2024 Nobel Ödülleri, yarından (7 Ekim) itibaren sahiplerini bulmaya başlayacak.
İsveçli kimyager, mühendis ve iş insanı Alfred Nobel'in vasiyetiyle 1901'de verilmeye başlanan ödüller çığır açıcı çalışmaları takdir etmeyi amaçlıyor.
fazla oku
Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)
Alfred Nobel'in tabiriyle "insanlığa en büyük faydayı sağlayan" kişilere verilen bu ödüller; fizik, kimya, tıp, ekonomi bilimleri, barış ve edebiyat olmak üzere 6 kategoride dağıtılıyor.
Bilim dünyasının bu kıdemli ödüllerini kimin evine götüreceğini tahmin etmek ise epey zor.
Bu yıl 7-14 Ekim tarihlerinde düzenlenecek törenler yaklaşırken, CNN henüz Nobel kazanmayan ancak prestijli ödülü hak ettiği düşünülen 5 çalışmayı derledi.
1) İnsan genomunun haritasının çıkarılması
Dünya çapında binlerce bilim insanını içeren İnsan Genom Projesi, 1990'da başlamış ve 2003'te tamamlanmıştı.
Projenin sonunda ilk kez insan genomunun haritasının çıkarılması, biyoloji ve tıp gibi çeşitli alanlarda büyük yankılar uyandırmıştı.
Araştırma, insan DNA'sını oluşturan üç milyar kimyasal baz çiftinin dizileri hakkında temel bilgiler sunması açısından önem arz ediyor.
İnsan Genom Projesi, sonraki yıllarda bazı hastalıklarla ilişkili çeşitli genlerin tanımlanmasına önayak oldu.
Bu çığır açıcı çalışmanın Nobel'le ödüllendirilmemesinin nedeniyse muhtemelen çok fazla bilim insanını içermesi.
Nobel'in 1895 tarihli vasiyetinde belirttiği kurallara göre, her bir ödül en fazla üç kişiye verilebiliyor.
2) Obeziteye karşı semaglutid geliştirilmesi
Dünya Sağlık Örgütü'ne göre dünyada her 8 kişiden biri obeziteden muzdarip.
Bu rahatsızlıkla mücadele çalışmalarında GLP-1 adlı hormonu taklit eden zayıflama ilaçları son yıllarda öne çıkıyor.
Obezite tedavisinde devrim yarattığı iddia edilen semaglutid adlı bu ilacı geliştiren ekipte yer alan Svetlana Mojsov, Dr. Joel Habener ve Lotte Bjerre Knudsen, 2024 Lasker-DeBakey Klinik Tıbbi Araştırma Ödülü'ne layık görülmüştü. Bu ödül, genellikle bir buluşun veya bilim insanının Nobel Ödülü kazanıp kazanmayacağının göstergesi kabul ediliyor.
Rockefeller Üniversitesi'nden biyokimyager Mojsov ve Harvard Tıp Fakültesi'nde endokrinolog ve tıp profesörü olan Habener, GLP-1'in tanımlanmasına ve sentezlenmesine katkı sunmuştu. Semaglutidi Ozempic markasıyla piyasaya süren Novo Nordisk'ten araştrmacı Knudsen ise GLP-1'in kilo vermeyi teşvik eden etkili bir ilaca dönüştürülmesinde önemli bir rol oynamıştı.
3) Dünyayı dönüştürebilecek yapay zeka
Yapay zeka bilimsel çalışmalarda gittikçe daha fazla yer alırken, dünyayı dönüştürme potansiyeli de öne çıkıyor.
Clarivate adlı ABD merkezli analiz şirketinin Bilimsel Bilgi Enstitüsü Araştırma Analizi Başkanı David Pendlebury'ye göre, bu kalabalık sektörde Nobel'e layık görülebilecek iki isim var.
Pendlebury bu isimleri, diğer bilim insanları tarafından yıllar içinde ne kadar alıntılandıklarına dayanarak belirliyor.
Araştırma uzmanına göre Google DeepMind'dan Demis Hassabis ve John Jumper prestijli ödülü kazanabilir.
