İstanbul’da sinema salonları bakımından bir devir kapandı…

50 yılı aşkın süredir sinemaseverlere hizmet veren, kentin sembolik mekanlarından Beyoğlu Atlas ve Kadıköy Rexx sinemaları, mali sorunlar nedeniyle faaliyetlerine son vererek Emek Sineması ile aynı kaderi paylaştı.

Sektörün yaşadığı kirizi değerlendiren Sinema Salonu Yatırımcıları Derneği (SİSAY) Yönetim Kurulu Başkanı İrfan Demirkol ile derneğin eski başkanı Cenk Sezgin, sembol haline gelmiş sinemaların kapanmasının çok üzücü olduğunu ve bir dönemin sona erdiğini söyledi.

Bunun daha başlangıç olduğu yorumunu yapan Demirkol ve Sezgin'e göre bu yıl içinde 100’den fazla sinema salonu faaliyetlerine son verecek.

"Bakanlığın Atlas Sineması'nı çok amaçlı merkeze dönüştürme projesi var"

Atlas ve Rexx sinemalarının kapanmasının kendisini derinden yaraladığını, İstanbul'da yaşayan pek çok kişinin bu mekanlarda hatıralarının bulunduğunu belirten SİSAY Başkanı Demirkol, merkezi hükümet ile yerel yönetimlerin bu tür yerlere destek vermesi gerektiğini, Avrupa'da bunun örneklerinin bulunduğunu belirtti.

Demirkol, Atlas Sineması'nın mülkiyetinin Kültür ve Turizm Bakanlığı'nda olduğunu ve bakanlığın burayı çok amaçlı bir merkeze dönüştürme projesinin bulunduğunu anlattı.

İrfan Demirkol / Fotoğraf: SİSAY

“Rexx ve Atlas Sinemaları, hem ticari hem de festival filmi gösteren sinemalardır"

SİSAY Başkanı İrfan Demirkol, “Rexx ve Atlas Sinemaları, hem ticari hem de festival filmi gösteren sinemalardır. İkisi de İstanbul Film Festivali’nin amiral gemisidir. Bağımsız ve ‘art house’ sinemaların sadık bir seyircisi vardır. Sinemalardaki krizin nedeni, vizyon tarihlerinin ertelenmesi, içerik zayıflığı ve ekonomik krizdir” ifadelerini kullandı.
 

"Aslında İstanbul’da bir devir kapanıyor, sinemaların kar etme şansı kalmadı"

Atlas ve Rexx'in kapanmasına ilişkin SİSAY'ın eski başkanı Cenk Sezgin ise şu yorumu yaptı:

Her iki sinema da çok köklü sinemalar. Bu sinemalar nesilden nesile işletilen sinemalar. İstanbul’da yaşayanların buralarda çok hatıraları var. Aslında İstanbul’da bir devir kapanıyor. Çok salonlu sinema zincirlerine rağmen varlıklarını bugüne kadar sürdürebildiler. Daha çok 'art house' dediğimiz sanatsal, ödüllü filmleri, bağımsız sinema eserlerini vizyona aldılar. Bu tür filmleri seven seyirciye hizmet ettiler. Ancak artık bu sadık seyirciler de salonlara gelmemeye başladı. Mali durumlar etkili oldu. Hem seyircinin mali durumu iyi değil hem de sinemaların...  Seyirci sayısı çok düştü. Reklam sürelerinin azalması ve hasılattan direkt alınan eğlence vergisi, zaten karlığı düşen işletmeleri iyice zarara soktu. Sinemaların kar etme şansı kalmadı. Atlas’ın kapanma sebebi, daha az filmin vizyona girebilmesi. Büyük salonların ise yükü çok, evvelden sinema seyircisi sayısı yeterliydi, şimdi ise sinema salonlarının ayakta kalmaları çok zor.

Cenk Sezgin / Fotoğraf: SİSAY

Ekonomik sıkıntılar, mısır krizi, koronavirüs...

İrfan Demirkol ve Cenk Sezgin'in vurguladığı nokta, sinema salonlarının karşılaştığı sıkıntının yeni olmadığı.

Sektörün son 5-6 senedir ekonomik sorunlarla boğuştuğunu anlatan isimlere göre sektör darboğaza girdi.

