Cezayir'de küresel petrol fiyatlarındaki düşüş ve İspanya'ya akaryakıt ihraç eden ülkeler arasındaki liderlik konumunun kaybedilmesi, hem yetkilileri hem de halkı ekonomik toparlanma için seferber etmiş gibi görünüyor. Cumhurbaşkanı Abdulmecid Tebbun ve Abdulaziz Cerrad hükümetinin verdiği güvencelere rağmen, halk önümüzdeki haftaların getireceği sürprizlere karşı dikkatli davranıyor.
Bir numaralı doğalgaz müşterisi İspanya'yı kaybetti
Suudi Arabistan ve Rusya'nın, küresel petrol fiyatlarının istikrarlı hale getirilmesi için üretimde kısıtlamaya gidilmesi kararı umutları yeşertirken Cezayir, şaşırtıcı ve dikkat çekici bir gelişmeyle ABD yararına olacak şekilde otuz yılı aşkın süredir bir numarada olduğu İspanya'ya akaryakıt ihracatındaki konumunu kaybetti.
Akaryakıt rezervlerinin yönetimiyle ilgilenen İspanya merkezli şirket Chris, Şubat 2020'de Washington'ın Madrid'e yaptığı akaryakıt ihracatının yüzde 27'ye çıkmasıyla İspanya'ya akaryakıt ihraç eden ülkeler listesinin birinci sırasına yerleştiğini, Cezayir'in ise yüzde 22,6'yla ikinci sıraya gerilediğini açıkladı.
Küresel petrol fiyatlarının neden olduğu şok dalgası
İspanya'nın akaryakıt ithalatı için neden ABD'ye yöneldiği ya da ABD'nin nasıl oldu da akaryakıt ithal ederken ihracat eden bir ülke konumuna geldiğiyle ilgili sorular bir kenara dursun, bu gelişme, Cezayir'in en önemli pazarlarından birini kaybettiği şeklinde görüldü. Buna bir de petrol fiyatlarının tarihte daha önce hiç görülmemiş şekilde düşüşü ekleniyor. Son bir hafta içinde ise ABD petrolü eski seviyelere kadar geriledi. Cezayir petrolün varil fiyatını 16 dolar sınırına çekerken petrole bağımlı ülkelerin gelirleri yüzde 95 oranında azaldı. Bu durum, Cumhurbaşkanı Tebbun'un programını açıkça incelemeye itti.
Cezayir krizi kontrol ediyor mu?
Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü Muhammed es-Said yaptığı bir açıklamada söz konusu endişelere yanıt olarak, "Cezayir, Kovid-19 salgınının neden olduğu petrol fiyatlarındaki sert düşüş sonucu yaşanan krizi kontrol ediyor" ifadelerini kullandı.
Yaklaşık iki ay önce Cumhurbaşkanı Tebbun başkanlığındaki Bakanlar Kurulu toplantısında petrol fiyatlarındaki düşüşle mücadele için gerekli önlemlerin alındığını belirten Said, "Bu beklenmedik bir kriz değildi" ifadelerini kullandı.
Alınan tedbirler arasında, ithalatı 41 milyar dolardan 31 milyar dolara düşürerek ithalatı yüzde 30'a indirmek olduğunu söyleyen Said, yurtdışı çalışma ofislerindeki çalışma ve hizmetler için ayrılan fonların maliyetinin düşürülmesinin yanı sıra onaylanmış projeleri erteleyerek ülkede yılda yaklaşık yedi milyar dolar tasarruf edileceğini belirtti.
Öte yandan Cezayir Enerji Bakanı Muhammed Arkab, ülkesinin petrol fiyatlarının çöküşünün yarattığı krizle yüzleşebilecek güce sahip olduğunu ve enerji sektörünün Cezayir'in milli enerji şirketi Sonatrach ile koordineli bir eylem planı hazırladığını söyledi. Arkab, "Devlet bütçesinde daha büyük bir açığın oluşmasını önlemek için daha önce programlanan bakım çalışmalarına başladık" dedi. Bakan Arkab, Cezayir'in ülkenin enerji kaynaklarını korumak için karantina sonrası aşamaya hazırlandığını da sözlerine ekledi.
Asya pazarlarına yönelmek çözüm mü?