İkilinin geliştirdiği AlphaFold Protein Yapısı Veritabanı, amino asit dizilerinden proteinlerin üç boyutlu yapılarını çözen bir yapay zeka programı.
Fotoğraflarla dünyadan haberler
Fotoğraflarla dünyadan haberler
-
1/30
5 Ekim 2024 - Binlerce Oromo, Irreecha festivali için Etiyopya'nın başkenti Addis Ababa'da bir araya geldi. Irreecha kutlamalarında geleneksel kostümler giyerek suya çiçekler daldırıyor ve kendi üzerlerine su serpiyorlar. Etiyopya'nın en kalabalık etnik grubu olan Oromoların yağmur mevsiminin bitişini kutladığı festival, zaman zaman siyasi protestolara da sahne oluyor. 2016'da polisin hükümet karşıtı protestocuları dağıtmak için göz yaşartıcı gaz kullanması ve havaya ateş açmasıyla festivalde 50'den fazla kişi hayatını kaybetmişti (Tiksa Negeri/Reuters) -
2/30
4 Ekim 2024 - Bir kedi Beyrut'un güneyindeki bir mahallede, İsrail'in hava saldırıları sonucunda hasar gören sokakta dolaşıyor. İsrail, üç gün önce kara harekatı başlattığı Lübnan’a saldırmayı sürdürüyor. Hizbullah'a yakın bir kaynak, AFP'ye İsrail'in Beyrut'un Dahiye bölgesini üst üste 11 kere vurduğunu aktardı. Lübnanlı yetkililer, çatışmalar nedeniyle 1,2 milyon kişinin yerinden edildiğini bildirdi (AFP) -
3/30
3 Ekim 2024 - ABD'nin Kuzey Carolina eyaletinin Swannanoa kentinin sakinleri, Helene Kasırgası'nın arkasında bıraktığı yıkımın ortasında. Geçen hafta ülkenin güneydoğusunu vuran kasırganın yol açtığı can kayıplarının sayısı 189'a yükseldi. Toplam 6 eyalette kayıp onlarca kişiyi arama çalışmaları sürerken, 1 milyondan fazla ev ve iş yerinde elektrik hâlâ yok (Eduardo Munoz/Reuters) -
4/30
2 Ekim 2024 - Meksika'da 1968'deki Tlatelolco Meydanı katliamının 56'ıncı yıldönümüde bir eylemci, polisle çatışıyor. Sözkonusu katliamda ordu, öğrencileri vurarak öldürmüştü. Meksika'nın göreve yeni başlayan başbakanı Claudia Sheinbaum, kendisine "1968 çocuğu" diyerek resmi bir özür yayımladı (Daniel Becerril/Reuters) -
5/30
1 Ekim 2024 - İsrail, İran'dan İsrail'e füze saldırısı gerçekleştirildiğini ve Tel Aviv başta olmak üzere ülke genelinde sirenlerin çaldığını duyurdu. İran'ın Birleşmiş Milletler Daimi Temsilciliği'nden "Eğer siyonist rejim cevap vermeye kalkarsa daha yıkıcı bir karşılık gelir" açıklaması yapıldı. Öte yandan ABD Başkanı Joe Biden, ABD ordusuna, İran saldırılarına karşı İsrail savunmasına yardımcı olma ve İsrail'i hedef alan füzeleri vurma talimatı verdi (Ahmad Gharabli/AFP) -
6/30
30 Eylül 2024 - Göçmenlerle dolu bir fiberglas tekne, İspanya'nın El Hierro adasının La Restinga limanında. Dün yine bu adanın açıklarındaki bir göçmen teknesi batmış, 84 kişiden 9’u hayatını kaybetmiş ve 48’i kaybolmuştu. Son yıllarda binlerce göçmen Avrupa’ya ulaşmak için Atlantik’e açılırken hayatını kaybediyor. İspanya'ya doğru düzensiz göçmen sayısı son 1 yılda yüzde 66,2 artarken, El Hierro'nun da bağlı olduğu Kanarya Adaları grubu en çok göçmen alan yer olarak öne çıkıyor (Borja Suarez/Reuters) -
7/30
