Duterte siyasete geri dönüyor: "Ölümüne savaş"

Filipinler, eski Devlet Başkanı'nın gözaltına alınması için UCM'den talep gelmesi halinde işbirliği yapacağını açıklamıştı

Filipinler, UCM'den ayrıldığı için Duterte hakkındaki soruşturma 1 Temmuz 2016'yla 16 Mart 2019 arasında sınırlanıyor (AFP)

2016-2022'de Filipinler Devlet Başkanı'yken ilginç çıkışlarıyla dikkat çeken Rodrigo Duterte, 79 yaşında siyasete geri dönmeye hazırlanıyor.

Sıradışı liderlik tarzı ve hakarete varan sözleriyle "Asya'nın Trump'ı" lakabına layık görülen siyasetçi, Davao City Belediye Başkan Adayı oldu. 

2 milyona yakın kişinin yaşadığı kent, ona yabancı değil zira 1988'den beri kısa aralıklar haricinde belediyenin yönetimi Dutertelerde.

Uzmanlar, bir başka siyasi hanedan olan Marcoslarla mücadele için Rodrigo Duterte'nin siyasete döndüğünü söylüyor. 

Filipinler Üniversitesi'ne bağlı Asya Merkezi'nde ders veren Richard Heydarian da bu kanıda:

Duterteler şu anda son 10 yılın en zayıf anındalar. Ülkenin bazı bölgelerinde fanatik denebilecek bir tabanları olduğu için onları küçümsemek her zaman aptalca. Diğer yandan şu anda bir varoluş krizi yaşadıklarını düşünmemek de aptalca olur.

Oğullarından Sebastian, Davao Belediye Başkanı; Paolo da Kongre'de. Ancak Heydarian, onların halkla babaları kadar temas edemediğini söylüyor.

Ülkede faaliyet gösteren WR Numero adlı anket şirketinin başkanı olan siyaset bilimci Cleve Arguelles ise şu ifadeleri kullanıyor:

Duterteler yarışa normal bir oyuncu gibi katılmıyor. Bu ölümüne bir savaş. Siyasetten silinmemek için mücadele ediyorlar. Eğer kendi evlerinde kaybederlerse farklı cephelerden gelecek saldırılara karşı kendilerini savunamayacağının göstergesi olacak.

AP

Duterte, güvenlik güçlerine "İnsan haklarını unutun" diyerek emir verdiğini görevdeyken anlatıyordu (AP)


Klan ittifaklarına dayalı siyasetin hüküm sürdüğü ülkede Marcoslar ve Duterteler, 2022'deki seçimlerde işbirliğine gitmişti. 

1965-1986'da Filipinler Devlet Başkanı olarak görev yapan ve diktatör diye bilinen Ferdinand Marcos'un oğlu, 2022 seçimlerinde başkanlığa aday olurken Sara Duterte-Carpio'yu da başkan yardımcısı yapmıştı. 

Ferdinand Marcos Jr. açık ara farkla zafere uzandı ancak Duterte-Carpio'ya yönelik yolsuzluk iddiaları bu ittifakı yok etti. Marcos ve Duterte hanedanları toplum içinde birbirini hedef almaya başladı bile. 

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

Ocak 2024'te Rodrigo Duterte, Marcos'a "uyuşturucu bağımlısı" deyip onun görevden alınabileceğini söyleyince kavga gizlenemez hale geldi.

Birkaç ay sonra Duterte-Carpio, Eğitim Bakanlığı'ndan istifasını açıkladı. 

Geçen ay Duterte-Carpio, iki saatlik canlı yayın yaparak halka şikayet ettiği Marcos Jr.'ın "kafasını koparmak istediğini", 1989'da hayatını kaybeden baba Marcos'un da cesedini çıkarıp denize atmayı arzuladığını söyledi. 

Marcos tarafından da bu açıklamalara tepkiler gelse de dozaj daha farklıydı. Marcos Jr. eylülde Duterte-Carpio'ya atıfla "Arkadaş olduğumuzu düşünüyordum" dedi. Oğlu Sandro Marcos da, Duterte'nin kızının son sözlerine "Sessiz kalamam" diye tepki gösterdi.

CNN, Dutertelerin Çin'e, Marcosların ise ABD'ye yakınlık gösterdiğini, bunun da çatışmaya yol açan sebeplerden biri olduğunu belirtiyor. 

Reuters

Filipinler'in 17. devlet başkanı Ferdinand Marcos Jr. 67 yaşında (Reuters)


Duterte, 2016'da seçimi farklı kazanırken Davao'daki gibi suça karşı sert davranacağı vaadini vermişti. 

Devlet başkanlığı sırasında resmi rakamlara göre çoğu yoksulluk içinde yaşayan 6 bini aşkın kişi uyuşturucuya karşı açılan savaşta öldü. İnsan hakları örgütleri, yargısız infazlarla birlikte bu sayının çok daha fazla olduğuna inanıyor. 

Son olarak 13 Kasım'da açıklama yapan Filipinler Devlet Başkanlığı Ofisi, Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin (UCM), bu operasyonlarla ilgili soruşturma kapsamında Duterte'nin gözaltına alınmasını talep etmesi halinde işbirliği yapacağını duyurdu.

Merkezi Lahey'de bulunan UCM, Duterte'nin belediye ve devlet başkanlığı dönemlerinde insanlığa karşı suç işlenip işlenmediğini soruşturuyor.

Aynı gün Filipinler Kongresi'nde ifade veren Duterte, iddiaların uzun yıllardır dillendirildiğine işaret ederek şöyle konuştu:

UCM beni zerre kadar korkutmuyor. İstedikleri zaman buraya gelebilirler. UCM'den acele etmesini ve buraya gelip yarın soruşturmaya başlamasını istiyorum. Eğer suçlu bulunursam hapse girebilir ve orada sonsuza kadar çürüyebilirim.

Duterte geçen ay da Kongre'ye "7 kişilik bir ölüm ekibim vardı. Onlar polis değil, gangsterdi" itirafında bulunmuştu. 


 

Independent Türkçe, CNN, Reuters, AA

Derleyen: Eren Umurbilir

DAHA FAZLA HABER OKU