Bu satırları medyada Bolivyalı seslerle çok fazla karşılaşamadığım için yazıyorum. Bu benim hikayem.
Evo Morales'i bir keresinde La Paz'da konuşurken görmüştüm. Bir sürü insan dışarı çıkmıştı. Çocuklar onu kısa da olsa görebilmek için ağaçlara tırmanıyordu. Tüm konuşmaların sonunda Keçuva ve Aymara dillerinde çevirisi veriliyordu.
Babam, Evo'nun kampanyası için çalışıyordu. O ve teyzem köy köy gezmiş, Keçuva'daki insanlara sosyalist bir hükümetin ve oy vermenin önemini anlatmıştı. İnsanlar değişime inandıkları için oy kullandı.
Evo, Güney Amerika'da yerli halk oranının en yüksek olduğu ülkede, demokratik olarak seçilmiş ilk yerli devlet başkanıydı. İnsanlara umut verdi; onları, yerli halkın da lider ve öğretmen olabileceğine ve bizim de ciddiye alınabileceğimize inandırdı. Bu yüzden bizim için çok değerli.
Bolivya, Güney Amerika'nın kalbinde yer alıyor. Ülkede konuşulan 36 yerli dil var, bunlar arasındaki en büyük iki ana dil de Keçuva ve Aymara. Biz baba tarafından Keçuva'yız ve büyükannem, diğer 10 milyon Bolivyalı gibi Runasimi (Keçuva dillerine verilen isim, "halkın dili" anlamına gelir -çn), Keçuva dilinde konuşurdu. Hiç İspanyolca öğrenmeden vefat etti. Bolivyalıların çoğunluğu gibi biz de kendimizi önce Keçuva, sonra da Bolivyalı diye tanımlarız.
Bolivya çok zengin bir ülke, özellikle de mineralleriyle. Kalay, gümüş, altın, bizmut, çinko ve demir rezervleri var. Kaynak kullanımının temelini, petrol ve doğalgaz oluşturuyor. Doğalgaz sahaları ulusallaştırılmadan önce üç ana sanayici vardı: Simon Patiño, Mortiz Hochschild ve Carlos Aramayo. Simon Patiño öylesine büyük bir servet biriktirmişti ki ona "Andların Rockefeller'ı" diyorlardı.
Merak ediyorum, tüm bu kaynak zenginliğine rağmen Bolivya nasıl bu kadar fakir olabiliyor? Nasıl Batı Yarımküre'nin Haiti'den sonraki en fakir ülkesi haline gelebildi?
Birçok yerli Bolivyalı gibi, ben de bir madenci ailesinden geliyorum. Dedem 1940'ların başındaki en büyük madenci isyanlarından birinin merkezi olan Pulacayo kasabasında bir madenciydi. Bolivyalı bir feminist, yerli hakları aktivisti ve bir madenci eşi olan Domitila Chungara, 1978 tarihli Bırakın Konuşayım! (Let Me Speak!) adlı kitabında, zamanının büyük işçi liderlerinden birinin ona ve diğer sendikalı madencilere Bolivya'daki durumu nasıl anlattığını aktarıyor:
Arkadaşlar, Siglo XX'deki on bin işçi ayda 300 veya 400 ton kalay çıkarıyor.
Bunun ardından adamın, madencilerin ürettiği her şeyi temsil eden bir kağıt parçası çıkardığını hatırlıyor. Kağıdı beş eşit parçaya böldükten sonra, bu beş eşit parçadan dördünün yabancı kapitalistlere gittiğini, yalnızca tek bir parçasının Bolivya'ya kaldığını söylemiş. Ardından son kağıt parçasını da yırtıp, "Bu beşinci parça da içinde yaşadığımız sisteme uygun olarak dağıtılıyor, yani hükümet neredeyse yarısını ulaşım, gümrük ve ihraç harcamaları için alıyor ki bu da kapitalistin kar etmesini sağlamanın bir diğer yolu. Ardından hükümet kendi menfaati için birazını daha alıyor; ordu için, bakanların maaşı için, yurt dışı gezileri için. Ve parayı yabancı şehirlere yatırıyorlar, böylece güçten düştükleri vakit milyoner olarak başka bir ülkeye gidebiliyorlar. Kalan ufak parçaysa sosyal güvenlik, sağlık ve hastaneler için.
