Çin’in Vuhan kentinde tespit edildikten sonra dünya çapında yayılan yeni koronavirüs etkisini sürdürürken salgından korunmak isteyenler de çeşitli yöntemler denemeye devam ediyor.

Salgının en kötü etkilediği ülkelerden birinde yaşayan, Barcelona'nın süperstarı Lionel Messi de koronavirüs yüzünden sakallarını kesti. Eşi Antonella Rocuzzo, futbolcunun maske takmayı kolaylaştırması için sakallarını kestiğini duyurdu.

Olayın basında yer bulmasıyla birlikte sosyal medyada sakal kesme modası başladı. Sakallarını kesip fotoğraflarını paylaşan Twitter kullanıcıları başkalarını da bu “challenge”a katılmaya çağırıyor.
 

Bazı kullanıcılarsa sakalın enfeksiyona sebebiyet verdiğini öne sürerek sağlık için sakal kesmek gerektiğini iddia ediyor. Bu kişiler arasında tıraş olma seferberliği başlatmaya çalışanlar bile var. Onlara göre tüm Türkiye enfekte olma riskini azaltmak için tıraş olmalı.

Koronavirüse karşı sakal kesme fikri sahte haberler yüzünden yayıldı

Sakal kesmenin koronavirüse karşı koruyup korumayacağı hem yerli hem de yabancı basında bir süredir tartışılıyor. Ancak bu tartışma ilk olarak şubat ayında Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri’ne (CDC) ait eski bir grafiğin yeniden dolaşıma girmesiyle başladı. İşyeri güvenliği için hazırlanan 2017 tarihli infografik, sosyal medyayla bazı haber platformlarında yer buldu ve CDC’nin koronavirüsten korunmak isteyenlere sakal ve bıyıklarını tıraş etmelerini söylediği iddia edildi.

Sakal tartışmalarının başlamasına neden olan infografik (CDC)

Ancak kısa süre içinde bu iddianın doğru olmadığı anlaşıldı. Yani CDC koronavirüs için sakal tıraşı önermemişti ve infografiği haberleştiren bazı siteler, grafiğin 2017’de hazırlandığı bilgisine yer vermemişti.

Teyit sitesi Politifact’e göre söz konusu infografik, Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Enstitüsü tarafından işyeri için hazırlanan bir dizi posterden biriydi:

30’dan fazla sakal stilinin yer aldığı infografik, 2017'de hazırlandı ve mevcut koronavirüs salgınıyla ya da başka bir hastalıkla ilgisi yok. Yalnızca bazı sakal stillerinin yüz maskelerine uymayabileceği uyarısında bulunuyor.

Tıraş olup maske takmak mı gerekiyor?

Futbolcunun eşi Antonela Roccuzzo’nun aktardığına göre Messi’nin sakallarını kesmedeki amacı aslında sağlık çalışanlarına destek olmak.

Rocuzzo durumu, "Birçok sağlık çalışanı sakallarını kesti. Messi de onlara yalnız olmadıklarını hissettirmek için bunu yaptı" diye açıkladı.

Uzmanlara göre gündelik hayatta sıradan ameliyat maskelerini kullanmak, koronavirüse karşı etkili bir koruma sağlamıyor.

CDC, çalışma alanları dışında yüz maskesi kullanımını önermezken, Independent Türkçe’ye konuşan Halk Sağlığı Uzmanı Enis Balkan da şunları söylüyor:

Maske sadece risk altında olanlar ve hastalarla doğrudan temas edenler için söz konusu. Yoksa sokaktaki insanların maskeyle dolaşmasının bir anlamı yok.

Satıcı, veznedarlar ya da özellikle sağlık personellerinin de maske kullanabileceğini ifade eden Balkan, öksürdüklerinde etrafa damlacık saçmamaları için maskeleri hastalara önerdiklerini ekliyor.

Kısacası uzmanlar, koronavirüsten korunmak için bireylerin gündelik hayatta sakallarını kesip maske takması gerekmediğini düşünüyor.

“Risk oluşturan, sakalın varlığı değil”

Ancak sakallı kişilerin yüzleriyle daha çok oynadığını gözlemlediğini söyleyen Balkan, sözlerine şöyle devam ediyor:

Burada sakalın şöyle bir sıkıntısı olabilir: Sürekli olarak insanlar yüzleriyle oynuyor özellikle sakalı olanlar daha çok oynuyor. Bu ciddi anlamda bir risk. Bu davranıştan uzaklaşmak gerekiyor. Sakal sıvazlama gibi alışkanlıklar var. Riski oluşturan bence bu. Sakalın varlığı değil.

“Sakalınız var diye, saçınız uzun diye hasta olmuyorsunuz. Ya da saçınızı sıfır numaraya vurduğunuz için olmuyorsunuz” diyen Balkan, elin yüzle temasının bir risk faktörü olduğunu vurguluyor.

Bu faktörün de doğrudan hastalıkla bağlantılı olmadığını, bulaşma yolunu kolaylaştırması anlamında ilişkisi olduğunu belirten sağlık uzmanı, sözlerine şöyle devam ediyor:

Sakalını kesen insan için bir şey değişir mi? Yüzüyle oynamaya devam ediyorsa değişmez.

“Daha bilimsel şeylerle ilgilenmek gerek”

Sosyal mecralarda hızla yayılan birçok yanlış bilgi ve öneriye de değinen Balkan, “Bilime önem vermediğimiz zaman insanlar kendilerince saçma sapan çözümler buluyor” diyor ve ekliyor:

İnsanların daha bilimsel şeylerle ilgilenmesi lazım. Bu tür spekülasyonlar hem paniği artırıyor hem de gerçek tedbirlere uyulmasını engelliyor.

Aynı zamanda Nişantaşı Üniversitesi'nde öğretim üyesi olan Balkan’a göre şu anda yapılması gereken en önemli şey, teması azaltmak. Yani gerçekten işi olmayanın sokağa çıkmaması gerekiyor. Ayrıca, test uygulamasının yaygınlaşması ve hasta kişilerin bir an önce izole edilmesi de çok önemli.

Balkan’a göre bu tedbirler dışında önerilen spekülatif eylemlerin hiçbir yararı yok:

Bunlar sadece kayıpları artırır, hastaları ve zararları artırır, başka bir işe yaramaz.