Suudi Arabistan Şura Meclisi’nde sunulan yeni bir yasa tasarısı boşanma davalarında kadınlarını haklarının korunması konusunu yeniden gündeme getirdi.
4 Meclis üyesi tarafından hazırlanan tasarı, boşanmadan maddi ve manevi etkilenen tarafı korumaya ve adaletin güvence altına alınmasını hedefliyor. İngiltere’de Suudi Arabistan vatandaşı bir erkeğin eski eşine yaklaşık 37 milyon 500 bin dolar tazminat verecek olması, artık yalnızca yabancı ülkelerde gerçekleşen bir olay değil.
Özellikle Batı ülkelerinde, evlilik kadın ve erkeğin eşit hisselere sahip olduğu bir şirket olarak görülüyor. Yani ortaklık bozulursa, taraflardan biri, kendi servetinin büyük bir kısmını diğer tarafa tazminat olarak verebiliyor.
Londra Yüksek Mahkemesi, bir Suudi Arabistan vatandaşının eski eşine 141 milyon riyal (yaklaşık 37 buçuk milyon dolar) tazminat ödemesine hükmetti. Karar, İngiltere tarihine en yüksek boşanma tazminatı olarak geçti. Mahkemenin eski kocanın servetini dikkate alarak verdiği karar, Suudi Arabistan kamuoyunu da kararı destekleyenler ve eleştirenler şeklinde ikiye böldü. Boşanma uzlaşması için ilk defa tazminat ödeyen Suudlu hakkında Suudi Arabistan’da tartışmalar meydana gelmişti.
Kararı destekleyenler, erkek 50 ya da 60 yaşından sonra eşini boşarsa, bir kadının aldığı tazminatın Suudi Arabistan’da çok düşük olduğunu savunuyor.
Mahkeme kararını eleştirenler ise bu durumda kadınların eski eşlerinin durumlarını suiistimal edeceklerini böylece evlenmek üzere olan insan sayısının azalacağını iddia ediyorlar. Sosyal medyada kararı eleştiren kimi yorumcular “Avrupa ülkelerinde kadın, eşinin ortağıdır; hem eşlerinin mal varlığını gereksiz şeylere harcayan hem de servetinin yarısını isteyen Suudi kadınlar gibi değildir” ifadelerini kullandı.
Şura Meclisi’nin 4 üyesi; Nura el-Müsaid, Faysal el-Fadıl, İkbal Darenderi, Alya ed-Dehlevi, Yüksek Yargı Kurulu ile koordinasyon içerisinde, boşanma kuralları getirilmesi ve boşanmadan maddi manevi etkilenen tarafa verilecek tazminatın güvence altına alınması konusunda Adalet Bakanlığı’na yeni bir yasa tasarısı sundu.
Boşanmalar arttı
Resmi istatistiklerin son beş yılda boşanma oranlarının yüzde 45 arttığını gösterdiğini belirten 4 Meclis üyesi, boşanmada zarar gören tarafa adaletin sağlanmasının güvence altına alınması konusunda bir metodoloji oluşturmanın önemini vurguladı. Bu konuda alınan kararların mahkemelerin çokluğu nedeniyle hakimden hakime, gelenekten geleneğe ve bölgeden bölgeye göre değiştiğine, zarar ve tazminat konusunda bir sabite olmadığına, uygulamadaki eşitsizliğe değinildi.
Toplumun mensuplarının farklılıklarına göre özel uygulamalar ile adaletin sağlanması ve haklarının verilmesini garanti altına alan İslam hukukunun, aile kurumuna oldukça önem verdiğine, boşanma sonrasında kadınların haklarını güvence altına aldığına işaret edildi. Ancak kadınların, haklarını ispat etmek için mahkemelere gitmelerinin gerektiğine, davaları detaylandıran kontrollerin olmaması ve hakların sınırlandırılması nedeniyle bu davaların birçoğunun kaybedildiğine vurgu yapıldı. Birçok ülkede, hakimin boşanmadan sorumlu saydığı tarafı, evliliğin sona ermesinden kaynaklanan zararları diğer tarafa tazmin etmekten sorumlu tuttuğu, ancak şuanda bunun Suudi Arabistan mahkemelerinde, boşanma talebinde bulunan kadınlar hâriç, uygulanmadığı belirtildi.
Birçok ülkede, kadın ve erkeklerin boşanma sırasındaki haklarının korunması, kanunlarla belirlenmiş durumda. Bu konuda bazı ülkelerde evler kadınlara verilirken bazılarında ise evlilik sırasında elde edilen maddi kazanımların eşlere eşit pay edilmesine karar veriliyor.
Söz konusu 4 üye ise, dünya çapındaki bu uygulamaların mağdur tarafa adalet sunmadaki hedef ve içeriğinin ve meydana gelen zararları tazmin etme şeklinin İslam hukuki ile çelişmediğini düşündüklerini ifade etti.
*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
Independent Türkçe için çeviren: Elif Turan