İşte Bolivya'nın, zenginlikleri başkalarının menfaati için çalınan bir ülkenin tarihi... Evo Morales 2009'da devlet başkanı olduğunda, Bolivya tarihinin seyrini ve Bolivya'nın en fakirlerinin hayatını değiştirdi. Demokratik olarak seçilen ilk yerli devlet başkanıydı. Yerleşimci sömürgecilerin 527 yıllık işgalinin yanında, Evo Morales Bolivya'ya 13 yıl ve 9 ay boyunca yerli bir liderlik sundu, ta ki eski oligarşinin önderliğindeki gayrimeşru bir darbeyle alaşağı edilene kadar.
Bolivya ilk kez 2009'da laikliği resmen kabul etti ve yerli manevi inançları tanıdı. Şimdi, Evo'nun istifaya zorlanmasının ardından Katolik İncillerini geri getiren muhalefet liderleri, Tanrı'nın adı altında, silahlı kuvvetleri şiddet kullanmaya ve yerli halkı bastırmaya gönderiyor. Jeanine Añez'in kendini geçici devlet başkanı ilan etmesinden bir gün sonra, toplumsal olaylara müdahale teçhizatlarını donanmış polisler büyük protestocu kalabalıklarını dağıtmak için göz yaşartıcı gaz kullanıyor, savaş uçakları alçak uçuşlar yapıyordu. Añez kendinden önceki pek çok kişi gibi iktidara geldi: Bir elinde kılıç, diğer elinde İncil. Wiphala bayraklarıyla sokağa çıkan binlerce kişi, Twitter'da yerlilerin “şeytani ayinlerinden" arınmış bir Bolivya'nın hayalini kurduğunu açıkça söyleyen bir başkana karşı çıkmak için bunu yapıyor.
Evo'nun desteği, "gaz savaşları" diye bilinen dönemde protestoların güç kullanarak bastırılması emriyle 60 kişiyi katleden eski Bolivya Devlet Başkanı Carlos Mesa'ya oy veren şehirlerden ya da orta sınıflardan gelmiyor. Evo'nun desteği cocaleros (Koka çiftçileri) ve campesinos'tan (köylüler) geliyor. Evo'nun kendisi de kutsal kabul edilen yerli koka yaprağı bitkisini yetiştirenlerden biri, yani bir cocalero.
Fotoğraflarla dünyadan haberler
Fotoğraflarla dünyadan haberler
-
1/30
25 Aralık 2024 - Devlet Acil Durum Servisi'nden bir kurtarma görevlisi, Rusya'nın Harkiv'e yönelik drone saldırısının ardından bir konutta çıkan yangını söndürmeye çalışıyor. Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenski savaştan zarar gören ülkesinin elektrik şebekesine Noel günü 170'den fazla füze ve drone fırlatarak bir kişinin ölümüne ve yaygın elektrik kesintilerine neden olan Rusya'nın "insanlık dışı" saldırısını kınadı. Ülke sabah 5:30'da hava saldırısı alarmıyla uyandı ve kısa süre sonra hava kuvvetleri, Rusya'nın Karadeniz'den Kalibr seyir füzeleri fırlattığını bildirdi (Sergey Bobok/AFP) -
2/30
24 Aralık 2024 - Panama'nın başkenti Panama'da polis ABD Büyükelçiliği önünde düzenlenen protestoda göstericiler tarafından yerleştirilen seçilmiş ABD Başkanı Donald Trump'ın resminin önünde nöbet tutuyor. Panama Cumhurbaşkanı Jose Raul Mulino, Donald Trump'ın insan yapımı su yolunu geri alma tehdidinin ardından 23 Aralık'ta ülkenin eski liderleriyle birlikte imzaladığı bir bildiride Panama Kanalı'nın statüsünün müzakere edilemez olduğunu söyledi. Trump, "Donanmamız ve ticaretimiz çok haksız ve adaletsiz bir şekilde muamele görüyor. Her yerde olduğu gibi Panama Kanalı'nda da kazıklanıyoruz" demiş ve kanalın ABD'ye iade edilebileceğini öne sürmüştü (Arnulfo Franco/AFP) -
3/30
