Dünyada kullanılan su miktarı nüfusun artması ve sanayinin gelişmesiyle birlikte her yıl artıyor.

Su kıtlığı 21. yüzyılın en büyük sorunlarından biri. 

Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu (UNICEF)  tüm dünyada her 10 kişiden 3’ünün (2,1 milyar insan) evinde güvenilir kullanma suyu bulunmadığını söylüyor.

UNICEF su kaynaklarının hızla azalması nedeniyle 2040 yılına kadar dünya genelinde her 4 çocuktan birinin yani 600 milyon çocuğun ölüm ya da hastalık riski bulunacağı uyarısını yapıyor.

Tarım ve Orman Bakanlığı "Türkiye’nin su kaynaklarının sürdürülebilir şekilde yönetimini sağlamak gayesi; ülkenin bütün vatandaşlarını, sektörlerini ve kurum/kuruluşlarını doğrudan alakadar eden milli bir meseledir" diyor ama durum çok iç açıcı değil.  

Yıllık kişi başına düşen su tüketiminde Türkiye, kişi başına en yüksek tüketimin gerçekleştiği 7. ülke olan Türkiye, su sorunu yaşamaya aday ülkeler arasında yer alıyor.

Devlet Su İşleri kişi başına düşen yıllık su miktarı 8 bin m³'ten fazla olan ülkeleri su zengini, 2 bin m³'ten az olan ülkeleri su kıtlığı yaşayan ülke ve bin metreküpten az olan ülkeleri ise su fakirliği çeken ülke olarak nitelendiriyor. 

Uluslararası ölçekteki bu kabule göre yıllık kişi başına düşen su miktarı yaklaşık bin 519 metreküp olan Türkiye su kıtlığı çeken ülkeler kategorisinde yer alıyor.  

Dünyanın su kaynaklarının azlığı atık suların ıslahı ve yeniden kullanılmasın beraberinde getiriyor.

Atık su geri kazanımı ile kentsel, endüstriyel, tarımsal ve sanayide kullanılan su miktarını karşılamak mümkün.

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'nın 2011 tarihli "Türkiye Çevre Durum Raporu" ülkede yeraltı suyunun payının yüzde 16.9'dan yüzde 15.5'e düştüğünü söylüyor. 
 

Görsel: Türkiye Çevre Durum Raporu

83 milyon 154 bin nüfusa sahip Türkiye'nin 2030'da nüfusunun 100 milyon olacağı öngörülüyor.

TÜİK'in tek öngörüsü bu değil.

Kurum sadece 10 yıl sonra kişi başına düşen kullanılabilir su miktarının 1000 m³/yıl civarında olacağını söylüyor.

Bir başka deyişle 2023 itibarıyla toplam su tüketimi 112 milyar metreküp olması beklenen Türkiye'de atık suların arındırılıp tekrar kullanılması hayati bir konu. 

Türkiye'de atık su arıtması

CHP Niğde milletvekili Ömer Fethi Gürer konuyla ilgili Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum'a soru önergesi verdi. 
 

Görsel: TBMM

Atık suyun yeniden değerlendirilmesi ile ilgili kentler bazında yürütülen bir çalışma olup olmadığını sordu. 

Bakan Kurum, Türkiye’de atık suların yüzde 1.2’sinin arıtılarak yeniden kullanıldığını belirtti, iller özelinde bir çalışma olmadığını söyledi. 

Atıksu arıtma tesislerinin enerji giderlerinin yarısının ilgili bakanlıkça karşılandığı, sadece 2013'te 30,2 milyon ödeme yapıldığı biliniyor. 

Ancak güncel rakam belli değil. 

Kurum, atık suyun arıtılarak yeniden kullanımına ilişkin hususların 2004'de yürürlüğe giren "Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği" ile 2010 tarihinde yürürlüğe giren "Atıksu Arıtma Tesisleri Teknik Usuller Tebliği" kapsamında yürütüldüğünü ifade ediyor.

"Hedef yüzde 5"

Türkiye genelinde arıtılan atık suyun toplam yüzde 1.2’si yeniden kullanıldığını bildiren Bakan Kurum,“Bakanlığımızca 2023 yılına kadar atık suyun yüzde 5’inin uygun arıtma teknolojileri uygulanarak yeniden  kullanılması hedeflenmektedir” dedi. 

CHP milletvekili Gürer'e göre ise küresel ısınmanın tüm dünyada olduğu gibi Türkiye'de su kaynaklarının azalması açısından sorun teşkil ettiğini belirtip 16 yıllık yönetmelik ile atık su yönetiminin sürdürülmesini eleştirdi:

Türkiye’de herhangi bir ilde halen böyle bir çalışmanın başlamamış olması düşündürücüdür. 2004 yılında yürürlüğü giren yönetmelikle ilgili aradan 16 yıl geçmesine rağmen herhangi bir çalışma yapılmamış olması da ayrıca üzüntü vericidir.

Gürer, "Arıtılmış atık suları sulama suyu olarak kullanılmıyorsa, yüzde 1.2 oranındaki bu arıtılmış atık sular nerelerde kullanılıyor, bunun da açıklanması gerekir" diyor.

İstatistik sitesi Statista'ya göre Türkiye'de üretim endüstrisinde atık su arıtması konusunda 2006'da 189 milyon metreküp olan rakam 2016'da 285 milyon metrekübe yükselmiş durumda

Türkiye'de geri kazanılan su miktarının yüzde 72’si tarımda, yüzde 16'sı içme suyunda ve yüzde 12'si sanayide kullanılıyor.

Uzmanlar endüstriyel atık suların geri dönüşümü sayesinde tatlı su maliyetlerininin azalacağını, kaynakları ve enerjiyi korunacağını, operasyonel verimliliğin artacağını ve mevsimsel kuraklıkların yaşanabileceği bölgelerde çevrenin korunabileceğini belirtiyor.

Yüzde 61'den 71'e yükseldi ama hala dünyanın gerisinde

TÜİK 2014 verilerine göre endüstriyel ve evsel su kullanımı sonucu oluşan atıksuyun sadece yüzde 61' i arıtmadan geçiyor. 

TÜİK raporu geriye kalan yüzde 39'un denizlere, nehirlere ve hatta göl ve gölet gibi kapalı su havzaları ve toprağa verildiğine dikkat çekiyor.

Bu suların taşıdığı zehirler ekosistemleri alt üst ediyor.

OECD'nin atık su arıtması ile ilgili 2017'de yayınladığı istatistiğe göre ise Türkiye bu oranı yüzde 70.7'ye yükseltmiş durumda. 
 

Dünyada yüzde 100 arıtma yapan tek ülke Latin Amerika ülkesi Şili. 

Bu ülkeyi Hollanda, Lüksemburg, Almanya, İsrail, Avusturya, Yunanistan, Güney Kore ve Avustralya takip ediyor. 

Polanya, Litvanya, Macaristan ve Letonya'nın atık su arıtımı konusundaki karnesi Türkiye'den daha iyi görünüyor. 

İtalya, İrlanda, Meksika ve Slovenya ise atık su arıtma oranı yüzde 63 seviyesinde yani Türkiye'den daha geride.

Bununla birlikte OECD, Türkiye'ye  gelecekte tarımda su alanında risk yaşayacağını öngördüğü ülkeler raporuna dahil etmiş durumda.

Uzmanlar, evde, araba yıkama sektörlerinde, tarımda ve kentsel peyzajda geri kazanılan atık suların kullanılmasını teşvik etmek için yerel politikaların güçlendirilmesi gerektiğini belirtiyor.