Bilim insanları uzayda çok nadir gerçekleştiği düşünülen bir durumu ilk kez gözlemlediklerini söylüyor. Mükemmel bir şekilde hizalanmış iki galaksi, bileşik mercek gibi davranarak muazzam seviyedeki bir ışık kaynağının zikzak çizmesine yol açıyor.
Albert Einstein'ın genel görelilik teorisine göre galaksiler gibi devasa yapıların güçlü kütleçekim kuvveti, arkalarından gelen ışığın bükülmesine yol açabiliyor. Bu durumda Dünya'dan bakıldığında bozulmuş görüntüler ortaya çıkıyor.
Eliptik galaksiler ise gözlük veya dürbünlerdeki gibi basit mercekler gibi davranıyor. Uzaktaki parlak bir kaynağı Einstein halkası diye bilinen dağınık bir ışık yayına dönüştürüyor. Bilim insanları bu senaryoda ortaya ışık kaynağının en fazla 4 görüntüsü çıkabileceğini düşünüyor.
fazla oku
Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)
Araştırmacılar J1721+8842 adlı eliptik galaksinin ilk başta Einstein halkası oluşturduğunu sanmıştı. Muazzam seviyede enerjiye sahip galaksi çekirdeği olan kuasarın ışığı, Dünya'dan bakıldığında J1721+8842'nin arkasında kalıyor ve 4 görüntü saptanıyordu.
Lozan'daki İsviçre Federal Teknoloji Enstitüsü'nden Frédéric Dux ve ekip arkadaşları, olayı takip etmeyi sürdürürken taramalarda iki görüntü daha belirdi.
Bilim insanları ilk başta bunların iki ayrı kuasardan kaynaklandığını düşündü. Ancak incelemeler sonucu daha sönük olan iki görüntünün, aslında tek bir kuasardan geldiği anlaşıldı. Yani tek bir kuasar, 6 görüntü oluşturuyordu.
NASA'nın James Webb Uzay Teleskobu'nun verilerine başvuran ekip, Einstein halkası sanılan kırmızı halkanın aslında, mercek etkisi yaratan başka bir galaksi olduğunu fark etti.
Kuasarın ışığı, Dünya'da bakıldığında mükemmel bir hizada dizilmiş iki galaksinin kütleçekim kuvvetiyle zikzak çiziyordu.
Bilim insanları 6 görüntü oluşmasını sağlayan bu merceklenme olayının ilk kez gözlemlendiğini düşünüyor.
Ön baskı sunucusu arXiv'de yayımlanan çalışma henüz hakem denetiminden geçmedi. Ancak ekip bu verilere dayanarak Hubble sabitinin hesaplanabileceğini umuyor.
Hubble sabiti, gittikçe genişleyen evrenin genişleme hızını hesaplamada kullanılan ölçü birimi.
Bu ölçü birimi, Dünya'ya uzaklığı bilinen bir yıldız veya galaksinin ne kadar hızlı uzaklaşması gerektiğini tahmin etmede kullanılabilir. Net değeri bilinmeyen Hubble sabiti, evrenin yaşı hakkında daha net bir fikir vereceği için büyük önem arz ediyor.
Yeni çalışmayı yürüten ekibin gözlemi kesin bir şekilde kanıtlanırsa, benzersiz bir şekilde hizalanmış yapıları incelemek Hubble sabitini belirleme yolunda bilim insanlarına nadir bulunan bir fırsat sunabilir.
Independent Türkçe, Science, Interesting Engineering, IFL Science, arXiv
Derleyen: Büşra Ağaç