29 Eylül 2024 - Hizbullah'ın lideri Hasan Nasrallah'ın ölümünün ardından üç gün milli yas ilan edilen Irak'ın Sadr kentinde yas tutanlar sembolik bir tabutla anma töreni düzenledi. İsrail ordusu Lübnan'ın başkenti Beyrut'taki son saldırılarda Hizbullah'ın ana karargahını hedef almış ve Nasrallah'ın öldürüldüğünü duyurmuştu (Ahmad Al-Rubaye/AFP) -
8/30
28 Eylül 2024 - İsrail'in Beyrut'a düzenlediği hava saldırısında Hizbullah lideri Hasan Nasrallah'ın öldüğünün günün erken saatlerinde duyulmasıyla birlikte muhaliflerin kontrolündeki İdlib'de yaşayanlar toplandı. Sosyal medyada dolaşan videolarda, Esad'ın müttefiki Nasrallah'ın ölüm haberinin İdlib'de pek de üzüntüyle karşılanmadığı görüldü. Lübnan'ın açıkladığı rakamlara göre savaşın başlangıcından bu yana İsrail'in düzenlediği saldırılarda hayatını kaybedenlerin sayısı 783'e yükseldi (Omar Haj Kadour/AFP) -
9/30
27 Eylül 2024 - Saint Petersburg'de düzenlenen askeri festivaldeki yarışmalara katılan bir askeri-vatanseverlik gençlik kulübü üyesi, taş duvarın üzerinden atlıyor. Rusya'da son yıllarda, gençlerin vatanseverlik duygularını güçlendirmeye ve askeri eğitimine büyük bir yatırım yapılıyor. Etkinlik, özellikle Ukrayna'yla savaşın başlangıcından bu yana, Rus toplumunda görülen geniş çaplı askerileşmenin bir örneği (Olga Maltseva/AFP) -
10/30
26 Eylül 2024 - Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'ta Filistinli bir adam, İsrail saldırısında yıkılan evinin altında. Bir yandan Gazze Savaşı sürerken, ABD ve müttefiklerinin acil ateşkes çağrısına karşın, İsrail Lübnan'daki saldırılarını sürdürüyor. Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas, Birleşmiş Milletler 79. Genel Kurulu'nda yaptığı konuşmada, İsrail'in Lübnan halkına da soykırım uyguladığını söyledi (Hatem Khaled/Reuters) -
11/30
25 Eylül 2024 - Ukrayna'nın Donetsk bölgesindeki Kramatorsk kentine Rusya'nın düzenlediği hava saldırısı sonrasında konutlar ağır hasar aldı. Rusya'nın Ukrayna'yı topyekün istilasıyla başlayan savaşta tam 943 gün geride kaldı. Bugün Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'ne hitap eden Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in uluslararası kuralları çiğnediğini ve "barışa zorlanması" gerektiğini belirtti. Savaşta Kremlin yönetiminin "tek saldırgan" taraf olduğunu söyleyen Zelenski, bu kış Rusya'nın bir kez daha ülkesinin enerji sistemlerini yok etmeye, nükleer santrallerini hedef almaya hazırlandığını ve bu konuda kanıtlara sahip olduklarını savundu (Evgeniy Maloletka/AP) -
12/30
24 Eylül 2024 - İsrail'in hava saldırıları sırasında güneydeki köyünden kaçan Lübnanlı bir kadın, çocuklarıyla birlikte Sidon'daki bir halk plajında. Lübnan iç savaşından bu yana yaşanan en ölümcül saldırıda 50'si çocuk 558 kişinin hayatını kaybetmesinden bir gün sonra, İsrail hava saldırılarını sürdürüyor. Ülkenin güney bölgelerinden başkent Beyrut'a ve kuzey bölgelerine göç dalgası devam ediyor (Mohammed Zaatari/AP) -
13/30