23 Aralık 2024 - Mozambik'te protestocular başkent Maputo'da yanan bir barikatın yanında toplanıyor. Hile iddialarının haftalarca süren ölümcül sokak çatışmalarını tetiklemesinin ardından ülkenin en yüksek mahkemesi, iktidar partisinin tartışmalı ekim seçimindeki zaferini onayladı. Kararın ardından muhalefetin ayaklanma tehdidinde bulunması sonrası Güney Afrika ülkesinde daha fazla şiddet olayının patlak vermesinden endişe ediliyor (Amilton Neves/AFP) -
4/30
22 Aralık 2024 - Filistinliler, İsrail'in Gazze'deki El-Jalaa Caddesi'ne düzenlediği saldırıda isabet alan sivil aracı inceliyor. Gazze Sağlık Bakanlığı tarafından yapılan son güncellemeye göre, İsrail saldırıları son 24 saatte Gazze Şeridi genelinde en az 32 Filistinlinin ölümüne ve 54 kişinin yaralanmasına yol açtı. İsrail güçleri, kuşatma altındaki Kuzey Gazze'de zorlukla faaliyet gösteren Kamal Adwan Hastanesi'nin içindeki ve yakınındakilere tahliye emri verdikten sonra hastaneye saldırı düzenledi (Omar Al-Qattaa/AFP) -
5/30
21 Aralık 2024 - Dün akşam Almanya'da en az 5 kişinin ölümüne ve 200 kişinin yaralanmasına yol açan saldırının gerçekleştiği Noel pazarının yakınındaki kilisenin girişine çiçekler bırakılıyor. Ölümcül saldırıda bir kişi aracını pazardaki kalabalığın üzerine sürmüştü. Kiliseye çiçek bırakanlardan Almanya Başbakanı Olaf Scholz, ülkenin birlik içinde kalması gerektiğini vurgulayarak failin cezasız kalmayacağına söz verdi. Polis, saldırıdan sorumlu olduğunu düşündüğü 50 yaşındaki Suudi Arabistanlı bir doktoru gözaltına aldı (Michael Probst/AP) -
6/30
20 Aralık 2024 - Tayvan'da ana muhalefetteki Çin Milliyetçi Partisi (Komintang) milletvekilleri (beyaz giyenler) parlamentoya girmeye çalışıyor. Demokratik İlerleme Partisi'nden (DPP) çok sayıda milletvekili, perşembe gecesi parlamentoyu basarak tartışmalı tasarıların geçmesini önlemek için Yasama Yuanı'na girişleri engellemiş ve içeride barikat kurmuştu. Sözkonusu yasa tasarıları arasında seçilmiş yetkililerin görevden alınma koşullarının sıkılaştırılması için planlanan bir değişiklik de yer alıyor (I-Hwa Cheng/AFP) -
7/30
19 Aralık 2024 - Luigi Nicholas Mangione, Pensilvanya'nın Hollidaysburg kentindeki Blair County Adliyesi'nden ayrılıyor. UnitedHealthcare CEO'su Brian Thompson'ı 4 Aralık'ta Manhattan'da bir sokakta vurmakla suçlanan 26 yaşındaki Mangione, geçen hafta Pensilvanya'daki bir McDonald's'ta görüldüğünde sona eren, ülke çapında bir aramayı tetiklemişti. Eski veri mühendisi, cinayetle ilgili suçlamalarla yüzleşmek üzere New York'a iade edilme çabalarıyla mücadele ederken bu eyalette hapiste tutuluyor (Gene J. Puskar/AFP) -
8/30
18 Aralık 2024 - Suriye'de başkent Şam'ın dışındaki Cobar'da bir aile, tahrip olmuş mezarlıkta. Baas rejiminin devrilmesinin ardından Suriye'de toplu mezarlar ve cesetler bulunmaya devam ediyor. Şam'daki Seyyide Zeynep bölgesinde bir depoda aralarında çocukların da olduğu, 20'den fazla kişiye ait olduğu düşünülen ceset kalıntıları bulundu. Öte yandan Avrupa Birliği Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, AB'nin Suriye'nin yeniden imarına katkı sağlamaya hazır olduğunu belirtti (Aris Messinis/AFP) -
9/30
17 Aralık 2024 - Gazze Şeridi'ndeki Han Yunus kentinde Filistinli bir kız çocuğu yemek dağıtım merkezinde sıra bekliyor. Gazze Savaşı sürerken, ateşkesin sağlanması ve rehinelerin serbest bırakılmasına dair aylardır süren açmazın ardından İsrail ve Hamas'ın anlaşmaya yakın olabileceği belirtiliyor. İsrail'in Gazze'deki askeri varlığını sürdürmekte ısrar etmesi ve Hamas'ın İsrail askerleri çekilene kadar rehineleri serbest bırakmayı reddetmesi nedeniyle bu yıl defalarca yapılan görüşmeler başarısızlıkla sonuçlanmıştı (Bashar Taleb/AFP) -
10/30
16 Aralık 2024 - Almanya'da Başbakan Olaf Scholz başkanlığındaki hükümet, Federal Meclis'te yapılan güven oylamasını geçemeyerek düştü. Hür Demokrat Parti'nin (FDP) ayrılması sonrasında Sosyal Demokrat Parti (SPD) ve Yeşiller'den oluşan koalisyon hükümeti dağıldı ve erken seçimin yolu açıldı. Almanya 23 Şubat'ta sandık başına gidecek (John Macdougall/AFP) -
11/30
15 Aralık 2024 - Suriye'nin başkenti Şam'da sokaklara dökülen halk, ülkenin yeni yöneticilerinin belirlediği bayrağı açtı. Birleşmiş Milletler Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen, Suriye'de Beşar Esad rejiminin devrilmesinin ardından ilk kez Şam'a gitti. Pedersen, "Elbette bu değişim kendi başına büyük umutlar oluşturuyor, ancak hepimiz önümüzde hala birçok zorluk olduğunu biliyoruz" diye konuştu. Öte yandan Golan Tepeleri civarındaki tampon bölgeye giren İsrail ordusu, işgali daha ileriye taşıyarak başkent Şam'ın 25 kilometre yakınlarına kadar sokuldu (Amr Abdallah Dalsh/Reuters) -
12/30
14 Aralık 2024 - Güney Kore Ulusal Meclisi Başkanı Woo Won-sik, Seul'daki genel kurulda, Başkan Yoon Suk Yeol'un azledilmesine yönelik önergeyi kabul ederek tokmağı vuruyor. Güney Koreli milletvekilleri, 3 Aralık'taki sıkıyönetim girişiminin ardından Yoon'un görevden alınması için bugün oy kullandı. Yoon, önergenin kabulünden sonra yaptığı açıklamada "Şimdilik ara versem de halkla birlikte geleceğe uzanan yolculuğumu sürdüreceğim" dedi (YONHAP/AFP) -
13/30
13 Aralık 2024 - İtalya'da polis, öğrencilerin Filistinlilere destek ve hükümetin politikalarına karşı eylemi sırasında, Torino Politeknik Üniversitesi'nin önünde nöbet tutuyor. USB ve Cobas sendikalarının düzenlediği eğitim, ulaşım ve kamu sağlığını kapsayan ulusal grev gününde, Reuters'e konuşan bir sendika sözcüsü "Bizim grevimiz savaş ekonomisine ve dolayısıyla hükümetimizin İsrail devletine verdiği desteğe karşı bir grev" dedi. Hükümetin İsrail politikalarının protesto edilmesinin yanı sıra daha yüksek ücretler ve daha kısa çalışma haftası da eylemcilerin talepleri arasında yer alıyor (Marco Bertorello/AFP) -
14/30
12 Aralık 2024 - Donald Trump, Time dergisinin New York Borsası'nda düzenlediği Yılın Kişisi etkinliğinde konuştu. Time, seçilmiş başkanın artık "dünyanın en güçlü adamı" olduğunu belirtti. Dergiden yapılan açıklamada Trump'ın, "tarihi boyutlarda bir geri dönüşe imza attığı, nesilde bir kez görülen siyasi bir yeniden yapılanmaya öncülük ettiği" belirtildi. Trump bu unvanı ilk başkanlık seçim zaferinin ardından 2016 yılında da almıştı (Alex Brandon/AP) -
15/30
11 Aralık 2024 - Gazze Şeridi'nde çocuklar, enkaz yığınlarının arasında su taşıyor. İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik saldırıları 14 aydan fazla süredir devam ederken, son 15 günde 556 Filistinli hayatını kaybetti, 1511 kişi yaralandı (Ömer el-Kette/AFP) -
16/30
