İdlib krizi bu noktaya nasıl geldi: Rejim güçlerinin ilerleyişinin ardından gün gün yaşananlar

Türk askerlerinin şehit düştüğü saldırıların öncesinde Rusya destekli rejim güçlerinin bombardımanları yoğunlaştırması bölgede insani krizi de tetiklemişti

İdlib'e bağlı Serakib ilçesi dün rejim güçleri tarafından vurulmuştu (AFP)

Suriye’de Türk askerlerinin şehit düştüğü saldırının yankıları sürerken, bundan sonra bölgede yaşanacaklar, uluslararası kamuoyunun vereceği tepkiler ve Ankara-Moskova hattında gelişmelerin seyrine dair sorular yanıt bekliyor.

Müttefiki Rusya’nın da desteğiyle ülkede muhaliflerin elindeki son bölge olan İdlib’e yönelik saldırıları yoğunlaştıran Beşar Esad rejiminin bombardımanları bir yandan insani krizi derinleştirirken diğer yandan da Ankara’yla anlaşmazlığı tırmandırıyor.

Gelişmelerin seyrine dair bakış, bölgede yakın tarihte neler yaşandığını özetliyor:

26-27 Nisan 2019: Rus savaş uçakları İdlib’le komşu Hama vilayetlerine hava saldırıları gerçekleştirdi. Londra merkezli Suriye İnsan Hakları Gözlemevi’ne (SOHR) göre bu saldırılarda yaklaşık 15 sivil öldü.

3 Haziran 2019: İnsan Hakları İzleme Örgütü (HRW), Suriye rejimini ve Rusya’yı misket bombası ve havadan atılan “varil bombası” dahil olmak üzere yasak silahları kullanmakla suçladı.

22 Temmuz 2019: SOHR’a göre Maaret Numan’a yönelik saldırılarda, bombardıman sırasında çoğu pazar yerinde bulunanlar olmak üzere yaklaşık 50 sivil yaşamını yitirdi.

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

Ağustos 2019: Karada kayda değer ilerleyişini kateden hükümet birlikleri stratejik öneme sahip Han Şeyhun beldesini geri aldı.

31 Ağustos 2019: Rusya destekli ateşkes devreye girdi.

10 Eylül 2019: Ateşkesin ardından Rusya, “cihatçı” hedeflere yeni saldırılar başlattı.

2 Aralık 2019: Hükümet güçlerinin Maaret Numan’a düzenlediği bombardımanda en az 13 sivil yaşamını yitirdi. Aralık ortalarından itibaren hükümet destekli kuvvetler bombardımanlarını yoğunlaştırırken karada ilerleme sağladı.

11 Ocak 2020: Rusya’nın desteklediği yeni ateşkesin devreye girmesinden sadece bir gün önce Esad güçleri İdlib’e hava saldırıları gerçekleştirdi. SOHR’un verilerine göre bombardımanda yaklaşık 18 sivil hayatını kaybetti. Hükümet yanlısı güçlerle muhalifler arasında çatışmaların yoğunlaşmasıyla birlikte planlanan ateşkes hayata geçirilemedi.

21 Ocak 2020: Rusya İdlib’in yanı sıra komşu Halep’i vurdu. 13’ü çocuk en az 26 kişi yaşamını yitirdi.

29 Ocak 2020: Hükümet güçleri, başkent Şam’ı ülkenin ikinci büyük kenti Halep’e bağlayan Maaret Numan anayolunu ele geçirdi.

3 Şubat 2020: Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) Suriye’ye ilk kez konuşlandığı 2016’dan bu yana en büyük kaybını verdi. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan 5’i asker 8 kişinin şehit düştüğünü açıkladı. AFP, Suriye birlikleriyle karşılıklı ateşte iki tarafta toplamda 20’den fazla kayıp verildiğini aktardı.

Dünya Sağlık Örgütü (WHO), şiddet olaylarının ocak ayında Suriye’nin kuzeybatısında faaliyet gösteren 53 sağlık tesisinin kapanmasına yol açtığını duyururken, bölgeden kaçan sivilleri bekleyen “kritik sağlık tehditleri” konusunda uyardı.

 

 

4 Şubat 2020: ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, ülkesinin Türkiye'nin İdlib'de Suriye ordusuna karşı haklı askeri eylemlerini desteklediğini ve bunları Türkiye’nin kendini savunma eylemi olarak gördüğünü söyledi.

7 Şubat 2020: Suriye ordusu Rusya’nın hava desteğiyle stratejik öneme sahip Serakib ilçesini ele geçirdi, bundan birkaç gün sonra da Şam-Halep karayolunun tamamını kontrol altına aldı.

19 Şubat 2020: Diplomatların verdiği bilgiye göre Rusya, Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi’nin ateşkes çağrısı yapan bildiri yayımlamasına karşı çıktı.

BM, üç aydan daha kısa sürede yaklaşık bir milyon sivilin evlerini ve kaldıkları barınakları terk ettiğini belirtirken, çok sayıda kişinin çetin kış şartlarında dışarıda yatmak zoruna kaldığını bildirdi.

20 Şubat 2020: Sky News kanalına konuşan BM Suriye Krizi İçin İnsani Yardımlar Koordinatör Yardımcısı Mark Cutts, savaşın acımasız standartları göz önünde bulundurulduğunda dahi durumun artık çaresizlik boyutunda olduğunu söyledi. Cutts, uluslararası düzeyde harekete geçilmemesi halinde Suriye’nin kuzeybatısında benzeri görülmemiş bir katliamın yaklaşmakta olduğu uyarısında bulundu.

27 Şubat 2020: Türkiye destekli silahlı muhalif gruplar bir kez daha Serakib’e girerek rejim kuvvetlerinden o zamana kadarki en büyük kazanımlarından birini elde etti.

 

Independent Türkçe, AFP

DAHA FAZLA HABER OKU