23 Ağustos 2024 - Afganistan'ın Kandehar vilayetinin Daman kentinde bir Afgan kadın pamuk topluyor. Yakın zamanda devreye giren kanunlara göre Afganistan'da kadınların eşleri ve akrabaları haricindeki erkeklerle göz temasında bulunması ve seslerinin toplum içinde duyulması artık resmen yasak. Kız çocuklarının 6. sınıftan sonra okumasının yasaklanması ve kadınların üniversitelere girişinin engellenmesi gibi kararlar, üç yıl önce ABD'nin çekilip Taliban'ın iktidara gelmesiyle birlikte uygulanmaya başlamıştı (Sanaullah Seiam/AFP) -
14/30
22 Eylül 2024 - Mercedes'in Britanyalı pilotu George Russell, Marina Bay sokak pistinde gerçekleştirilen Formula 1 Singapur Grand Prix'sinde. McLaren'in 24 yaşındaki pilotu Lando Norris açık ara farkla birinci olurken, pilotlar şampiyonasında kovaladığı Max Verstappen ikinci sırada yer alarak puan farkını korumaya çalıştı. McLaren'in diğer pilotu Oscar Piastri ise podyumu tamamladı. Formula 1'de sezonun bitimine 6 yarış kalmışken Verstappen ve Norris'in arasında 52 puanlık fark var (Edgar Su/Reuters) -
15/30
21 Eylül 2024 - Paris'in güneyindeki Gentilly'de, Maca_dessine imzalı duvar resminde, Gisele Pelicot'yla birlikte "Utanç karşı tarafa geçsin diye" cümlesi yer alıyor. 71 yaşındaki Dominique Pelicot, yaklaşık 10 yıl boyunca Gisele'e ilaç vererek tecavüz etmekle ve ona tecavüz etmek üzere onlarca yabancıyı eve çağırmakla suçlanıyor. Fransa'yı dehşete düşüren davada, yaşları 26'yla 74 arasında değişen 50 erkek de olaya karıştıkları iddiasıyla yargılanıyor. Aralığa kadar sürecek dava, Dominique Pelicot'un eski eşi Gisele'in talebiyle halka açık bir şekilde yürütülüyor (Geoffroy Van der Hasselt/AFP) -
16/30
20 Eylül 2024 - Yaklaşık 327 kişi taşıyan 2 teknenin kurtarılmasının ardından göçmenler, Kanarya Adaları'ndan El Hierro'daki La Restinga limanında, İspanyol Salvamento Maritimo'nun (Deniz Arama ve Kurtarma Ajansı) gemisinden inmeyi bekliyor. Afrika'dan Kanarya Adaları'na gelen göçmen sayısındaki artış, İspanya'da düzensiz göçe dair şiddetli tartışmaları alevlendirdi. Bu yıl halihazırda 22 binin üzerinde göçmen Kanarya Adaları'na ulaşmışken geçen yıl aynı dönemlerde bu sayı 10 binden biraz daha azdı (Antonio Sempere/AFP) -
17/30
19 Eylül 2024 - Tayland'daki Khao Keow Hayvanat Bahçesi'nde iki aylık hipopotam yavrusu Moo Deng, bakıcısıyla oynuyor. Sevimli yavru su aygırının Facebook'ta paylaşılmasından sadece bir ay sonra ünü durdurulamaz hale geldi. Onu bizzat görmek için Tayland'ın başkenti Bangkok'tan hayvanat bahçesine iki saatlik bir yolculuk yapamayan hayranları, videolarını internetten izleyebiliyor ya da sosyal medyada gezinerek hakkındaki mimleri görebiliyor. Bakıcısı, "Onun tanımasını istedim. Birçok kişinin onu ziyaret etmesini, internetten izlemesini ya da eğlenceli yorumlar bırakmasını istedim. Bunu asla tahmin edemezdim" diyor (Sakchai Lalit/AP) -
18/30
18 Eylül 2024 - Kuzey Kore lideri Kim Jong-un, açıklanmayan bir yerde yeni taktik balistik füzenin deneme atışını inceliyor. Güney Kore Genelkurmay Başkanlığı'ndan yapılan açıklamada yerel saatle 06.50 sıralarında Güney Phyongan eyaletindeki Kaechon bölgesinden fırlatılan füzelerin yaklaşık 400 kilometre mesafe katettiği belirtilirken, füzelerin sayısı ya da nereye düştüğü gibi ayrıntılara ilişkin bilgi verilmedi. Asya ülkesi yakın zamanda bir nükleer tesisin ilk fotoğraflarını yayımlayarak nükleer silah geliştirdiğini dünyaya ilan etmişti (KCNA/AFP) -