10 Aralık 2024 - ABD'nin Kaliforniya eyaletinin Malibu kentinde çıkan yangın büyüyor. Rüzgarın şiddetlendirdiği yangın, Hollywood elitlerinin ikamet ettiği kıyı topluluğundaki evleri ve işyerlerini tehdit ediyor (David Swanson/AFP) -
17/30
9 Aralık 2024 - Suriyeli kurtarma ekipleri Şam'daki Sednaya hapishanesinde gizli bodrum katlarını ararken insanlar hapishanenin çatısında duruyor. Beşar Esad yönetiminin pazar günü düşmesinden beri, yakınlarından haber almayı uman Suriyeli siviller ülkenin en gizli ve en kötü şöhretli hapishanesi Sednaya'ya akın ediyor. İnsan hakları kuruluşlarınca "insan mezbahası" adıyla anılan Sednaya çok sıkı saklanan bir sırdı ve şu ana dek hapishanenin içinden hiç görüntü hiç alınamamıştı (Abdülaziz Ketaz/AFP) -
18/30
8 Aralık 2024 - Suriye'nin başkenti Şam'daki Emevi Camii. Heyetu Tahriru'ş Şam (HTŞ) öncülüğündeki silahlı örgütler başkent Şam'ın kontrolünü ele geçirdi. BM Genel Sekreteri'nin Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen, ülkenin bir dönüm noktasında olduğunu söyledi. Suriyeli muhalifler, bugün 16.00'dan yarın 05.00'e kadar Şam'da sokağa çıkma yasağı ilan etti. Kutlama amacıyla da olsa kalabalık meydanlarda ateş açılmaması için çağrı yapıldı (Aref Tammawi/AFP) -
19/30
7 Aralık 2024 - İtfaiyeciler, Hollanda'nın Lahey kentindeki bir mahallede meydana gelen patlamanın etkisiyle yıkılan bir binanın önünde duruyor. Sabah erken saatlerde yaşanan patlamada 5 daire yerle bir oldu. Yetkililer en az bir kişinin hayatını kaybettiğini ve 3 kişinin yaralı olduğunu bildirdi. Enkaz altında kalanların sayısıysa net değil. Patlamanın nedeni henüz bilinmiyor fakat polis olay yerinden hızla ayrılan bir arabayı aradıklarını belirtti (Phil Nijhuis/AP) -
20/30
6 Aralık 2024 - Güney Kore Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol'un görevden alınmasını talep eden protestocular, başkent Seul'deki Ulusal Meclis önünde toplandı. Yoon, hem muhalefetten hem de kendi partisinden aldığı tepkilerle 3 Aralık'taki sıkıyönetim kararından yaklaşık 6 saat sonra geri adım atmak zorunda kalmıştı. Muhalefet partileri, başkanın azledilmesi için önerge verirken sivil toplum kuruluşları da lideri istifaya çağırıyor (Kim Hong-ji/Reuters) -
21/30
5 Aralık 2024 - İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus yakınlarındaki Mevasi kampına hava saldırısı düzenledi. İsrail hava saldırıları çarşamba günü Gazze'nin güneyinde yerlerinden edilmiş Filistinlilerin kaldığı kampı vurdu ve yakındaki bir hastanenin yöneticisine göre en az 21 kişi hayatını kaybetti. Cenevre merkezli sivil toplum kuruluşu Avrupa-Akdeniz İnsani Hakları İzleme Örgütü (Euro-Med), İsrail'in dün düzenlediği saldırıda Filistinlileri "diri diri yaktığını" belirtti (Abdel Kareem Hana/AP) -
22/30
4 Aralık 2024 - ABD'nin New York kentinin Manhattan bölgesinde polis, Hilton Otel'in önünde gerçekleşen saldırının ardından olay yerindeki mermi kovanlarını işaretliyor. ABD'nin en büyük sağlık sigorta şirketlerinden UnitedHealthcare'in CEO'su Brian Thompson, silahlı saldırıda öldürüldü. Saldırganın olay yerinden bisikletle kaçıp Central Park'a gittiği açıklandı. Polis, sokak ortasında 50 yaşındaki Thompson’ı öldüren katili hâlâ arıyor (Stefan Jeremiah/AP) -
23/30
