Pera Müzesi Film Programları ve bağımsız internet yayını 5Harfliler, Dünya Kadınlar Günü kapsamında “Göz Hizası” başlıklı film programını gösterime sunuyor.

Yazar Suna Kafadar küratörlüğünde hazırlanan seçki, görsel alanda çoğunlukla "bakılan" olarak kodlanmış kadın bedenine ve hayatına, "göz hizasından" bakmayı amaçlayan filmlere odaklanıyor.

Bakışla olan ilişkimizi sorgulayan kadın hikayeleri

Hayatını dilediği gibi yaşamaya gayret eden, bunun için nice bedeller ödemiş kadınların hikayelerine ve hayat kesitlerine odaklanan film seçkisi, sanattaki müdahalelerin "bakışla" ilişkimizi nasıl dönüştürdüğünü gösteriyor. Deneysel sinemanın imkanlarından faydalanarak farklı mecraları, zamansallıkları ve üslupları bir araya getiren kısa ve uzun metraj filmler, izleyiciye yeni bir dünyanın kapılarını aralıyor.

Deneyselliğin nasıl hayati bir düşünme ve çalışma pratiği olduğunu gösteren Göz Hizası, feminizm üzerine kafa yoran sanatçıların 1970’lerden bu yana sinema alanında keşfettiği yolları tarihsellikleri içinde izleme fırsatı sunuyor.

Avangart başyapıtlardan sanatsal videolara, Göz Hizası’ndan bakan yapımlar

Büyük çoğunluğu kadın yönetmenlerin filmleriyle kadın sanatçıların video çalışmalarından oluşan Göz Hizası seçkisi, Türkiye ve dünyadan farklı kuşakları bir araya getiriyor. Belçikalı yönetmen Chantal Akerman'ın en bilinen filmi Jeanne Dielman, Commerce Rıhtımı, 23 numara, 1080 Brüksel, günlük yaşamı yavaş yavaş parçalanan bir kadının evrenini, yoğun bir karakter incelemesiyle aktarıyor.

The New York Times’ın başyapıt diye nitelediği film, sinema tarihinin en bütünlüklü mekan ve zaman tasvirlerinden birini sunuyor. İngiltere'nin en önemli avangart yapımlarından biri olan Sfenks'in Bilmeceleri, çoğu kesintisiz dairesel pan'lar şeklinde çekilmiş bir dizi bölümden oluşuyor. Laura Mulvey ve Peter Wollen’ın imzasını taşıyan filmde, kadınların temsili, anneliğin toplumdaki konumu ve anne-kız ilişkileri ele alınıyor.

Ünlü sanatçı Mona Hatoum, Mesafe Ölçümleri adlı videoda, sürgün ve yerinden edilme arka planı üzerinde kişi ve aile kimliğini sorguluyor. Beyrut'taki annesinin gönderdiği mektupları yüksek sesle okuyan Hatoum, Filistin kökenli ailesinden kopma ve tecrit olma duygularını görsel bir montajla izleyiciye yansıtıyor.

Seçkinin diğer kısa filmlerinden Almanca Şarkı’da, ABD’li görsel sanatçı Sadie Benning, başıboş gezinen bir genci gri akşamüstleri boyunca takip ediyor. Siyah beyaz çekilen bu lirik filme, Bostonlu alternatif müzik grubu Come'ın sert köşeli tınıları eşlik ediyor. Meksikalı video sanatı duayeni Ximena Cuevas, televizyondaki bir talk show'a katıldıktan sonra, programın akışına nasıl el koyup konuyu baş aşağı çevirdiğini, Tombala adlı kısa filmiyle göz önüne seriyor.

Seçkinin Türk yönetmenlerinden Melisa Önel, Ben ve Nuri Bala adlı belgeselde, kadınlık ve erkeklik kategorilerinin dışına taşan feminist aktivist Esmeray'ın hikayesini aktarıyor.

Esmeray'ın kendi dilinden bir nevi biyografisi olan film; özlem, aidiyet, göç ve şiddet gibi konulara yine onun hikayesi üzerinden bakabilmemizi sağlıyor. Kadının Sessiz Dikişi, Yalnız Edimler #4 ve Yalnız Edimler #6 adlı kısa filmleriyle programda yer alan Nazlı Dinçel, kendi görüntülerini içeren videolarda, boşanma, mastürbasyon, kürtaj gibi mahrem konuları tartışmaya açıyor.

Çiçek Kahraman’ın Bütün Mahalleli Duysun adlı videosuysa, Türk sinemasına özgün bir alt tür olan mahalle filmlerinde, sokağın ortak temsil biçimlerine odaklanıyor. 1960-1985 arası Yeşilçam sinemasından farklı kadın temsillerini bir arada gösteren videoda, toplumsal cinsiyet temsillerinin de izi sürülebilir.

Göz Hizası film programı, 7 - 28 Mart tarihleri arasında Pera Müzesi Oditoryumu’nda ücretsiz izlenebilir.

Gösterim Programı

Göz Hizası,  7 – 28 Mart 2020

7 Mart Cumartesi

14.00     Tombala (8') + Bütün Mahalleli Duysun (5') + Almanca Şarkı (5') + Ben ve Nuri Bala (42')

Raffle (8') + Everybody Hear Me Out (5') + German Song (5') + Me and Nuri Bala (42')

15.30     Jeanne Dielman, Commerce Rıhtımı, 23 numara, 1080 Brüksel (202’)

                Jeanne Dielman, 23, quai du commerce, 1080 Bruxelles (202’)

8 Mart Pazar

16.00     Mesafe Ölçümleri (16') + Kadının Sessiz Dikişi (10') + Yalnız Edimler #4 (8') + Yalnız Edimler #6 (11’)

                Measures of Distance (16') + Her Silent Seaming (10') + Solitary Acts #4 (8') + Solitary Acts #6 (11’)

12 Mart Perşembe

19.00     Sfenks’in Bilmeceleri (92’)

                Riddles of the Sphinx (92’)

13 Mart Cuma

19.00     Jeanne Dielman, Commerce Rıhtımı, 23 numara, 1080 Brüksel (202’)

                Jeanne Dielman, 23, quai du commerce, 1080 Bruxelles (202’)

14 Mart Cumartesi

15.00     Tombala (8') + Bütün Mahalleli Duysun (5') + Almanca Şarkı (5') + Ben ve Nuri Bala (42')

Raffle (8') + Everybody Hear Me Out (5') + German Song (5') + Me and Nuri Bala (42')

16.15     Konuşma: Feminist Filmlerde Deneysellik

21 Mart Cumartesi

17.00     Sfenks’in Bilmeceleri (92’)

                Riddles of the Sphinx (92’)

28 Mart Cumartesi

14.00     Mesafe Ölçümleri (16') + Kadının Sessiz Dikişi (10') + Yalnız Edimler #4 (8') + Yalnız Edimler #6 (11’)

                Measures of Distance (16') + Her Silent Seaming (10') + Solitary Acts #4 (8') + Solitary Acts #6 (11’)