1. Hava kirliliği ve iklim değişikliği (küresel ısınma)
Her 10 kişiden dokuzu, her gün hava kirliliğine maruz kalıyor. Dünya Sağlık Örgütü, 2019’da sağlığı tehdit eden en büyük çevresel riskin, hava kirliliği olduğunu belirtiyor. Dünyada her sene 7 milyon kişi, kirli havanın tetiklediği kanser, felç, kalp ve akciğer rahatsızlıkları gibi hastalıklar sebebiyle yaşamını yitiriyor. Bu kişilerin yüzde 90’ının, düşük ya da orta gelirli ailelere mensup olduğu kaydediliyor. 2030-2050 yılları arasında, iklim değişikliğinin yılda 250 bin kişinin ölümüne neden olacağı belirtiliyor.
2. Bulaşıcı olmayan hastalıklar
Dünyada her yıl 42 milyon kişi (diğer bir deyişle dünyadaki ölümlerin yüzde 70’i) diyabet, kanser ve kalp rahatsızlıkları gibi hastalıklar nedeniyle yaşamını yitiriyor. 15 milyon kişi, 30 ila 69 yaşında ölüyor. Bu kişilerden yüzde 85’ini, düşük ya da orta gelirli ülkelerin bireyleri oluşturuyor. Örgüt, bulaşıcı olmayan ölümlerin beş ana nedeni olarak tütün ürünleri kullanımı, fiziksel aktiviteden yoksunluk (spor yapmamak), alkol kullanımı, sağlıksız dietler ve hava kirliliğini gösteriyor.
Dünya Sağlık Örgütü 2030 senesine kadar fiziksel hareketsizlik oranını yüzde 15 azaltmayı hedefliyor.
Zihinsel rahatsızlıkların yüzde 50’si kişiler 14 yaşına gelmeden oluşuyor. Bu hastalıkların çoğu zamanında tedavi edilmiyor. 15 ila 19 yaşında zihinsel rahatsızlık sebebiyle intihar edenlerin sayısı yüksek.
3. Küresel grip salgını
Örgüt, dünyanın yeni bir grip salgını tehlikesiyle karşı karşıya olduğunu belirtiyor. Ancak bu salgının ne zaman olacağı ve etkisinin ne denli büyük olacağı konusunda detay verilmiyor. Dünya Sağlık Örgütü, virüs türünü bulmak için düzenli olarak grip hastalığının yayılımına dair araştırmalar gerçekleştiriyor. 114 ülkede yer alan 153 enstitü, örgüt ile sürekli veri paylaşımında bulunuyor. Pek çok ülkenin olası bir grip salgınına karşı yeterli önlemleri almadığı da kaydediliyor.
4. Yetersiz koşullar (Temel sağlık hizmetlerinden yoksunluk)
Dünya nüfusunun yüzde 22'si (1.6 milyar kişi) kuraklık, açlık, çatışma (savaş) ve göç gibi uzun süren sorunlarla yüzleştiğinden, bu bölgelerde temel sağlık hizmetleri ve tedavilerinde büyük aksaklıklar yaşanıyor.
DSÖ'ye göre dünyanın her bölgesinde temel sağlık hizmetlerinin verilemediği yerler bulunuyor.
Sürdürülebilir kalkınma programının yarısını, bu bölgelerdeki şartların iyileştirilmesi oluşturuyor. Salgın hastalık, aşı geliştirme ve bağışıklık sistemini güçlendirme gibi hedeflere ulaşmanın yanı sıra anne ve çocukların sağlığına yönelik çalışmalar yapılıyor.
6. Antibiyotiklere dirençli bakteriler
Bakteri, parazit, virüs ve mantar gibi unsurlar için geliştirilen ilaçlar artık eskisi gibi zatürre, verem, bel soğukluğu ve et zehirlenmesi gibi önceden hızlı bir şekilde tedavi edilebilen hastalıkları iyileştirmiyor. Çünkü hastalık yapıcı bu unsurlar ilaçlara karşı artık bağışıklık kazandı.
7. Aşı karşıtlığı
2019’daki en büyük sağlık tehditlerinden biri de aşı yapımının ihmal edilmesi. Dünyanın en uygun fiyatlı hastalık önleyici uygulamalarının başında aşı geliyor. Her yıl 2 ila 3 milyon kişinin ölümü aşı sayesinde engelleniyor. Gereken önemin verilmesi halinde 1,5 milyon kişinin daha kurtarılması bekleniyor.
8. Ebola ve diğer ölümcül hastalıklar
2018’de Demokratik Kongo Cumhuriyet’inde iki ayrı ebola salgını baş gösterdi. Her iki salgından da bir milyondan fazla kişi etkilendi. DSÖ'ye göre bu tarz patojen hastalıklar, çatışma bölgelerinde daha sık görülmekte.
9. Dengue ateşi (Dang hastalığı)
Sivrisineklerin bulaştırdığı tehlikeli ve viral bir hastalık olan dengue’ye yakalanan kişilerde ölüm oranı yüzde 20’lere çıkabiliyor.
Dünya genelinde yayılan hastalık özellikle Bangladeş ve Hindistan’da muson yağmurlarının görüldüğü dönemde artış gösteriyor. Örgüte göre dünya nüfusunun yüzde 40’ı dengue ateşi virüsü tehdidi altında. Her sene bu hastalığa 390 milyon kişi yakalanıyor.
10. AIDS (HIV)
Vücudun savunma sistemini çökerten, bağışıklık sistemindeki hücreleri öldüren ve Türkçe’de ‘insan bağışıklık eksikliği virüsü’ olarak bilinen HIV (AIDS) en tehlikeli 10 küresel sağlık tehdidi arasında yer alıyor.
80’li yıllarda artışa geçen hastalık nedeniyle 35 milyon kişi hayatını kaybederken, 76 milyon kişi enfeksiyona kapıldı.
DSÖ 37 milyon kişinin günümüzde HIV virüsü taşıdığını belirtiyor.
Dünya Sağlık Örgütü, sosyal medya hesabı üzerinden paylaşım yaparak 2019'da sağlığı tehdit edebilecek 10 küresel tehdidi sıraladı:
