Onlar da kendi düşünce yapılarına uygun şekilde sosyal medyada hareket ederler” şeklinde konuştu.

En çok sanat, futbol ve TV camiası ile politikada kullanılıyorlar

Trol kullanımının en fazla sanat ve futbol camiası, TV yarışma programları ile politikada kullanıldığına değinen Orman şunları söyledi: “Bu sektörlerde trol hesapların insanlar arasında kargaşaya ve çatışmaya neden olduğu söylenebilir. Sosyal medyada en çok Twitter, Facebook ve Instagram platformlarını kullanırlar. Ayrıca Whatsapp gruplarında da çok aktifler.”

Bedavaya yapanlar da var

Sosyal medyayı kar elde etmek amacıyla kullanan çok sayıda kişinin olduğunu söyleyen Orman, “Sayıları kesin olarak bilinmemekle birlikte bu troller belli bir ücret karşılığında bu işi yapıyor ama bazı troller de ilgi duydukları takımlara, ünlülere ya da herhangi bir kuruluşa karşı beslediği gönül bağı nedeniyle bu işe girişiyor. Böyle kişiler herhangi bir ücret talep etmiyorlar. Bu troller böyle yaparak gönül borçlarını ödediklerini düşünüyorlar” şeklinde konuştu.

Ana amaç kavga değil reklam

Ürün ve isimlerin reklamlarında trol hesap kullanımıyla gereksiz tartışmalar açılarak gündemin boşa meşgul edildiği düşünülse de asıl amacın kavga çıkarmak olmadığını vurgulayan Orman, “Gizlenen amaç o ürünün ya da kişinin gündemde kalmasını sağlamaktır. Ayrıca gizil öğrenme yöntemi ile kişiler ya da ürünler hakkında hiçbir bilgisi olmayan insanlara duyuru yapılması sağlanıyor. Gündemde kalındığı sürece bunlar hakkında araştırmalar yapılıyor ve ilgi artıyor” ifadelerini kullandı.

Kendisine de zaman zaman bu tür taleplerin geldiğini belirten Orman, “Hiç ‘troll kullanalım’ talebi gelmiyor dersem yalan söylemiş olurum. Ama mesleki bu açıdan etik bulmadığım için yapmayı hiç düşünmedim” dedi.