Independent Arabia'dan Ali Yahi'ye konuşan Ekonomi Uzmanı Murad Mallah konuya ilişkin değerlendirmesinde, "Cezayir, Avrupa pazarlarına alternatif olarak Asya pazarlarına yönelmeli. Bu da Rusya ile kolay olmayan büyük bir rekabete girilmesi anlamına geliyor. Bu adım bir yandan da güçlü bir lojistik ağı ile sağlam ve esnek tedarik zincirlerine ihtiyaç duyan bir dönüşüm, diğer yandan aktif ekonomik diplomasi ve hamleler gerektiriyor. Proaktif ve jeostratejik ittifaklar kurulmalı. Kovid-19 salgını, Cezayir hükümetinin cesur kararlar alması ve güçlü yatırımlar yapması için gerçek bir fırsata dönüştürülmeli" yorumunda bulundu.
Bu ihracat kayıplarına finansal baskı ve ülkenin mali kaynaklarındaki gerilemenin eşlik ettiğini belirten Mallah, dolayısıyla hükümetin daha fazla toplumsal barışa dayanarak devam edemeyeceğini, Cezayir toplumunun taleplerinin 22 Şubat'tan sonra arttığını vurguladı.
Cumhurbaşkanı Tebbun, halka geri alınamayacak ölçüde olumlu sinyaller göndererek iktidara gelirken bu sinyallerin halkın gerçek siyasi ve ekonomik reformların yapılacağına inanmasının önünü açtığını söyleyen Mallah, "Cezayirleri susturmak veya taleplerinden caydırmak artık mümkün olmadığından ekonomi ve geçim kaynaklarını iyileştirme sözlerinin yükü iki kat ağırlaşıyor. Cezayir hükümeti için ekonomik olarak çok zor bir senaryo ile karşı karşıyayız" şeklinde konuştu.
Ülkenin ipotekli kaderi
Tebbun, Bakan Kurulu toplantısı sırasında kabinedekilere, ülkenin daha ne kadar petrol gelirlerine bağımlı kalabileceğini ve küresel petrol piyasalarındaki dalgalanmalarla ülkenin kaderinin nereye varacağını sordu.
Petrokimya endüstrisine, sanayi ve tarım sektörlerinin gelişimine ve ‘üniversitelerden her yıl mezun olan insan gücünün kullanılmasına' kararlılık ve ciddiyetle odaklanmanın zamanının geldiğini düşünen Cumhurbaşkanı Tebbun, petrol piyasasındaki sürprizler karşısında ülkenin ekonomik bağımsızlığını güçlendirmek için bir an önce ihracat amacıyla yenilenebilir enerji sektörüne yatırım yapılması gerektiğini vurguladı.
Akıllı ekonomi
Genç Yatırımcılar Birliği Genel Sekreteri Felah Abdunnur Independent Arabia'ya yaptığı açıklamada, "Son Bakanlar Kurulu toplantısında, ülkenin sanayi ve tarımda modern teknik ve yöntemlere dayanarak gerçek bir değişime imza atması için olumlu planlar ortaya atıldı. Toplantının sonuçlarına bakıldığında ülkenin petrol bağımlılığından yavaş yavaş kurtulmaya yöneldiği görülüyor. Mevcut durumun güvensizliğine rağmen Cezayir süreci akıllıca yönetiyor. Bu süreç, düzeltilebilecekleri düzeltmek, kendimizle barışmak ve servetimize, ekonomimize ve geleneklerimize olan güvenimizi geri kazanmak için bir fırsat. İlk kez akıllı ekonomiye geçilmesi gerektiğinin konuşulması olumlu bir sinyaldir" değerlendirmesinde bulundu.
Felah Abdunnur, Cezayir'in koronavirüs salgınıyla başa çıkmak için yaşanan sıkıntılar sırasında yeteneklerini gösteren yenilikçi ve yaratıcı gençlerin temsil ettiği muazzam bir insan potansiyeline sahip olduğunu söyledi. Bu gençlere tarım ürünleri ve gıda endüstrileri alanında yeterlilik sağlayabilen yerel imalatçı ve üreticilerin de eklendiğini ifade eden Felah Abdunnur, Cumhurbaşkanı'nın küçük ve orta ölçekli işletmelere gösterdiği ilginin hükümetin yeni yönlerini ortaya çıkardığını ve vatandaşların ihtiyaçlarının, dayanışma girişimleriyle geçici olarak da olsa karşılanabileceğini vurguladı. Felah Abdunnur son olarak, "Kendimizden uzlaşmayı bırakıp olumsuz düşüncelerden kurtulursak, kendi kendine yetebiliriz" dedi.
*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
Independent Türkçe için çeviren: Seda Demiröz