19/30
17 Eylül 2024 - MAXAR Technologies tarafından çekilen ve yayımlanan bu uydu fotoğrafı, Talhadas kasabası çevresindeki orman yangınları sırasında yükselen dumanları gösteriyor. Portekiz'de 7 kişinin ölümüne ve birkaç gün içinde yazın geri kalanının toplamından daha fazla alanın yanmasına yol açan orman yangınlarıyla binlerce itfaiyeci mücadele ediyor. Hafta sonundan bu yana devam eden ve 16 Eylül'de daha da şiddetlenen yangınlarda, yetkililerin verdiği son rakamlara göre 33'ü itfaiyeci olmak üzere en az 40 kişi de yaralandı. Bilim insanları fosil yakıt emisyonlarının dünya genelinde sıcak hava dalgalarının süresini, sıklığını ve yoğunluğunu arttırdığını söylüyor. Birleşmiş Milletler Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli'ne göre, yükselen sıcaklıklar orman yangını mevsimlerinin uzamasına ve alevlerin yaktığı alanların artmasına neden oluyor (AFP/Maxar Technologies) -
20/30
16 Eylül 2024 - Çek Cumhuriyeti'ndeki Bela pod Pradedem'de Bela nehrinin taşmasının ardından sel bastı. Bugün, hafta sonu Orta Avrupa'yı vuran sel felaketinde ölenlerin sayısı Çek Cumhuriyeti, Polonya ve Avusturya'da kaydedilen can kayıplarıyla birlikte 16'ya yükseldi. Polonya hükümeti etkilenen bölgelerde doğal afet durumu ilan etti ve mağdurlara yardım için 260 milyon dolar ayırdığını açıkladı (Michal Cizek/AFP) -
21/30
15 Eylül 2024 - Bakü'de gerçekleştirilen Azerbaycan Grand Prix'sinde Ferrari'nin Monakolu pilotu Charles Leclerc yarışta. Leclerc, Azerbaycan'da üst üste 4. kez pole pozisyonunu almasına rağmen yarışı yine birinci sırada bitiremedi ve ikincilikle yetinmek zorunda kaldı. McLaren'in genç pilotu Oscar Piastri zafere ulaşan isim olurken, yarışa son turlarda Red Bull pilotu Sergio Perez ve Ferrari pilotu Carlos Sainz'ın kazası damga vurdu. İki pilotun yarış dışı kalmasıyla Mercedes'in Britanyalı pilotu George Russell kendini podyumda buldu (Hannah Mckay/Reuters) -
22/30
14 Eylül 2024 - Ukraynalı savaş mahkumları, Rusya'yla Ukrayna arasındaki savaş devam ederken yapılan takastan sonra görüntüleniyor. Yetkililer, Birleşik Arap Emirlikleri'nin aracılık ettiği müzakerelerin ardından Rusya ve Ukrayna'nın iki gün içinde ikinci takasını gerçekleştirdiğini bildirdi. Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, geri dönen 103 Ukraynalının tamamının ordudan olduğunu belirtti. Rusya Savunma Bakanlığı, takas edilen 103 Rus askerinin 6 Ağustos'ta Kursk sınır bölgesinde esir alındığını açıkladı (Telegram/Volodimir Zelenski) -
23/30
13 Eylül 2024 - "Boeing'i Yeniden Harika Yapın" yazılı bir şapka takan Boeing işçisi, sendika üyelerinin grev kararının ardından şirketin Washington'daki fabrikasının önünde gözcülük yapıyor. Sendika temsilcileriyle uçak üreticisi arasında yüzde 25'lik maaş artışını da içeren geçici anlaşmanın reddedilmesiyle 33 bin işçi greve başladı. Güvenlik sorunları ve kazalarla itibarı epey zedelenen şirket, grev sebebiyle milyarlarca dolarlık gelir kaybı yaşayabilir (AP/Lindsey Wasson) -
