Dünyanın pek çok farklı yerinde yeni koronavirüsün yayılmasını önlemek için uzmanlar maske kullanılmasını tavsiye ederken, bilim insanları gündelik malzemelerden de üretilebilecek maskelerin yapımında hangi materyalin daha iyi koruma sağlayabileceğini inceliyor. İncelenen malzemeler arasında yastık kılıfları ve pijamalar da yer alıyor.
ABD Hastalık Kontrol ve Korunma Merkezleri (CDC) hem dikiş kullanarak hem de dikişe gerek kalmadan bandana ve kahve filtresinden maske yapım yöntemlerine dair kılavuz yayımlamıştı. CDC ayrıca paket lastiği ve katlanmış kumaştan nasıl maske hazırlanabileceğine dair de bir video hazırlamıştı.
Öte yandan ABD’li uzmanlar, mikroskobik parçacıkların filtrelenmesinde CDC'nin kılavuzunda da yer alan günlük malzemelerin hangisinin daha iyi işlev gördüğünü inceliyor. Yakın zamanda gerçekleştirilen testlerde, HEPA filtrelerinin, elektrikli süpürge torbalarının, yastık kılıflarının ve pazen pijamalarda kullanılan kumaşa benzer malzemelerin iyi sonuç verdiği belirtilmişti. Üst üste konan kahve filrelerininse ortalama bir koruma etkisi sağladığı saptandı. Öte yandan eşarp ve bandana malzemelerininse en düşük sonucu elde ettiği belirtildi. Fakat bu malzemelerde taneciklerin küçük bir kısmının yakalanmasında etkili olabiliyor.
The New York Times’ın haberine göre, yüz maskeleri öksürük veya hapşırık yoluyla enfekte bir kişinin vücudundan çıkabilecek damlacıkları önleyerek SARS-CoV-2 virüsünün yayılmasını engellerken, uzmanlar kullanılan malzemenin yapısına ve kalitesine bağlı olarak evde yapılan maskelerin koruyuculuğunun değişebileceğini belirtiyor.
Tara Parker-Pope’un imzasını taşıyan haberde test edilen malzemelerden herhangi birine sahip değilseniz, basit bir ışık testiyle malzemenin maske yapımı için uygun olup olmadığının test edebileceği belirtildi.
Yakın zamanda ev yapımı maskeleri inceleyen Wake Forest Baptist Health’te anesteziyoloji bölümü başkanı Dr. Scott Segal, “(Malzemeyi) parlak bir ışığa tutun” dedi.
Eğer ışık malzemeden kolayca geçiyorsa ve neredeyse lifleri görebiliyorsanız, bu iyi bir malzeme değildir. Eğer daha yoğun bir malzemeden yapılmışsa ve ışık o kadar kolay geçemiyorsa, kullanmak isteyeceğiniz malzeme budur.
Araştırmacılar, laboratuvarda gerçekleştirilen çalışmaların maskede herhangi bir sızma ve boşluk olmadan mükemmel koşullarda gerçekleştirildiğini akılda tutmanın önemli olduğunu belirtiyor. Fakat test yöntemlerinin, materyalleri karşılaştırmak için fikir verebileceği ifade ediliyor.
Evde kullanılan malzemelerin bazılarından yapılan maskelerin filtreleme seviyesinin düşük olduğu görünse de, evdeyken pek çok kişinin sağlık çalışanları gibi yüksek korumaya ihtiyaç duymayabileceği aktarıldı.
fazla oku
Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)
Kumaş ve hava filtreleri üzerinde çalışan Missouri Bilim ve Teknoloji Üniversitesi’nde yardımcı doçent Yang Wang, “Parçacıkları gidermek için etkili bir malzemeye ihtiyacınız var, ama aynı zamanda nefes de almanız gerekiyor” dedi.
Bilim insanları gündelik materyallerin testinde tıbbi maskelerin test edilmesinde kullanılan yöntemlere benzer yöntemler kullanıyor. En iyi koruma sağladığı belirtilen N95 tıbbi maskelerin, 0,3 mikron kadar küçük taneciklerin en az yüzde 95’ini filtrelediği belirtiliyor. Öte yandan tipik bir tıbbi maskenin filtreleme etkisinin de yüzde 60 ile 80 oranında değişebildiği aktarılıyor.
Dr. Wang’ın grubuysa iki tip hava filtresini inceledi. Araştırma grubu HVAC filtrelerinin bir katmanda taneciklerin yüzde 89’unu, iki katmandaysa yüzde 94’ünü yakalayabildiğini belirtti.
Öte yandan araştırmacılar, iki katman yastık kılıfının taneciklerin yüzde 22’sini, dört katmanınsa yaklaşık yüzde 60’ını yakalayabildiğini ifade etti. Yün iplikten atkıysa iki katmanda taneciklerin yüzde 21’ini, dört katmanda yüzde 48,8’ini tutabiliyor. Yüzde yüz pamuk bandanaysa en kötü yüzdeye sahip. Pamuk bandana iki katmanda iki katmanda taneciklerin yüzde 18,2’sini, dört katmandaysa yüzde 19,5’ini yakalabiliyor.
Independent Türkçe, The New York Times, CDC
