Süpergüçler Ortadoğu'da dökülen kanı neden durduramıyor?

ABD, Rusya ve Çin tek tek ele alındı

Netanyahu, Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'nda cuma günü yaptığı konuşmada "Yeni Ortadoğu" haritasını gösterirken Filistin'in yok sayılması hem ABD hem de Almanya'nın tepkisini çekmişti (AP)

Gazze savaşıyla başlayan yangının Ortadoğu'yu sarma ihtimali, İsrail'in Lübnan Hizbullahı lideri Hasan Nasrallah'ı cuma günü öldürmesiyle büyürken New York Times'da (NYT) dikkat çeken bir analiz yayımlandı. 

Amerikan gazetesinin Paris büro şefi Roger Cohen'in imzasını taşıyan yazının başlığı, önemli bir soru soruyor: "Dünyanın en büyük güçleri bir Ortadoğu savaşını neden engelleyemez?" 

Hamas'ın 7 Ekim saldırısı sonrasında başlayan Gazze savaşının neredeyse birinci yıldönümüne gireceğine işaret eden Pulitzer ödüllü gazeteci, Washington'ın Ortadoğu'daki olayları etkileme gücünün kalmadığını, diğer devlerinse seyirci pozisyonunda olduğunu savunuyor.

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

Joe Biden yönetiminin sükuneti sağlamaya yönelik tüm çabalarının sonuçsuz kaldığı ve uzun süredir bölgede etkili olan süpergücün artık yetersiz görüldüğü belirtiliyor. 

İsrail'le kurulan sarsılmaz ittifakın Washington'ın bölgedeki aktörlere söz geçirmesini zorlaştırdığı da yazarın iddiaları arasında.

Cohen, Nasrallah'ın öldürülmesiyle Hizbullah'ın Lübnan'da bırakacağı boşluğun yeni çatışmalar için kuluçka işlevi göreceğini ve bu suikastın, örgütün başlıca destekçisi İran'da da yansımaları olacağını öne sürüyor.

Bu argümana ABD merkezli düşünce kuruluşu Dış İlişkiler Konseyi'nin (CFR) onursal başkanı Richard Haass'ın şu sözleri dayanak gösteriliyor:

Merkezkaç kuvvetlerinin merkezi güçlerden daha güçlü olduğu bir dünyada, güç de daha fazla ele dağılıyor. Ortadoğu bu tehlikeli bölünmenin başlıca örneğidir.

Fransız Ortadoğu uzmanı Gilles Kepel de İran'a işaret ederek "İslam Cumhuriyeti zayıfladığına göre artık Hizbullah'a kim emir verebilir, merak konusu" diyor. 

NYT'nin Paris büro şefi Roger Cohen, Çin'in İran petrolünün önemli bir müşterisi olduğunu ve ABD önderliğindeki dünya düzenine karşı gelse de arabuluculuğun kendisine pek bir şey kazandırmayacağını belirtiyor. 

Rusya'nın da Ukrayna'yla sürdürdüğü savaşta İran'dan drone ve füze aldığını hatırlatarak şöyle diyor:

Amerika'nın düşüşünü gösteren sinyaller ve ABD'yi Ortadoğu bataklığında boğması muhtemel herhangi bir şey, Çin kadar onları da heyecanlandırıyor.

Bölgedeki devletlerin de ele alındığı yazıda İran'ın, İslam Cumhuriyeti'nin sonunu getirebileceği endişesiyle büyük bir savaştan kaçındığı, Mısır'ın Filistinli göçmen akınından çekindiği, Suudi Arabistan'ın ise Filistinlileri korumak adına kendi vatandaşlarının hayatını riske atmaktan sakındığı öne sürülüyor. 

Katar'ın ise İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'yla suç ortaklığına girerek Hamas'a yüz milyonlarca dolar aktardığı ve bunun sonucunda Batı Şeria'daki Filistin yönetiminin zayıfladığı iddia ediliyor. 

Rockefeller Kardeşler Fonu'ndan Stephen Heintz'ın uluslararası örgütlerin etkisizliğine yeni bir makalede dikkat çektiği de bildiriliyor:

20. yüzyılın ortalarından beri uluslararası ilişkiler ve küresel sorunların çözümüne yol gösteren kurumlar, artık aşikar ki yeni milenyumun problemlerine yanıt veremiyor. Etkisiz, yetersiz, çağdışılar ve bazı vakalarda miatlarının dolduğu açıkça görülüyor.

İsrail'in 7 Ekim'den bu yana Gazze Şeridi'ne düzenlediği saldırılarda yaklaşık 17 bini çocuk, 11 bin 378'i kadın olmak üzere 41 bin 615 Filistinli öldü, 96 bin 359 kişi yaralandı. 

İsrail ordusu, Gazze Şeridi'ne saldırılarının başladığı 7 Ekim'den bu yana 346'sı karadan işgal sürecinde olmak üzere 713 askerinin öldüğünü, 4 bin 448 askerinin yaralandığını duyurdu.

Hizbullah'la 8 Ekim 2023'ten bu yana kontrollü çatışmalara devam eden İsrail ordusu, 23 Eylül'de Lübnan'ın güney kentlerinin yanı sıra Bekaa ve Baalbek bölgelerine yüzlerce hava saldırısı düzenledi.

Lübnan makamlarına göre, Hizbullah'ın kullandığı iletişim cihazlarının patlatıldığı 17 Eylül'den bu yana 104'ü çocuk ve 194'ü kadın olmak üzere toplam 1208 kişi öldü.
 

Independent Türkçe, New York Times, AA

DAHA FAZLA HABER OKU