24/30
12 Eylül 2024 - Ukrayna Ulusal Polisi'nin yayımladığı bu fotoğraf, Rusya'nın Ukrayna'yı istilası sürerken, Donetsk bölgesinde gerçekleşen topçu saldırısının ardından Uluslararası Kızılhaç Komitesi'ne ait yanan bir kamyonu gösteriyor. Uluslararası Kızılhaç Komitesi bugün, Kiev'in Rus saldırısında örgütün araçlarının vurulduğunu açıklamasının ardından, Ukrayna'nın doğusunda üç çalışanının bombardıman sonucu öldüğünü doğruladı (AFP/Ukrayna Ulusal Polisi) -
25/30
11 Eylül 2024 - 11 Eylül saldırılarının 23. yıldönümünde ABD'nin Pensilvanya eyaletinin Shanksville kentinde 93 Numaralı Uçuş Ulusal Anıtı'na Superman oyuncağı bırakıldı. 11 Eylül 2001'de hava korsanları tarafından kaçırılan üç yolcu uçağı, Dünya Ticaret Merkezi'nin ikiz kulelerini ve Savunma Bakanlığı binasını hedef almıştı. Beyaz Saray'ı vurmak isteyen 3. uçaksa düşürülmüştü. Yaklaşık 3 bin kişi hayatını kaybetmişti (Andrew Caballero-Reynolds/AFP) -
26/30
10 Eylül 2024 - SpaceX 'in Falcon 9 roketi, Polaris Dawn görevi kapsamında Florida'daki Kennedy Uzay Merkezi'nden Crew Dragon kapsülüyle fırlatıldı. SpaceX, bir dizi gecikmenin ardından ilk özel uzay yürüyüşünü gerçekleştirmek üzere dört kişilik mürettebatı uzaya gönderdi. Crew Dragon'un şimdiye kadar gerçekleştirdiği beşinci ve en riskli özel görevdeki uzay yürüyüşünün önümüzdeki günlerde yapılması planlanıyor. Fırlatma girişimi geçen ay, helyum sızıntısı nedeniyle kalkıştan birkaç saat önce ertelenmişti (Chandan Khanna/AFP) -
27/30
9 Eylül 2024 - Doğu Timor'un başkenti Dili'de, Katolikler Papa Francis'i karşılamak üzere bir sokakta bekliyor. Papa Francis Asya turunda üç günlük bir ziyaret için çoğunluğu Katolik olan Güneydoğu Asya ülkesine geldi. Doğu Timor'un dünyadaki en Katolik ülke olduğu söyleniyor ve Papa Francis'in açık hava ayinine 1,3 milyonluk nüfusun yarısından fazlasının katılacağı öngörülüyor. Doğu Timor'da iki önemli Katolik din adamı, halihazırda cinsel istismar iddialarının odağında yer alıyor. Ziyaretinden önce Papa Francis'e, Katolik kilisesinde çocuklara yönelik cinsel istismar hakkında konuşma çağrısı yapılmıştı. Pazartesi günkü konuşmasında skandallara doğrudan değinmeyen Papa Francis "hepimiz her türlü istismarı önlemek için elimizden gelen her şeyi yapmaya çağrılıyoruz" dedi (Yasuyoshi Chiba/AFP) -
28/30
8 Eylül 2024 - Vietnam'ın Quang Ninh bölgesinin Ha Long kentinde bir kadın, Süper Tayfun Yagi'nin ardında bıraktığı enkaz ve devrilmiş ağaçlar arasında sandalye topluyor. Çin'in güneyi ve Filipinler'de büyük yıkıma yol açan Yagi, Vietnam'ın kuzeyinde de binlerce ağacı kökünden söktü, gemi ve tekneleri sürükledi ve evlerin çatılarını söktü. Tayfun sonucu Vietnam'da 13 kişi hayatını kaybetti, 187 kişi yaralandı ve kayıp 13 kişi aranıyor (Nhac Nguyen/AFP) -
29/30