"Atlas ve Rexx gibi sinemaları etkileyen sebepler başka" 

Ancak Demirkol'a göre geçen yıl yaşanan Mısır krizi, Atlas ve Rexx gibi sinemaları değil, AVM sinemalarını etkiledi.

"Reklam süreleri ve büfe fiyatları, zaten seyirciyi sinemalardan kaçıran nedenlerdi" diyen Demirkol, "Atlas ve Rexx gibi sinemaların kapanması sadece sinema kültürünü ve sektörü etkilemiyor, kentin kültürel yaşamından bir parçayı da koparıyor. Atlas ve Rexx gibi sinemaları etkileyen sebepler başka. Bu sembolik yapılar farklı sorunlar yaşadıklarından süreç kapanmaları ile sonuçlandı" ifadelerini kullandı.

Seyirci sayısı 10 milyon azaldı

Geçtiğimiz yıl Türkiye'deki sinema seyircisinin 10 milyon azaldığını belirten Demirkol ve Sezgin'e göre sektörün bu durumu kaldırması zorlaşıyor.

Özellikle AVM'lerdeki fahiş kiralardan yakınan Sezgin'e göre sinema salonlarının karlılığı bitti ve kapanmalar peşi sıra devam edecek.

Cenk Sezgin, geçen kış vizyona girmesi beklenen filmlerin sonbahara ertelenmesi, reklam sürelerinin ve sinema salonlarının büfe gelirlerinin düşmesi nedeniyle karlılığı kalmayan sinema salonlarına bu yıl da koronavirüs darbe vurduğunu söyledi.

Teknolojinin sürekli gelişmesi, önü açık bir yatırım sürecini gerektiriyor.

Salonuyla, perdesiyle, konforuyla, sinema seyircisini ihtiyaç duyduğu ortama kavuşturmak mevcut şartlarda bazı sinemalar için mümkün olmuyor. 

"13 sinema ramazan sonuna kadar kapanacak"

Türkiye'nin ilk AVM'si Galleria'da yer alan sinemanın da geçtiğimiz aylarda kapısına kilit vurduğunu hatırlatan SİSAY'ın eski başkanı Cenk Sezgin, şu ifadeleri kullandı:

Kapananlar bununla da kısıtlı kalmayacak, 100'ü geçecek. Türkiye’de ilk 4 sinema zinciri arasında yer alan sinema gruplarından üçü, en az 13 kentteki sinemalarını kapatacak. Sinemaların AVM’de kapladığı alan nedeniyle ödenen kiralar çok yüksek. Teknolojinin gelişmesiyle beraber,  hiç bitmeyen bir yatırım gerekiyor. Seyirci açısından gerekli konforu da sağlamak gerek. Sinema işletmecileri her daim borçta!!

"Ekim ayına kadar işe yapmak zor"

İki haftadır kapalı olan salonların temmuz ayından önce açılmasının zor olduğunu belirten İrfan Demirkol'a göre ise ekim ayından önce iş yapmaları çok zor.

Zira koronavirüs salgını sona erse de setler durduğundan vizyona girebilecek yeni film sayısı yok denecek kadar az.

Daha sonra da film yoğunluğu yaşanacak ve yapımların birçoğu vizyon şansı bulamayacak.

"Netflix'in etkilediğini düşünmüyorum"

Netflix'in sinema seyircisi sayısının düşmesine neden olduğu belirtilse de İrfan Demirkol bu görüşe katılmıyor.

Geçmişte de Cine 5, Digitürk ve korsan film gibi rekabet unsuru oluşturan durumlarla karşılaştıklarını belirten Demirkol'a göre ekonomi iyi gitseydi, sinema seyircisi salonları terk etmezdi. 

Ne olmuştu?

Geçtiğimiz kış, yapımcılar ile Türkiye'nin en büyük sinema salonu zinciri arasında bilet geliri anlaşmazlığı yaşanmış ve bu olay basına "Mısır krizi" olarak yansımıştı.

Anlaşmazlık nedeniyle yapımcılar, vizyon tarihi gelen filmlerini gösterime sunmayınca kriz büyümüştü. 

1 Temmuz 2019'da yürürlüğe giren Sinema Kanunu’nda yapılan değişiklik ile film öncesindeki reklamların süresi 10 dakikayı geçemez hale gelirken, sinema bileti ile başka bir ürünün satışının aynı anda yapılamamasına kararı verilmişti.