3 Aralık 2024 - Eski Gana Devlet Başkanı ve Ulusal Demokratik Kongre'nin (NDC) başkan adayı John Mahama'nın destekçileri Akra'da, 7 Aralık'ta yapılacak başkanlık seçimi öncesinde seçim konvoyunda NDC siyasi partisinin bayraklarını kaldırıyor. Gana'da iki dönem görev yaptıktan sonra istifa eden Devlet Başkanı Nana Akufo-Addo'nun yerine geçecek isim için yapılacak oylamada ekonominin yönetimi kilit rol oynayacak. Oylama, Akufo-Addo'nun iktidardaki Yeni Yurtsever Parti'nin (NPP) adayı ve mevcut Başkan Yardımcısı Mahamudu Bawumia'yla eski başkan ve NDC partisinin adayı John Mahama arasında sıkı bir yarışa dönüştü. Akufo-Addo'nun ikinci dönemine ekonomik kriz, enflasyon ve Gana'nın borç yükünü yönetmek için Uluslararası Para Fonu'yla 3 milyar dolarlık bir anlaşma yapmak zorunda bırakan zayıf para birimi damgasını vurmuştu (Olympia De Maismont/AFP) -
24/30
2 Aralık 2024 - Gürcistan'ın başkenti Tiflis'te Avrupa Birliği (AB) kararının ardından başlayan protestolar sürüyor. Hükümet, AB'ye katılım müzakerelerinin 2028'e kadar askıya alınmasına karar vermişti. İçişleri Bakanlığı protestolarda 113 polisin yaralandığını ve 224 göstericinin de gözaltına alındığını duyurdu (Zurab Tsertsvadze/AP) -
25/30
1 Aralık 2024 - Şili'nin başkenti Santiago'da dev Örümcek-Adam balonu, Noel festivalinde sokaklardan geçti. Noel sezonunun başlangıcına işaret eden geleneksel Disney geçidinde Oyuncak Hikayesi'nden Buzz Lightyear ve ikonik Mickey Mouse'un yanı sıra birçok çizgi film karakteri vardı (Esteban Felix/AP) -
26/30
30 Kasım 2024 - Kosova'nın kuzeyinde, ülkenin elektriğinin neredeyse tamamını üreten iki termik santrale su sağlayan hasarlı kanalda bir polis devriye geziyor. Polis, cuma günü Varage köyünde meydana gelen patlamanın ardından kanalın çevresinde güvenlik önlemlerini artırdı. Patlama sonrasında güç kaynaklarının büyük ölçüde sağlam olduğu görülmüş ancak bazı bölgelere içme suyu tedarikinde sıkıntı yaşanmıştı. Gece boyunca yapılan çalışmalarla, sabah saatlerinde geçici bir çözümle tekrar su verilmeye başlandı. Komşu ülke Sırbistan, önemli kanaldaki patlamadan sorumlu olduğu suçlamalarını reddetmişti (Valdrin Xhemaj/Reuters) -
27/30
29 Kasım 2024 - Notre-Dame Katedrali'nin restorasyonunda çalışan işçiler de dahil olmak üzere katılımcılar, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un konuşması için katedralin nefinde toplandı. Macron, katedrali ziyaret ederek restorasyonda görev alanlara teşekkür etti. Fransa'nın en ünlü anıtlarından Notre Dame Katedrali, 2019'da çıkan yangında kullanılmaz hale gelmişti. Katedral yangından 5 yıl sonra, 7 ve 8 Aralık 2024'te düzenlenecek törenlerle yeniden açılacak (Sarah Meyssonnier/AFP) -
28/30
28 Kasım 2024 - Ukrayna'nın Lviv kentinde uygulanan elektrik kesintisi sırasında, jeneratörle aydınlatılan güzellik salonu faaliyet göstermeyi sürdürüyor. Bugün Ukrayna'nın enerji altyapısına devasa bir saldırı başlatan Rusya, dondurucu soğukların görüldüğü ülkeyi acil elektrik kesintileri uygulamaya zorluyor. Rusya-Ukrayna Savaşı'nda bin gün eşiği geçen hafta geçilmişti (Yuriy Dyachyshyn/AFP) -
29/30