7 Eylül 2024 - Güney Kore'de bir eylemde, kadın polis memurları çıplak bir iklim aktivistinin etrafını sarıyor. 30 binin üzerinde protestocu, Seul'un Gangnam bölgesinde bir araya gelerek hükümetin küresel ısınmayla mücadelede daha net adımlar atması yönünde çağrı yaptı. Geçen ay Güney Kore Anayasa Mahkemesi'nden Asya'da benzeri görülmemiş bir karar çıkmış ve mahkeme, ülkedeki iklim kanunlarının gelecek nesillerin anayasal haklarını korumadığı hükmünü vermişti (Kim Hong-Ji/Reuters) -
30/30
6 Eylül 2024 - Hindistan'da, Ganesh Chaturthi Festivali'nin arifesinde Chennai şehrindeki bir okulda çocuklar, Hinduizm'in tanrılarından Lord Ganeş'in maskelerini takıyor. "Savaşa Hayır" ve "Silahları Değil Kelimeleri Kullan" yazan pankartlarla yürüyen çocuklar, barış mesajları veriyor. Yeni başlangıçların tanrısı ve engellerin kaldırıcısı olarak görülen Lord Ganeş, bilgeliği ve zekayı da temsil ediyor. Hindistan'ın Andhra Pradeş ve Maharaştra gibi eyaletlerinde festival, halka açık etkinliklerle 10 gün boyunca kutlanıyor (R. Satish Babu/AFP)
Dünya çapında en az 2 milyon araştırmacının kullandığı uygulama, proteinler için adeta Google görevi görüyor.
AlphaFold üzerine yazılan makaleyse 2021'de önde gelen hakemli dergi Nature'da yayımlanmıştı. O tarihten beri en az 13 bin kez atıf yapılan çalışma, Hassabis ve Jumper'a 2023'te Lasker'ı kazandırsa da en azından henüz Nobel'e layık görülmediler.
4) Bağırsak florası alanındaki çalışmalar
İnsan vücudunda trilyonlarca bakteri, virüs ve mantar var. Mikrobiyom diye bilinen bu yapılar sağlık üzerinde muazzam etkilere sahip.
Bağırsakta yaşayan ve bağırsak florası denen mikrobiyomlar, sindirime yardımcı olmanın yanı sıra bağışıklık, kalp ve beyin sağlığı üzerinde de destekleyici bir rol üstleniyor.
Son 20 yılda yapılan çalışmalar bağırsak florası hakkında daha detaylı bilgiler sunsa da Pendlebury bu alanın Nobel radarına giremediğini söylüyor.
ABD'nin Missouri eyaletindeki St. Louis Washington Üniversitesi'nden biyolog Dr. Jeffrey Gordon ise çalışmalarıyla öne çıkan isimlerden biri. Bağırsak florasının, yetersiz beslenmenin sağlık üzerindeki etkilerinde rol oynadığını ortaya koyan araştırmalara öncülük eden Dr. Gordon, bağırsak sağlığını iyileştirmeyi hedefleyen çalışmalar yürütüyor.
5) Kansere yol açan genlerin tespit edilmesi
Dünya çapında yılda 650 binden fazla ölüme yol açtığı düşünülen meme kanserinin, genetik bir altyapısı olabileceği uzun bir süre boyunca bilinmiyordu.
Halihazırda ABD'nin Seattle eyaletindeki Washington Üniversitesi Tıp Fakültesi'nde tıp ve genom bilimleri alanında öğretim üyesi olan Dr. Mary-Claire King, 17 yıl süren çalışmaları sonucunda BRCA1 genindeki bir mutasyonun meme ve yumurtalık kanserinin görülmesinde rol oynadığını ortaya koymuştu.
2003'te insan genomunun haritasının çıkarılmasından önce yapılan bu keşif, meme kanseri riski yüksek kadınları tespit eden genetik testlerin önünü açtı.
Önleyici tedavilerin gelişmesine de zemin hazırlayan çığır açıcı bir çalışmaya imza atmasına karşın King, Nobel'e layık görülmedi.
Independent Türkçe, CNN, Washington Post, Britannica, Dünya Sağlık Örgütü, Nature, Healthline
Derleyen: Büşra Ağaç
