Mısır’da Tolunoğulları Devleti (868-905) zamanında başlayan bir gelenek olan Ramazan ayı sokak sofraları, 11 yüzyıldan beri ilk defa yerlerinde değil. İhtiyacı olan ya da yoldan geçen herkesin oturup orucunu açabildiği bu hayır sofraları, insanları hayatın her safhasında kısıtlayan yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını nedeniyle bu sene düzenlenemedi. Nitekim hükümet, buralarda kurulacak yakınlık ve oluşacak kalabalık nedeniyle sokak sofralarının bu sene yasaklanması kararı aldı.
Bu yasak yalnızca alışılmış bir şeyden men edilmeye değil, karınlarını belki de ancak buralarda doyurabilen 3 milyon insanın Ramazan ayında bir güvencesinin kalmamasına neden oldu. Bu masaları kuran hayır ehli de yıllık sevap kaynaklarından mahrum kaldı. Ancak yine de, Ramazan ayı öncesinde, yoksulların ihtiyaçlarının karşılanması için pek çok girişim ve fikir ortaya çıktı.
Bir Hristiyan olmasına rağmen bu sofraların kurulmasına 30 yıldır katkıda bulunanlardan biri olan Naci Lebib, Independent Arabia’ya yaptığı konuşmada, “Müslüman ve Hristiyanlar arasında bir fark olmadığını” söylüyor. Arkadaşları ile beraber Ramazan ayında 30 ila 50 kişiye iftar yemeği verdiklerini dile getiren Lebib, bu kişilerin bazen hastane önlerinde akrabalarını bekleyenler, bazen tren istasyonunda ya da otobüs duraklarında bekleyen yolcular, Zagazig şehrindeki yoksullar olduğuna değiniyor. Müslüman ya da Hristiyan arkadaşlarından aynı zamanda evlerinde iftar verenlerin de olduğunu, hatta ibadetlerin yerine getirilebileceği mekanlar da ayarladıklarını belirtiyor. Önleyici tedbirlerin alınması nedeniyle bu sofraları evde vermeye devam ettiğini söyleyen Lebib, yoksullara yardım etmeye ve iftardan bir saat öncesine kadar onlara yemek dağıtmaya sağlık şartları eşliğinde devam edeceklerini ifade ediyor. Aynı zamanda arkadaşları ile kendilerine ‘Sevgi takımı, hepimiz insanız’ adını taktıklarından da bahsediyor.
Geçtiğimiz yıllarda bu sofraları kuran pek çok kişi, aynı zamanda içerisinde pirinç, zeytinyağı, şeker gibi malzemelerin bulunduğu Ramazan yardım kolilerini dağıtıyordu. Bu sene söz konusu sofraların yokluğu ışığında bu kolilerin sayısı artınca, ticaret fakültesi öğrencisi Muhammed Mustafa, bağışları koordine etmek için arkadaşlarıyla Facebook üzerinde bir grup kurdu. Zirâ Mustafa, yalnızca bir bölgeye odaklanılıp da diğer bölgelerin ihmal edilmemesi gerektiğini düşündü.
‘İftarını al, evde aç’ adlı Facebook grubuna iki gün içerisinde 10 bin kişi katıldı. Birçok insan, grubun kurucusu olan Mustafa ile iletişime geçerek bağışta bulunmak istediğini söyledi.
hazır yemek ve yemek bağışlamak için onunla temasa geçerken, birçok genç ise yemek dağıtımında ona yardımcı olmak istediğini bildirdi. Yemeklerin dağıtılacağı yerlerin iftardan en fazla bir saat önce belirlenip duyurulduğunu söyleyen Mustafa, aşırı kalabalığın önlenmesi için gerekli organizasyonun yapıldığına da değiniyor.
Diğer yandan, büyük sivil toplum kuruluşlarının da bu konuda çalışmaları mevcut. Bunlardan en meşhuru ise ‘Mısır E-el-Hayr’ kurumunun sokak sofraları yerine iftar dağıtmak için başlattığı ‘Sened’il Iyle’ kampanyası. Bağışçılar, bu kampanya dahilinde ortalama 5 kişilik ailelere bin 500 cüneyh (95 dolar) değerindeki ve her biri 20 kg ağırlığındaki 4 gıda paketi, ayrıca 3 tavuk, sebze ve nakit desteği sağlayabiliyor. Misr El Kheir, Mısır'ın çeşitli bölgelerine 300 bin gıda paketi dağıtmayı hedefliyor.
El-Ezher Üniversitesi tarafından iki yıl önce yapılan bir çalışmaya göre; Ramazan ayında kurulan sokak sofralarında yaklaşık 3 milyon kişiye iftar veriliyor. Yaklaşık 2 milyar cüneyhe (yaklaşık 126 milyon dolar) mâl olan bu sofraların yarısı Kahire’de kuruluyor. Bu sofralar 10 binden fazla vakıf, birey ve hayır kurumu tarafından organize ediliyor. Geçen senenin Ramazan ayında en az 40 bin sokak sofrasının kurulduğu düşünülüyor.
Tolunoğulları Devleti kurucusu Ahmed bin Tolun, 9. yüzyıldaki hükümdarlığı sırasında, Ramazan ayı sofraları kurarak bu geleneği başlatan ilk kişi. Tüccar ve seçkinleri Ramazan’ın ilk günü iftar sofrasında bir araya getiren Tolun, bu kişilere Ramazan ayı hayır sofralarında yoksul ve muhtaçlara yardımcı olmanın önemi üzerine bir konuşma yapıyordu.
*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