27 Kasım 2024 - Lübnan'da yerinden edilmiş yurttaşlar, Beyrut'un Dahiye bölgesindeki evlerine dönüyor. İsrail'le Hizbullah arasındaki ateşkes bugün devreye girdi. Lübnan'la İsrail hükümetleri arasında ateşkes antlaşmasına varıldığını ABD Başkanı Joe Biden duyurdu. ABD ve Fransa'nın başını çektiği bir uluslararası koalisyonun ateşkes antlaşmasının uygulanmasına ilişkin destek sunacak (Bilal Hussein/AP) -
30/30
26 Kasım 2024 - Pakistan'ın başkenti İslamabad'da Pakistan Ordusu'ndan askerler, meclise çıkan yolu kapatmak için yerleştirilen konteynırın üzerinde nöbette. İmran Han'ın partisi Pakistan Adalet Hareketi'nin destekçileri, eski başbakanın hapishaneden çıkartılması talebiyle hükümet karşıtı protesto düzenledi. Eylemcilerle güvenlik güçleri arasında çıkan çatışmada ölü ve yaralılar var (Akhtar Soomro/Reuters)
Evo'ya yapılan darbe, Şili'de Sebastian Piñera'ya, Ekvador'da IMF'nin Kemer Sıkma Paketi'ne ve Brezilya'da sağcı ve ırkçı hükümete karşı ayaklanmaların ardından gerçekleşti. Bu yüzden Bolivyalılar dört Suyu'yu (Güney Amerika'nın dört köşesi Chinchawuyu, Antisuyu, Cuntisuyu, Collasuyu ve hepsinin oluşturduğu Tawantinsuyu) temsil eden Wiphalalarını yükselttiğinde kesinlikle yalnız değiller.
Geçenlerde Arjantin'deki Buenos Aires'te okuyan kız kardeşim Cecilia Lazzaro'yla konuştum. “Pazartesi günü binlerce Arjantinli, Obelisco'dan Bolivya elçiliğine yürüdü” dedi. Bana herkesin üzgün olduğunu söyledi. Ona göre, son günlerde Bolivya'da olanlarla Arjantin'de silahlı kuvvetlerin Isabel Peron'u devirdiği 24 Mart 1976 arasında benzerlikler var ve bu korkutucu. O günlerde Arjantin’in iki ana gazetesi, La Nacion ve Clarin’in yaşananları darbe olarak aktarmadığını söyledi: “Darbe kelimesini kullanmadılar."Aynı dil şu an Bolivya'da neler olup bittiğini açıklamak için kullanılıyor. Manşetlerde "Evo görevi bırakıyor" yazıyor.
Batı medyasının bize anlattıklarını sorgulamalıyız. ABD’nin Morales’i “demokrasi” adı altında kınaması mantıksız değil, nihayetinde Bolivya’nın işletmeye açılmasını istiyorlar. Ve tıpkı İspanyol istilacıların dini kullanarak yerli halkları köleleştirip altın üzerinden kar etmesi gibi, yeni Bolivya oligarşisi de aynısını lityum ve ülkenin diğer doğal kaynaklarıyla yapacak.
Babam daha çocukken, dedem madencilerin daha iyi çalışma koşulları için savaştığı bir maden kasabasında, Pulacayo'daki madenciler devrimine katılmış. Evo 2006’da ilk kez seçildiğinde babam, dedemin ve Pulacayo’daki diğer tüm madencilerin hayallerinin gerçek olduğunu söylemişti. Değişimin mümkün olduğunu ilk kez hissetmişti."Ağladım” demişti, “çünkü deden hala hayatta olsaydı, şu anda mutlu olurdu, çünkü yerli halkların sesi artık duyulabilir." “
Evo'ya yapılan darbeden sonra, en çok da ırkçılıktan endişeleniyorum. Bu, ABD’de Trump’ın seçildiği dönemde hissettiklerime benzer bir duygu. İnternette polisin ve muhalefet partilerinin Wiphala bayraklarını yaktığı videolar görüyorum ve bu beni incitiyor çünkü bu bir nefret suçu, ırkçı bir davranış. Babamla bayrağın yakılmasının biz yerliler için ne anlama geldiğine dair konuştuğumda “Kutsal bir şeyi yakmışlar gibi, kalbinin bir parçasını yakmışlar gibi... Darbe olduğunda her şeyi yakmak isterler, yerli insanı bile yakmak isterler" demişti.
Biz yakılmayı reddediyoruz.
*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
https://therednation.org/2019/11/18
Independent Türkçe için çeviren: Noyan Öztürk
