Brezilya Amazon'daki ormansızlaşmayı önlemek amacıyla askeri operasyon başlattığını duyurdu. Binlerce asker pazartesi itibarıyla yağmur ormanlarını yangınlardan korumak için Bolivya sınırında bulunan Rondonia eyaletine gönderildi.

Brezilya Devlet Başkanı Yardımcısı Hamilton Mourao askerlerin polis, çevre yetkilileri ve diğer hükümet kuruluşlarıyla birlikte çalışacağını duyurdu.

Mourao "Dünyanın geri kalanınca çevre düşmanı yaftası yemek istemiyoruz" dedi. 

Hükümet verilerine göre Brezilya'nın Amazon bölgesinde yılın ilk 4 ayında yaşanan ormansızlaşma önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 55 oranında arttı.

Geçen yıl Amazon'daki orman yangınları bölgeye son 11 yılın en büyük zararını vermiş ve Brezilya dünyanın en büyük yağmur ormanını korumada elinden geleni yapmamakla suçlanmıştı.

Brezilzya'da kuru sezon olarak adlandırılan dönemde genellikle orman yangınları yaşanıyor. Bu yangınlar doğal yollardan çıkabilse de çoğunlukla çiftçilerin yakma yöntemiyle tarım alanı açma, hayvancılık, kerestecilik ve madencilik faaliyetleri sonucu yaşanıyor.

Devlet Başkanı Jair Bolsonaro yangınlarla mücadele için askerleri geçen seneye göre 3 ay önce konuşlandırmış oldu.

Operasyon sırasında kimyasal savaş uzmanları da görev yapacak

Brezilya Savunma Bakanı Fernando Azevedo de Amazon bölgesinde 3 kentte 3 bin 800 askerin yasadışı kerestecilik ve diğer suçlara karşı operasyona geçtiğini belirtti.

Opersyonun maliyetinin şu anda 10 milyon dolar (yaklaşık 70 milyon TL) olduğu da açıklandı.

10 Haziran'da bitmesi planlanan operasyonun askerlerin yangın önleme faaliyetlerine katılımıyla uzayabileceğini de belirten Azevedo, operasyonlar sırasında yeni koronavirüsün yayılmasını önleme amacıyla her üste 5 kimyasal savaş uzmanının görevlendirildiğini de açıkladı. 

Brezilya Çevre Bakanı Ricardo Salles de koronavirüs salgınının Amazon yağmur ormanlarındaki durumu daha da kötüleştirdiğini idade etmişti.

"Amazon'a orduyu göndermek hükümetin kendi yarattığı bir hastalığı tedavi etmesine benziyor"

Bolsonaro geçen sene yangınların ardından bölgeye orduyu göndermiş ve 60 günlük ateş yakma yasağı yürürlüğe koymuştu.

Önlemlerin etkisiyle Ağustos ve Eylül 2019'da Amazon'daki yangınların sayısı üçte bir oranında azalsa da yeni verilerin gösterdiği üzere bölgedeki ormansızlaşma artarak sürdü.

Brezilya'da ordunun bu şekilde operasyonlara katılması GLO (Guarantee of Law and Order) yasalarıyla mümkün. Bolsonaro dönemindeyse askerler ülkedeki bir doğal felaketi yönetmede ilk kez görevlendirilmişti.

Muhalifler, insan hakları örgütleri ve çevre koruma örgütleri de ordunun Amazon'daki yangınları önlemede kullanılmasını eleştiriyor.

Geçen seneki operasyon sonrası Foreign Policy'e konuşan Rio De Janerio Devlet Üniversitesi'nden siyaset bilimi profesörü Maurício Santoro "Dış güçlerin Amazon'u işgal edip ele geçirmek isteğini savunan modası geçmiş ve yetersiz bir ideoloji var" dedi.

Brezilyalı profesör Milton Deiró de Mello Neto da aynı dergiye verdiği demeçte geçen seneki operayosyonu eleştirerek Brezilya'da önceki hükümetlerin Amazon'un askerileştirmenin yollarını aradığını hatırlatmıştı.

Deiro "Ancak bu operasyonu yönlendiren mevcut paradigma silahlı kuvvetlerin Amazon'da çok iyi olan lojistik ağlarını kullanarak sadece askeri amaçların da ötesine geçiyor" ifadelerini kullanmıştı.

The Intercept'te geçen sene yayımlanan bir analizde ise Bolsonaro'nun bölgede kalkınmayı hedefleyen geniş çaplı endüstriyel planlarına dikkat çekilmişti.

İncelemede Amazon'daki geniş çaplı altyapı yatırımlarının ve projelerin bölgedeki ormanszılaşmayı artıracağı vurgulanırken askeri operasyonların  "askeri diktatörlük döneminin Brezilya'nın seyrek nüfuslu kuzey sınırından işgal edileceği şeklindeki paranayokça korkularının canlanmış hali" olduğu yazılmıştı.

Ordunun dün başlattığı operasyon öncesi Reuters'e konuşan çevre koruma örgütü Brezilya İklim Gözlemevi'nin yönetici sekreteri Marcio Astrini de bunun uzun vadede bölgeye yararının dokunmayacağını söyledi.

Ordunun varlığının kısa vadede ormansızlaşmayı azaltabileceğini söyleyen Astrini, federal çevre ajanslarının Bolsonaro yönetimince zayıflatıldığını hatırlatttı.

Ordunun önlemesi için gönderildiği felaketin Bolsonaro'nun ndüstriyel kalkınma yanlısı politikalarından kaynaklandığını belirten Astrini "Amazon'a orduyu göndermek hükümetin kendi yarattığı bir hastalığı tedavi etmesine benziyor. Bu kısa vadede etkisi olan bir tedavi. Sadece mevcut sorunu çözecek, hastalığıysa iyileştirmeyecek" ifadelerini kullandı.

Independent Türkçe, Reuters, Foreign Policy, Intercept